มรณานุสติ : รู้เท่าทันเมื่อเผชิญหน้าต่อความตาย

ผู้แต่ง

  • บงกช จันศิริ ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาชีวิตและความตาย คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระครูสังฆรักษ์เอกภัทร อภิฉนฺโท ภาควิชาจิตวิทยา คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • วีรชัย คำธร สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี

คำสำคัญ:

มรณานุสติ, การเผชิญความตาย, เตรียมตัวก่อนตาย

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อบอกความสำคัญและวิธีการปฏิบัติมรณานุสติเพื่อการเตรียมตัวตายอย่างสงบและการประยุกต์ใช้มรณานุสติในบริบทปัจจุบัน ซึ่งความสำคัญของมรณานุสติ การใช้ความตายมาพิจารณาถึงความจริงที่ว่าชีวิตนั้นแสนสั้นและไม่แน่นอนนำมาเป็นวิธีการปฏิบัติมรณานุสติเพื่อการเตรียมตัวตายอย่างสงบคือการมองเห็นความตายอย่างมีปัญญา อันเป็นแนวทางการเจริญมรณานุสติที่ละเอียดและครอบคลุม เพื่อให้ผู้ปฏิบัติได้พิจารณาความตายในหลากหลายแง่มุม อันจะนำไปสู่ความเข้าใจในสัจธรรมของชีวิต ตระหนักว่าความตายเป็นธรรมชาติ เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้สำหรับทุกชีวิตเห็นความไม่เที่ยงและความว่างเปล่าของสิ่งต่าง ๆ ทั้งร่างกาย ทรัพย์สิน ยศฐาบรรดาศักดิ์ และแม้แต่เวลาชีวิตเหลือน้อยและไม่แน่นอน กระตุ้นให้ใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่าและทำความดีทำให้จิตใจไม่หวาดหวั่นเมื่อเผชิญกับความสูญเสีย ตระหนักว่าทุกคนล้วนต้องเผชิญกับความตายเช่นกัน การประยุกต์ใช้มรณานุสติในบริบทปัจจุบันมีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากโลกที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน การเจริญมรณานุสติช่วยให้เรายอมรับความจริงของการพลัดพรากและการสูญเสีย การตระหนักว่าเราไม่รู้ว่าจะจากโลกนี้ไปเมื่อใด เป็นแรงผลักดันให้เร่งสร้างคุณงามความดี ทำประโยชน์แก่ตนเองและผู้อื่นด้วยความไม่ประมาท

เอกสารอ้างอิง

คณะกรรมการแผนกตำรา มหามกุฎราชวิทยาลัย, (ม.ป.ป.) วิสุทธิมรรคแปล ภาค 2 ตอน 1, หน้า 4-24.

ชมพูนุท พงษ์ศิริ. (2561). กรณีศึกษาการดูแลผู้ป่วยระยะท้ายให้เผชิญการตายอย่างสงบ. วารสารพยาบาลสภากาชาติไทย, 11(2), 1-14.

นลินี คณะนา, พระครูโสภณรัตนบัณฑิต, พระครูวิจิตรศีลาจาร, และ สวัสดิ์ อโณทัย. (2563). การประยุกต์ใช้หลักคำสอนเรื่องมรณสติในชีวิตประจำวัน. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 7(5), 117-131.

พระครูใบฎีกานพรัตน์ อนาวิโล. (2565). การตายตามหลักมรณสติในพระพุทธศาสนา. วารสารชัยมงคลปริทรรศน์, 2(2), 1-15.

พระครูวิธูรธรรมวิมล (ธเนศ อมโล). (2561). มรณสติเพื่อการพัฒนาชีวิต (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระนครศรีอยุธยา.

พระธรรมโกศาจารย์ (พุทธทาสภิกขุ). (2548). พุทธทาสธรรม ( 14 ) ความตาย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์สุภาพใจ.

พระไพศาล วิสาโล. (2552). ระลึกถึงความตายสบายนัก การเจริญมรณสติในชีวิตประจำวัน (พิมพ์ครั้งที่ 3), กรุงเทพฯ : ห้างหุ้นส่วนสามลดา.

พระมหาบุญประสิทธิ์ นาถปุญฺโญ (การัตน์) และ พระสุทธิสารเมธี. (2566). เจริญมรณัสสติ. วารสารธรรมเพื่อชีวิต, 29(1), 62-75.

พระอำนวย พุทธฺรกฺโข. (2567). พลังแห่งสติ : การรับมือกับความไม่แน่นอนในสังคมสมัยใหม่. วารสารปัญญาลิขิต, 3(2), 16-27.

ภูริทัต ศรีอร่าม, พระครูปลัดวิมลปริยัติวัฒน์ (ไกรฤกษ์ศิลป์), พระครูโอภาสสราธิคุณ (โหมดศิริ) และพระมหาอิศเรศ สุขสวัสดิ์. (2566) มรณสสติในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท : วิธีปฏิบัติเพื่อประโยชน์สุขในปัจจุบันและสุคติสัมปรายภพ. วารสาร มจร พุทธโสธรปริทรรศน์, 3(2), 159-172.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-14

รูปแบบการอ้างอิง

จันศิริ บ., อภิฉนฺโท พ., & คำธร ว. (2025). มรณานุสติ : รู้เท่าทันเมื่อเผชิญหน้าต่อความตาย. วารสารจิตวิทยาพุทธศาสตร์ประยุกต์เพื่อสังคม, 11(1), 199–214. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/human/article/view/286751