การรับรู้เรื่องพระอภัยมณีผ่านสื่อสิ่งพิมพ์ในสังคมไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการรับรู้เรื่องพระอภัยมณีผ่านสื่อสิ่งพิมพ์ในสังคมไทย
โดยรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลจากผลงานสื่อสิ่งพิมพ์จำนวน 47 ผลงาน ได้แก่ นิทานคำกลอน, แบบเรียนวิชาภาษาไทย, นิทานภาพ, การ์ตูนคอมมิค และนวนิยาย โดยใช้วิธีการวิเคราะห์ตัวบท (Textual Analysis) เพื่อพิจารณารูปแบบ การนำเสนอ และสาระสำคัญของเรื่องพระอภัยมณีที่ปรากฏในสื่อสิ่งพิมพ์แต่ละประเภท ทั้งนี้ใช้สื่อสิ่งพิมพ์นิทานคำกลอนเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่ฉบับรวมเล่มสมบูรณ์ของสำนักพิมพ์ศิลปาบรรณาคารเป็นฉบับต้นแบบในการเปรียบเทียบ ผลการศึกษาพบว่า การรับรู้เรื่องพระอภัยมณีผ่านสื่อสิ่งพิมพ์ในสังคมไทยสรุปได้เป็น 3 รูปแบบ คือ 1) การรับรู้เรื่องพระอภัยมณีผ่านโครงเรื่อง 2) การรับรู้เรื่องพระอภัยมณีผ่านตัวละครสำคัญของเรื่องพระอภัยมณี และ 3) การรับรู้เรื่องพระอภัยมณีผ่านฉากเหตุการณ์สำคัญจากเรื่องพระอภัยมณี ซึ่งการรับรู้ทั้ง 3 รูปแบบดังกล่าวนี้ทำให้เห็นถึงเนื้อหา อนุภาคสำคัญของเรื่องพระอภัยมณีอันเป็นที่รับรู้ของคนไทย และสามารถแสดงให้เห็นวัตถุประสงค์ในการรับรู้เรื่องพระอภัยมณีผ่านสื่อสิ่งพิมพ์ในสังคมไทย 3 ประเด็น ได้แก่ 1) การรับรู้เพื่อการสืบทอดเนื้อเรื่องพระอภัยมณีตามแบบฉบับ 2) การรับรู้เพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะของกลุ่มผู้เสพ และ 3) การรับรู้เพื่อการสืบทอดอนุภาคสำคัญของเรื่องพระอภัยมณี สะท้อนถึงความสำคัญของเรื่องพระอภัยมณีในฐานะวรรณคดีเอกของไทยที่ยังคงมีการดัดแปลง ผลิตซ้ำ นำเสนอผ่านสื่อสมัยใหม่ตามยุคสมัยและดำรงอยู่ในสังคมไทย
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กิตติพงษ์ วงศ์ทิพย์. (2562). พระอภัยมณี ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร: การเปรียบเทียบการดัดแปลงเนื้อหาและตัวละครของวรรณคดีฉบับการ์ตูนกับวรรณคดีในหนังสือเรียนวรรณคดีวิจักษ์. วารสารมนุษยศาสตร์สาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 20(1), 155 – 188.https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JHUMANS/article/view/186552
ขวัญฟ้า ภู่แพ่งสุทธิ์. (2566). สื่อวีดีทัศน์การแสดงละครไทย โดยใช้ภาษาอังกฤษ เรื่องพระอภัยมณี ตอน หึงหน้าป้อม. วารสารดนตรีและการแสดง, 9(1), 111-121. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/Mupabuujournal/issue/view/17799
คณิน พูลศิริปัญญา, วัฒนะ จูฑะวิภาต และชัยพร พานิชรุทติวงศ์. (2564). ภาพยนตร์โฆษณาเกมบทบาทสมมติที่ดัดแปลงจากวรรณคดีเรื่องพระอภัยมณีผ่านการออกแบบคอนเซ็ปต์อาร์ท. ใน วรรณี ศุขสาตร (บ.ก.), รายงานสืบเนื่องจากการประชุม การประชุมนำเสนอผลงานวิจัยบัณฑิตศึกษาระดับชาติ ครั้งที่ 16 ประจำปีการศึกษา 2564. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยรังสิต. https://rsujournals.rsu.ac.th/index.php/rgrc/issue/view/76
ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. (2562). การสร้างการรับรู้ในสังคมไทย เล่ม 1: เรื่องเล่า. สำนักพิมพ์สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
