รูปแบบการสอนวิปัสสนากัมมัฏฐานของวิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรีศรีไพบูลย์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อนำเสนอรูปแบบการสอนวิปัสสนากัมมัฏฐานของวิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรี ศรีไพบูลย์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ผู้เขียนได้ศึกษาค้นคว้าจากเอกสาร ตำรา วารสาร โดยศึกษารูปแบบและแนวคิดของการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน ที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา พบว่า รูปแบบและแนวคิดตามหลักมหาสติปัฏฐาน 4 เป็นทางสายเอกเป็นทางสายเดียวที่จะนำเวไนยสัตว์ให้สามารถหลุดพ้นจากอุปกิเลสเครื่องเศร้าหมองของใจได้ ทั้งนี้ ผู้เจริญสติพึงมีสติกำหนดระลึกรู้อยู่ในกายานุปัสสนา (การพิจารณารู้กายในกาย) เวทนานุปัสสนา (การพิจารณารู้เวทนาในเวทนา) จิตตานุปัสสนา (การพิจารณารู้จิตในจิต) และธรรมานุปัสสนา (การพิจารณารู้ธรรมทั้งหลายในธรรมทั้งหลาย) หากนิสิตในมหาวิทยาลัย ได้เรียนรู้และมีการประพฤติปฏิบัติตามหลักการเจริญสติตามแนวมหาสติปัฏฐานนี้ จักสามารถควบคุมอารมณ์ตนเองได้ดีกว่าเดิม มีสติระลึกรู้ในการเรียน การทำงานร่วมกับคนอื่นได้ดี รูปแบบการสอนวิปัสสนากัมมัฏฐานของวิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรีศรีไพบูลย์ ได้มีการประยุกต์รูปแบบและกระบวนการสอนขึ้นมาใหม่ในบางส่วนเพื่อง่าย และสะดวกแก่การปฏิบัติ แต่หลักสำคัญยังคงอยู่ในกรอบของหลักสติปัฎฐาน 4 เช่น การพิจารณากาย การพิจารณาความรู้สึก การพิจารณาความคิด การพิจารณาธรรม ซึ่งมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตทั้งทางโลกและทางธรรม การมีสติโดยการเจริญวิปัสสนาภาวนาตามหลักสติปัฏฐาน 4 สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตในสังคมปัจจุบันได้อย่างมีความสุข