ปัจจัยพุทธจิตวิทยาที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมกตัญญูของเยาวชนไทย
คำสำคัญ:
พุทธจิตวิทยา, ความศรัทธา, การอบรมเลี้ยงดู, พฤติกรรมกตัญญู, เยาวชนไทยบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาระดับปัจจัยพุทธจิตวิทยา และพฤติกรรมกตัญญูของเยาวชนไทย 2. เพื่อศึกษาปัจจัยพุทธจิตวิทยาที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมกตัญญูของเยาวชนไทย 3. เพื่อเสนอแนวทางการเสริมสร้างพฤติกรรมกตัญญูของเยาวชนไทย งานวิจัยนี้เป็นวิจัยเชิงสหสัมพันธ์ (Correlation Studies) กลุ่มตัวอย่างที่ใช้เป็นนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายจำนวน 405 คน ใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็น แบบวัดความศรัทธาในพระพุทธศาสนา แบบวัดการได้รับการอบรมเลี้ยงดูตามแนวพุทธ แบบวัดพฤติกรรมกตัญญูและแบบสอบถามแนวทางการเสริมสร้างพฤติกรรมกตัญญู วิเคราะห์ผลโดย การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน
ผลการวิจัย พบว่า 1. ปัจจัยพุทธจิตวิทยาความศรัทธาในพระพุทธศาสนาของเยาวชนไทย โดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 3.50, S.D. = 0.67) ปัจจัยพุทธจิตวิทยาการได้รับการอบรมเลี้ยงดูตามแนวพุทธของเยาวชนไทย โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.38, S.D. = 0.78) และพฤติกรรมกตัญญูของเยาวชนไทย โดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 3.87, S.D. = 0.61) 2. ปัจจัยพุทธจิตวิทยาความศรัทธาในพระพุทธศาสนามีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมกตัญญูของเยาวชนไทย อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ (r = .675 ) อยู่ในระดับปานกลาง ซึ่งเป็นตามสมมติฐานทางการวิจัย และปัจจัยพุทธจิตวิทยาการได้รับการอบรมเลี้ยงดูตามแนวพุทธมีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมกตัญญูของเยาวชนไทยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ (r = .724) อยู่ในระดับสูง ซึ่งเป็นตามสมมติฐานทางการวิจัย 3. แนวทางการเสริมสร้างความกตัญญู ควรเริ่มจากสถาบันครอบครัวที่ต้องเลี้ยงดูบุตรตามแนวพุทธเป็นหลักเพราะเด็กให้ความสำคัญกับครอบครัวเป็นอันดับหนึ่ง ส่วนสถาบันการศึกษา สังคมและสถาบันศาสนาก็ต้องมีส่วนร่วมในการช่วยเสริมการรับรู้ และการเรียนรู้ให้กับเยาวชนเพื่อให้ได้รับการปลูกฝังในเรื่องของความกตัญญูแบบเป็นระบบนำไปสู่พฤติกรรมกตัญญูที่ยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
กมลาศ ภูวชนาธิพงศ์ และ ขันทอง วัฒนะประดิษฐ์. (2562). การเสริมสร้างจิตสำนึกด้านคุณธรรมตามหลักพุทธจิตวิทยาสำหรับเยาวชน. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์, 15 (ฉบับเพิ่มเติม), 86.
กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน. (2566). รายงานสถิติคดี ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566. กรุงเทพฯ: ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ.
งามตา วนินทานนท์ และคณะ. (2554). ความสัมพันธ์โครงสร้างเชิงเส้นพหุระดับระหว่างลักษณะทางจิตสังคมของครู การปลูกฝังอบรมนักเรียนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง การอบรมเลี้ยงดูของผู้ปกครองที่มีต่อจิตพอเพียงและพฤติกรรมตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงของนักเรียน (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ไทยรัฐ. (2566, 23 ตุลาคม). ถอดปมลึก เด็กหญิงวัย 14 ฆ่าแม่วางแผนให้แฟนใช้มีดจวกแทงตายไปต่อหน้า. สืบค้นจาก https://www.thairath.co.th/scoop/theissue/2364116
พรรณทิพย์ ศิริวรรณบุศย์. (2553). ทฤษฎีจิตวิทยาพัฒนาการ (พิมพ์ครั้งที่ 5, ฉบับปรับปรุง). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พรรณอร วันทอง และคณะ. (2562). กระบวนการส่งเสริมค่านิยมความกตัญญูและการเห็นคุณค่าผู้สูงอายุให้แก่นักเรียนในโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษาจังหวัดชัยนาท. นครสวรรค์: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2546). พัฒนาการแบบองค์รวมของเด็กไทย. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.
พระมหานักรบ อรินฺทโม (ศรีโพธิ์ทอง). (2561). การศึกษาแนวทางการส่งเสริมความกตัญญูกตเวทีของนักเรียนวิทยาลัยพณิชยการอินทราชัย (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระนครศรีอยุธยา.
พระรังสรรค์ ปญฺญาวุฑฺโฒ (ธนูสิทธิ์). (2560). การแสดงเชิงพฤติกรรมเรื่องความกตัญญูกตเวทีต่อมารดาบิดาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ของโรงเรียนแม่ออนวิทยาลัย อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัญฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระนครศรีอยุธยา.
พระวิทูล ญาณธมฺโม (พันธุมิตร). (2555). ศึกษาพฤติกรรมด้านความกตัญญูกตเวทีต่อบิดามารดาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นโรงเรียนบ้านหนองช้าง จังหวัดร้อยเอ็ด (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระนครศรีอยุธยา.
พัณณ์ปภพ ปิยรัตนวรสกุล. (2563). ความกตัญญูกตเวทีในฐานะหน้าที่ต่อบุพการีกับสังคมไทย (วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. กรุงเทพฯ.
บุญสุข อ่อนทองคำ. (2563). ความสัมพันธ์ระหว่างการอบรมเลี้ยงแบบเอาใจใส่กับพฤติกรรมตามแนวพุทธของวัยรุ่นในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยมีศรัทธาในศาสนาเป็นตัวแปรกำกับ (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระนครศรีอยุธยา.
แม่ชี กนกวรรณ ปรีดิ์เปรม. (2562). ผลของการสวดมนต์และการฟังบทสวดมนต์ที่มีต่อความวิตกกังวลในการสอบของนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่มีความศรัทธาในพุทธศาสนาต่างกัน (ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระนครศรีอยุธยา.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2566). ศาสนาและเยาวชน (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เจริญดีมั่นคงการพิมพ์.
สรรเสริญ อินทรัตน์ และคณะ. (2561). การพัฒนาโมเดลเชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อความกตัญญูกตเวทีของคนไทย. โรงเรียนกฎหมายและการเมือง, มหาวิทยาลัยสวนดุสิต.
สุวรรณฐา ลึม. (2560). แนวทางส่งเสริมกตัญญูกตเวทีในสังคมไทย (ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระนครศรีอยุธยา.
Feature & Interview. (2023, July 17). กตัญญูคืออะไร? เมื่อเงื่อนไขสังคมเปลี่ยน [What is gratitude? When the conditions of society change]. Thai PBS. Retrieved October 23, 2023, from https://theactive.net/read/what-is-gratitude/
Rochmawati, N., Alsa, A., & Madjid, A. (2018). Gratitude: Empirical findings and theoretical perspectives. Journal of Islamic Studies and Humanities, 3(2), 127–152.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารจิตวิทยาพุทธศาสตร์ประยุกต์เพื่อสังคม

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.