พุทธธรรมในหนังสือเรียนวรรณคดีวิจักษ์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์พุทธธรรมในหนังสือเรียนวรรณคดีวิจักษ์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 5 เรื่อง ได้แก่ บทละครพูดเรื่องเห็นแก่ลูก นิทานคำกลอนเรื่องพระอภัยมณี ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร พระบรมราโชวาท อิศรญาณภาษิต และบทพากย์เอราวัณ โดยใช้วิธีวิจัยเชิงเอกสารจากคัมภีร์พระไตรปิฎกและเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่าปรากฏพุทธธรรมจำนวน 9 เรื่อง ได้แก่ ปัญญา หิริ กตัญญู กตเวที การสงเคราะห์บุตร ไม่ทำความชั่วทั้งปวง ทำแต่ความดี ทำใจของตนให้สะอาดบริสุทธิ์ และไม่ประมาท
Downloads
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กระทรวงศึกษาธิการ. (8 ธันวาคม 2551ก). ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง วรรณคดีสำหรับจัดการเรียนการสอนภาษาไทย ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. ผู้แต่ง.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2551ข). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
กุลทรัพย์ เกษแม่นกิจ, คุณหญิง. (2558). ปาฐกถาพิเศษเรื่อง “วรรณคดีไทย”. ใน คณะกรรมการวรรณคดีแห่งชาติ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม (บรรณาธิการ), ๑๐๐ ปี วรรณคดีสโมสร (รวมเรื่องวรรณคดี) (หน้า 7-30). บุญเจริญ อินเตอร์เทรด.
กุหลาบ มัลลิกะมาส. (2543). วรรณคดีวิจารณ์ (พิมพ์ครั้งที่ 10). มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
คณะกรรมการแผนกตำรามหามกุฏราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์. (2560). มังคลัตถทีปนีแปล เล่ม 2 (พิมพ์ครั้งที่ 15). โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
คณะกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองพระชนมายุ 8 รอบ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก. (2566). อัมพโรวาท : ประมวลพระธรรมเทศนา พระราชดำรัส พระโอวาท พระสัมโมทนียกถา พระสังเวชนียธรรม และพระปรารภของสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อมฺพรมหาเถร) สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก. สำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร.
จิรัสชยาณ์ ปกรณ์คุณารักษ์. (2557). คุณลักษณะอันพึงประสงค์ที่ปรากฏในหนังสือเรียนวรรณคดีวิจักษ์ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. Thammasat University Digital Collections.
ชลดา เรืองรักษ์ลิขิต. (2548). ชีวประวัติและผลงานของสุนทรภู่ (พิมพ์ครั้งที่ 3). ม.ป.ท.
ดินาร์ บุญธรรม. (2555). พระมหากษัตริย์ไทยกับพระพุทธศาสนา. อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
ธัมมปาลเถระ. (2533). มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์อรรถกถา. วิญญาณ.
พระพุทโฆสาจารย์. (2533). สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรคอรรถกถา. วิญญาณ.
พระมหาสนิท อนุจารี (สุมหิรัมย์). (2546). พระพุทธศาสนาในวรรณคดีไทยสมัยสุโขทัย: ศึกษาเฉพาะกรณี ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงและสุภาษิตพระร่วง [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาสุรเดช สุรสกฺโก (อินทรศักดิ์). (2539). อิทธิพลของพระพุทธศาสนาที่มีต่อวรรณคดีไทย : ศึกษาเฉพาะกรณีเสภาเรื่อง ขุนช้างขุนแผน [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์.
พิทวัส จำปา. (2564). คำสอนในหนังสือเรียนวิชาภาษาไทย วรรณคดีวิจักษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-6 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม]. สำนักวิทยบริการของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม. https://khoon.msu.ac.th/_dir/fulltext/2022/02/Phitthawat_Champa64.pdf
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์, (2539ก). พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ ธรรมบท อุทาน อิติวุตตกะ สุตตนิบาต (เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พุทธศักราช 2539). โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์, (2539ข). พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย เอกก ทุก ติกนิบาต (เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พุทธศักราช 2539). โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์, (2539ค). พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ (เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พุทธศักราช 2539). โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์, (2539ง). พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค (เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พุทธศักราช 2539). โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 (พิมพ์ครั้งที่ 2). ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์.
