คัมภีร์สุพรหมโมกขา: การแปล การตรวจชำระและการวิเคราะห์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาคัมภีร์สุพรหมโมกขาเป็นวรรณกรรมด้านพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้องกับการที่พระโพธิสัตว์มาอุบัติในแดนอีสาน เป็นวรรณกรรมท้องถิ่นผสมผสานกับชาดกที่นำเค้าโครงเรื่องเดิมมาแต่ง นอกจากได้รับอิทธิพลการแต่งจากอรรถกถาธรรมบทและอรรถกถาชาดกซึ่งเป็นคัมภีร์ตามแบบฉบับแล้ว ยังได้รับอิทธิพลจากวรรณกรรมทางพระพุทธศาสนา 2 มิติ คือไตรภูมิพระร่วงในมิติของการเป็นวรรณกรรมที่เน้นสอนศีลธรรม และมีมิติของนิติธรรมคือการจัดระเบียบสังคมเพราะผู้นิพนธ์คือพระมหาธรรมราชาลิไทผู้เป็นพระมหากษัตริย์ปกครองอาณาประชาราษฎร์และเป็นองค์เอกอัครศาสนูปถัมภก ดังนั้น จึงมีมิติของการสอนหลักธรรมและหลักการปกครองด้วย

ข้อค้นพบที่เป็นองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับวรรณกรรมอีสานเรื่องสุพรหมโมกขา คือ 1) หลักพุทธธรรมที่ปรากฏในวรรณกรรม ได้แก่ ความเป็นผู้ฉลาดในการพูด ให้ทาน การรักษาศีล การมีสัจวาจาและเชื่อฟังผู้มีพระคุณ การรักษาความสัมพันธ์ที่ดีในครอบครัว มีความกตัญญู ความเพียร ความถ่อมตน การได้ภรรยาดี เมตตา มีหลักของนักปกครอง การต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง และหลักความไม่เที่ยง 2) ความเชื่อที่ปรากฏในวรรณกรรม คือ กฎแห่งกรรม ไตรลักษณ์ ความเชื่อดั้งเดิมซึ่งตกทอดมา 3) มีค่านิยมและวัฒนธรรมที่ปรากฏในวรรณกรรม ที่มีต่อสังคมของตนคือ ความเชื่อในกุศโลบายซึ่งเป็นอุบบายในทางที่ดี เช่น การฆ่าสัตว์ การลักขโมย การผิดลูกเมียผู้อื่น เป็นต้น 4) มีจารีตประเพณีที่ปรากฏในวรรณกรรม ได้แก่ ประเพณีการแห่ปราสาทผึ้ง การอุทิศส่วนบุญ การฟังธรรม หน้าที่สตรีไทย ประเพณีการขึ้นครองราชย์ของกษัตริย์ ฮีต 12 ครอง 14 เป็นต้น