“ตะกร้าที่ไม่เคยเต็ม” การเสพติดสังคมออนไลน์และชอปปิงออนไลน์ ผ่านมุมมองพุทธธรรมและจิตวิทยา
คำสำคัญ:
การเสพติดออนไลน์, พุทธธรรม, จิตวิทยา, สังคมออนไลน์, ชอปปิงออนไลน์บทคัดย่อ
บทความนี้มีเป้าประสงค์นำเสนอการวิเคราะห์ปัญหาการเสพติดสังคมออนไลน์และการชอปปิงออนไลน์ในยุคดิจิทัลผ่านการผสมผสานมุมมองทางพุทธธรรมและจิตวิทยา โดยใช้แนวคิด "ตะกร้าที่ไม่เคยเต็ม" เป็นสัญลักษณ์ของความต้องการที่ไม่สิ้นสุดของมนุษย์ในยุคเทคโนโลยี ผู้อ่านจะได้รับความเข้าใจเชิงลึกเกี่ยวกับพฤติกรรมการเสพติดออนไลน์และปรากฏการณ์ "Retail Therapy" รวมถึง กลไกทางจิตวิทยาที่อธิบายการเสพติด เช่น ระบบโดปามีน กลไกเฮโดนิก (Hedonic Treadmill) และความไม่ลงรอยทางความคิด (Cognitive Dissonance) เป็นต้น ประกอบกับมุมมองทางพุทธธรรมผ่านหลักตัณหาและอุปาทาน ไตรลักษณ์และมรรค 8 เพื่อเข้าใจต้นตอของปัญหาและแนวทางแก้ไข บทความนี้ เสนอเครื่องมือเชิงปฏิบัติสำหรับการพัฒนาสุขภาวะดิจิทัล การควบคุมตนเอง การรู้เท่าทันกลยุทธ์การตลาดและการสร้างความสมดุลในการใช้เทคโนโลยี เพื่อให้ผู้อ่านสามารถใช้ชีวิตในสังคมดิจิทัลอย่างมีสติ พัฒนาความพอเพียง และสร้างอิสรภาพทางจิตใจจากการเสพติดออนไลน์ได้อย่างยั่งยืน โดยมีฐานคิดที่มั่นคงทั้งทางจิตวิทยาและปรัชญาชีวิต
เอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต. (2567). ช้อปปิ้งให้หายเครียด. สืบคน 18 พฤษภาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/WI9JS
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. (2566). คุณกำลังชอปปิงเกินตัวอยู่หรือเปล่า. สืบค้น 18 พฤษภาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/eFjzN
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตโต). (2551). พุทธศาสตร์กับการใช้ชีวิตในโลกสมัยใหม่. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มูลนิธิธรรมสภา.
โรงพยาบาลเพชรเวช. (2564). Shopaholic โรคเสพติดการชอปปิง. สืบค้น 18 พฤษภาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/EY8Jt
Banerjee, R., & Vaidya, R. (2018). Online identity and social media addiction: The role of attachment and self-esteem. Journal of Social Media Studies, 4(1), 12-25.
Berridge, K. C., & Robinson, T. E. (2016). Liking, wanting, and the incentive-sensitization theory of addiction. American Psychologist, 71(8), 681–701.
Bovens, L. (2020). The Dopamine Loop: Why We Get Hooked on Social Media and How to Break Free. London: Routledge.
Brickman, P., & Campbell, D. T. (1971). Hedonic relativism and planning the good society. In M. H. Appley (Ed.), Adaptation-level theory. New York: Academic Press.
Britannica. (2014). delay of gratification psychology. Retrieved May 15, 2025, from https://www.britannica.com/science/delay-of-gratification.
Cialdini, R. B. (2009). Influence: The psychology of persuasion (Revised Edition). New York: Harper Business.
Festinger, L. (1962). Cognitive dissonance. Scientific American, 207(4), 93-106.
Fisher, S., & Kaur, R. (2019). The effect of digital media on human behavior and addiction in the social media age. Journal of Cyberpsychology and Digital Media, 16(4), 25-40.
Gomes, S. (2020). Letting go of attachment in the digital age: A Buddhist perspective on social media addiction. Journal of Buddhist Psychology, 8(2), 56-68.
Kacen, J. J., & Lee, J. A. (2002). The influence of culture on consumer impulsive buying behavior. Journal of Consumer Research, 29(2), 280-289.
Kasser, T., & Sheldon, K. M. (2000). Of wealth and death: Materialism, mortality, and well-being. In M. Zanna (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology, 32(3), 1–12.
Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2017). Social Networking Sites and Addiction: Ten Lessons Learned. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(3), 311-325.
Marketingoops. (2025). 8 แนวโน้มและโอกาส “อีคอมเมิร์ซไทย 2025” ที่นักการตลาด–แบรนด์–ร้านค้าออนไลน์ไม่ควรพลาด!. สืบค้น 18 พฤษภาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/mDntl
Order Plus. (2566). 5 เคล็ดลับเพิ่มยอดขาย ด้วย “ข้อเสนอพิเศษ” ดึงดูดลูกค้า. สืบค้น 18 พฤษภาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/vj6Ko
PS Engage. (2024). Thailand's e-commerce landscape: Popular channels and government roles. Retrieved May 15, 2025, from https://shorturl.asia/c1f9r
Rishit raj. (2025). Why Your Brain Is Addicted to Scrolling – And How Algorithms Know It. Retrieved May 15, 2025, from https://shorturl.asia/nOXEy.
Schultz, W. (2007). Behavioral dopamine signals. Trends in Neurosciences, 30(5), 203-210.
Simon Kemp. (2024). Digital 2024: Global Overview Report - DataReportal. Retrieved May 15, 2025, from https://datareportal.com/reports/digital-2024-global-overview-report
Skinner, B. F. (1953). Science and human behavior. New York: Free Press.
Tidio. (2024). Online shopping statistics: Ecommerce trends for 2025. Retrieved May 15, 2025, from https://www.tidio.com/blog/online-shopping-statistics/
warattectony.co.th. (2024). การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการช็อปปิ้งออนไลน์ ในยุคดิจิทัล. สืบคน 18 พฤษภาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/8M7jI
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารจิตวิทยาพุทธศาสตร์ประยุกต์เพื่อสังคม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