ณฐฎา เบญจกิจนิธิ และปิลันลน์ ปุณญประภา. (2564). การพัฒนาการออกแบบรูปลักษณ์ตัวละครจากวรรณคดีไทยเป็นภาพการ์ตูนตามแนวทางของมาร์เวลคอมิกส์ กรณีศึกษาวรรณคดีไทยเรื่อง
พระอภัยมณี. ใน อาจรี ศุภสุธีกุล (บ.ก.), การประชุมวิชาการระดับชาติ“มศว วิจัย” ครั้งที่ 14. สถาบันยุทธศาสตร์ทางปัญญาและวิจัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ณัฏฐพล เขียวเสน และธานีรัตน์ จัตุทะศรี. (2562). การสืบทอดและการดัดแปลงเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่เป็นบทละครรำของกรมศิลปากร. ดำรงวิชาการ, 18(1), 173-200. www.damrong-journal.su.ac.th/?page=view_article&article_id=464
ณัฐพงษ์ แก้วสีสด และสุภัคธัช สุธนภิญโญ. (2568). พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร : กระจกเงาสะท้อนความเชื่อของสังคมไทย. วรรณวิทัศน์, 25(1), 183–215. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/VANNAVIDAS/article/view/276718
ภัทรธรณ์ แสนพินิจ และสมพรนุช ตันศรีสุข. (2565). การสร้างสรรค์เรื่องเล่าราหูในสื่อสมัยใหม่และบทบาทในบริบทสังคมพุทธศาสนาไทย. วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์, 48(2), 153-166. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/socku/article/ view/257113
วรรณวิภา วงษ์เดือน และวีรวัฒน์ อินทรพร. (2562). ตัวละครจากวรรณคดีไทยในบทเพลงไทยสากล: ความนิยมและวิธีการนำเสนอ. Veridian E-Journal, Silpakorn University (Humanities, Social Sciences and arts), 12(1), 274-293. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/Veridian-E-Journal/article/view/149049
ศิริพร ภักดีผาสุข. (2560). การผสมผสานวัฒนธรรมในหนังสือนิทานแนว edutrainment (สาระบันเทิง) ภาษาไทย. ใน ศิราพร ณ ถลาง (บ.ก.), เรื่องเล่าพื้นบ้านไทยในโลกที่เปลี่ยนแปลง (พิมพ์ครั้งที่ 2). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
อภิรักษ์ นามวิชา และดนัย ปรีชาเพิ่มประสิทธิ์. (2567). พุทธธรรมในหนังสือเรียนวรรณคดีวิจักษ์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 24(3), 206-234. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/liberalarts/article/view/277718
อัญสุรีย์ เทพสุธรรม, เอื้อมพร ทิพย์เดช และเปรมวิทย์ วิวัฒนเศรษฐ์. (2566). กลวิธีทางภาษาที่สื่อถึงอุดมการณ์เด็กในหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานภาษาไทย ชุดภาษาเพื่อชีวิต ภาษาพาที ระดับประถมศึกษาตอนปลาย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา, 11(1), 1-26. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/Humanties-up/article/view/255414
อำภา รินปัญโญ, นราวัลย์ พูลพิพัฒน์ และกรรณิการ์ พันชนะ. (2562). วัจนภาษาคำสอนในวรรณคดีไทย เรื่องพระอภัยมณี. พิฆเนศวร์สาร, 15(2), 55-68.https://so01.tci-thaijo.org/index.php/ pikanasan/article/view/121680
chiffman, G. & Kanuk, L. (2000). Customer behavior. Prentice Hall.
Schutz, A. (1967). Collected Papers I: The Problem of Social Reality. Martinus Nijhof.
