การบริหารทรัพย์สินอย่างมีความสุขด้วยสัมมาสติ: กรณีศึกษาบริบทของอนาถบิณฑิกเศรษฐีกับสังคมไทยศตวรรษที่ 21

ผู้แต่ง

  • วราพร กนกปรเมษฐ์ หลักสูตรพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาชาวิชาพุทธจิตวิทยา ภาควิชาจิตวิทยา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

พุทธจิตวิทยา, ความศรัทธา, การอบรมเลี้ยงดู, พฤคิกรรมกตัญญู

บทคัดย่อ

สังคมไทยในศตวรรษที่ 21 เผชิญปัญหาหนี้สินครัวเรือนสูงถึงร้อยละ 89.3 ของ GDP อันเนื่องมาจากความรู้ทางการเงินต่ำ กระแสวัตถุนิยม และการขาดมิติทางจิตใจในการบริหารทรัพย์สิน บทความนี้ศึกษาแนวทางการบริหารทรัพย์สินของอนาถบิณฑิกเศรษฐีตามหลักสัมมาสติและวิเคราะห์การประยุกต์ใช้ในสังคมไทยปัจจุบัน หลักสัมมาสติในการบริหารทรัพย์สินประกอบด้วยการบูรณาการสติปัฏฐานสี่ ได้แก่ การตระหนักรู้ความต้องการที่แท้จริง การเท่าทันความรู้สึกต่อการได้เสียทรัพย์ การรู้เท่าทันกิเลสในจิตใจ และการเข้าใจธรรมชาติไม่เที่ยงของทรัพย์สิน อนาถบิณฑิกเศรษฐีเป็นแบบอย่างการบริหารทรัพย์สินในสามมิติ คือ การหาทรัพย์ด้วยความซื่อสัตย์ การใช้ทรัพย์อย่างพอประมาณและการไม่ยึดติดในทรัพย์ การประยุกต์ใช้ในสังคมไทยปัจจุบันครอบคลุม การแสวงหาทรัพย์ด้วยสัมมาอาชีวะ การบริโภคอย่างมีสติ การออมลงทุนด้วยความรอบคอบ การแบ่งปันทรัพย์อย่างมีสติปัญญาและการบูรณาการกับเทคโนโลยีทางการเงิน ผลการศึกษาพบว่า การบริหารทรัพย์สินด้วยสัมมาสติช่วยสร้างสมดุลระหว่างความมั่งคั่งและความสุข ลดความเครียดทางการเงิน และเหมาะสมกับบริบทสังคมไทยที่มีรากฐานพระพุทธศาสนาและสอดคล้องกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง นำไปสู่ความมั่นคงทางการเงินและความเป็นอยู่ที่ยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2563). คู่มือการวางแผนการเงินส่วนบุคคล. กรุงเทพฯ : ธนาคารแห่งประเทศไทย.

“_______”. (2564). การสำรวจทักษะทางการเงินของคนไทย ปี 2563. กรุงเทพฯ : ธนาคารแห่งประเทศไทย.

“_______”. (2565). รายงานเศรษฐกิจและการเงิน ไตรมาสที่ 3 ปี 2564. กรุงเทพฯ : ธนาคารแห่งประเทศไทย.

พระครูอนุกูลกัลยาณกิจ. (2560). หลักพุทธธรรมที่ส่งเสริมหลักแห่งเศรษฐศาสตร์. วารสารศรีสุวรรณภูมิปริทรรศน์, 3(1), 22-33.

พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช). (2558). อนาถบิณฑิกเศรษฐี: ต้นแบบเศรษฐีผู้มีศรัทธามั่นคง. กรุงเทพฯ : เลี่ยงเชียง.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2559). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ (พิมพ์ครั้งที่ 29). กรุงเทพฯ : มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

“_______”. (2560). ทศวรรษธรรมทัศน์พระธรรมปิฎก: หมวดพุทธศาสตร์. กรุงเทพฯ : มูลนิธิพุทธธรรม.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2559). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย (พิมพ์ครั้งที่ 47). นครปฐม : มูลนิธิการศึกษาเพื่อสันติภาพ พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต).

พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2560). ทาน ศีล ภาวนา: หลักการให้ทานตามแนวพุทธ. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระไพศาล วิสาโล. (2561). พุทธเศรษฐศาสตร์ : แนวทางการบริหารทรัพย์สินตามหลักพุทธธรรม. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มูลนิธิโกมลคีมทอง.

พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี. (2560). ธรรมะติดปีก: ธรรมเทศนาเรื่องทรัพย์กับธรรม. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ปราณ.

พระมหาสมบูรณ์ วุฑฺฒิกโร. (2561). พุทธธรรมกับการพัฒนาที่ยั่งยืน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

อิทธิเทพ หลีนวรัตน. (2558). การโฆษณา: วัฒนธรรมการบริโภคในสังคมไทย. วารสารวิจัยราชภัฏกรุงเก่า, 2(2), 63-74.

Kumar, Dr. R., Sanwal, Dr. R., Sharma, Dr. P., Mr.Avinash, Chauhan, K., Gupta, Ms. T., & Maurya, Dr. S. K. (2025). The Evolution and Impact of Financial Technology (Fintech) on Global Financial Services. Journal of Informatics Education and Research, 5(1), 1113-1117.

Thaler Richard H., and Sunstein Cass R. (2008). Libertarian Paternalism, Externalities, and the “Spirit of Liberty”: How Thaler and Sunstein Are Nudging Us toward an “Overlapping Consensus”. Cambridge University Press, 36(1), 263-295.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-21

รูปแบบการอ้างอิง

กนกปรเมษฐ์ ว. (2025). การบริหารทรัพย์สินอย่างมีความสุขด้วยสัมมาสติ: กรณีศึกษาบริบทของอนาถบิณฑิกเศรษฐีกับสังคมไทยศตวรรษที่ 21. วารสารจิตวิทยาพุทธศาสตร์ประยุกต์เพื่อสังคม, 11(2), 521–532. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/human/article/view/292062