แนวทางการส่งเสริมการเลี้ยงดูลูกวัยรุ่นเจนเนอเรชั่นแซดในสังคมไทยตามแนวพุทธจิตวิทยา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาสภาพปัญหาและวิธีการเลี้ยงดูลูกวัยรุ่นเจนเนอเรชั่นแซดในสังคมไทยตามแนวพุทธจิตวิทยา และ 2. นำเสนอแนวทางการเลี้ยงดูลูกวัยรุ่นเจนเนอเรชั่นแซดในสังคมไทยตามแนวพุทธจิตวิทยา โดยมี 2 ขั้นตอนหลัก คือ 1) การศึกษาเอกสาร (Documentary Research) จากแหล่งปฐมภูมิและทุติยภูมิ 2) การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) กับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 17 คน จาก 5 กลุ่มตัวอย่าง ในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล การวิเคราะห์ข้อมูลใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis 6Cs), Matrix Analysis และการตรวจสอบแบบสามเส้า (Triangulation)

ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพปัญหาหลักเกิดจากผู้ปกครองยึดติดวิธีการเลี้ยงดูแบบดั้งเดิม ซึ่งไม่สอดคล้องกับลักษณะเฉพาะของวัยรุ่นเจนแซดที่มีความใจร้อน ขาดความอดทน ติดเทคโนโลยี ขาดวิจารณญาณ คิดเป็นของตัวเองสูง ชอบตั้งคำถาม ขาดสมาธิและวินัย ก่อให้เกิดความขัดแย้งในครอบครัวและปัญหาพฤติกรรมเสี่ยง 2. แนวทางการส่งเสริมการเลี้ยงดูที่ได้ คือ แนวทางหลัก 6 ประการ และโมเดล B-GENZACT ที่บูรณาการหลักพุทธจิตวิทยา ประกอบด้วย การประยุกต์หลักมัชฌิมาปฏิปทาเพื่อสร้างความสมดุล การสอนหลักปฏิจจสมุปบาทเพื่อพัฒนาทักษะคิดวิเคราะห์ การพัฒนาสติและสมาธิ การปลูกฝังเมตตากรุณา การสร้างภูมิคุ้มกันทางจิต และการบูรณาการเทคโนโลยีกับคุณธรรม โมเดลนี้สร้างกรอบการคิดที่ยืดหยุ่นและปรับใช้ได้จริง 3 ระยะ เพื่อส่งเสริมให้เยาวชนไทยเติบโตอย่างมีคุณภาพและเป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณค่าต่อการพัฒนาประเทศ