แนวทางการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้าเกษตรในระบบเกษตรแปลงใหญ่แถบภาคอีสานใต้ตอนล่าง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและแนวทางในการแก้ไขปัญหาของเกษตรกรในระบบเกษตรแปลงใหญ่ 2) เพื่อศึกษาสมรรถนะกระบวนการผลิตที่มีอิทธิพลต่อความสามารถในการทำกำไรของเกษตรกรในระบบเกษตรแปลงใหญ่ เป็นการวิจัยแบบผสมวิธีที่มีการผสมผสานการวิจัยแบบเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพร่วมกันในการดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่าง คือ คณะกรรมการในการบริหารจัดการ จำนวน 24 ราย และเกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกรแปลงใหญ่ จำนวน 373 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ส่วนการวิจัยเชิงปริมาณ ใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการใช้สถิติพื้นฐาน ได้แก่ จำนวนร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบสมมติฐานด้วยการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ

ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพปัญหาและแนวทางในการแก้ไขปัญหา มีดังนี้ ปัญหาด้านกระบวนการผลิตและค่าใช้จ่ายการผลิต แนวทางการแก้ปัญหา ได้แก่ ควรมีการบริหารจัดการน้ำ รณรงค์งดใช้สารเคมี ส่งเสริมให้ความรู้เกี่ยวกับการลดค่าใช้จ่ายในการผลิต ปัญหาด้านความเชี่ยวชาญในสายระบบผลิต แนวทางการแก้ปัญหา ได้แก่ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรให้ความรู้และเพิ่มทักษะในการทำการเกษตรอย่างถูกต้อง มีการแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างสมาชิกและนักวิชาการ ปัญหาด้านลูกค้าขาดความเชื่อมั่นในตัวสินค้า แนวทางการแก้ปัญหา ได้แก่ การสนับสนุนการพัฒนาสินค้าให้ได้มาตรฐานเพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับสินค้าเกษตร และปัญหาด้านการออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์ แนวทางการแก้ปัญหา ได้แก่ การให้ความรู้ในการออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์กับกลุ่มเกษตรกร 2) ด้านความสามารถในการบริหารจัดการ ด้านการบริการเชิงคุณภาพ ด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ มีความสัมพันธ์ทางบวกกับความสามารถในการทำกำไร มีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และระดับ 0.01 โดยมีประสิทธิภาพการพยากรณ์ เท่ากับร้อยละ 63.50