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2543). อิทธิพลวรรณกรรมต่างประเทศที่มีต่อวรรณกรรมไทย. มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2554). นามานุกรมรามเกียรติ์ ฉบับปรับปรุงใหม่. ส.เอเชียเพรส (๑๙๘๙).
วิทย์ ศิวะศริยานนท์. (2541). วรรณคดีและวรรณคดีวิจารณ์ (พิมพ์ครั้งที่ 5). ธรรมชาติ.
วิภา กงกะนันทน์. (2561). กำเนิดนวนิยายในประเทศไทย ประวัติศาสตร์วรรณคดีไทยสมัยใหม่ (พิมพ์ครั้งที่ 2). พี ดับบลิวพริ้นติ้ง.
สนิท ตั้งทวี. (2527). วรรณคดีและวรรณกรรมศาสนา. O.S. Printing House.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2560). ลักษณะแห่งพระพุทธศาสนา (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานดินฝังศพ นายสุ่ยอู๋ แซ่อิ้ว เป็นกรณีพิเศษ และงานพระราชทานเพลิงศพ นางจตุพร จิตตรักไทย เป็นกรณีพิเศษ) (พิมพ์ครั้งที่ 37). อิงค์เบอร์รี่.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2561). การเสริมสร้างคุณลักษณะเด็กไทย (พิมพ์ครั้งที่ 10). ผลิธัมม์.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2562). พระพุทธศาสนาในอาเซีย (พิมพ์ครั้งที่ 7). ผลิธัมม์.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2565ก). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (มงคลวารอายุ 72 ปี นายสุชาติ ธรรมาพิทักษ์กุล 22 ต.ค. 2564) (พิมพ์ครั้งที่ 45). ผลิธัมม์.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2565ข). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ (มงคลวารอายุ 72 ปี นายสุชาติ ธรรมาพิทักษ์กุล 22 ต.ค. 2564) (พิมพ์ครั้งที่ 37). ผลิธัมม์.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (5 ธันวาคม 2553). “ในหลวง” ทรงย้ำคนไทยมีสติ. https://www.thaihealth.or.th/ในหลวง-ทรงย้ำคนไทยมีส/
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2556). หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีวิจักษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 (พิมพ์ครั้งที่ 4). สกสค. ลาดพร้าว.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2557). หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีวิจักษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 (พิมพ์ครั้งที่ 5). สกสค. ลาดพร้าว.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2560). เรียนรู้เข้าใจวรรณคดีไทยของชาติ. เอกพิมพ์ไท.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2561). หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีวิจักษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 (พิมพ์ครั้งที่ 12). โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพร้าว.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2564). หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีวิจักษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 (พิมพ์ครั้งที่ 15). โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพร้าว.
สำนักงานแม่กองธรรมสนามหลวง. (2565). ธรรมศึกษา ชั้นตรี ระดับอุดมศึกษาและประชาชนทั่วไป พุทธศักราช 2564. โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2564). กฎหมายว่าด้วยการศึกษาชาติ กฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการ กระทรวงศึกษาธิการ กฎหมายว่าด้วยระเบียบข้าราชการครู และบุคลากรทางการศึกษา (พิมพ์ครั้งที่ 6). อีเลฟเว่น สตาร์ อินเตอร์เทรด.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2560). แนวทางการพัฒนาและประเมินค่านิยมศึกษาธิการ. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สุจริต เพียรชอบ และ สายใจ อินทรัมพรรย์. (2536). วิธีสอนภาษาไทยระดับมัธยมศึกษา (พิมพ์ครั้งที่ 2). โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุวรรณฐา ลึม และ พระปลัดสมชาย ปโยโค (ดำเนิน). (2562). แนวทางส่งเสริมกตัญญูกตเวทีในสังคมไทย. วารสารสันติศึกษาปริทัศน์ มจร, 7(2), 424-434.
อำภาพร รินปัญโญ (2561). วัจนภาษาคำสอนในวรรณคดีไทย เรื่อง พระอภัยมณี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. ChiangMai Rajabhat University Intellectual Repository. http://cmruir.cmru.ac.th/handle/123456789/1873
อิงอร สุพันธุ์วณิช, เปรม สวนสมุทร, และ ชาญชัย คงเพียรธรรม. (2555). โมดูล 2 มโนทัศน์พัฒนา: วรรณคดีระดับมัธยมศึกษาตอนต้น. ใน ภาษาไทยระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ชุดฝึกอบรมครู (หน้า 183-236). โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อิงอร สุพันธุ์วณิช. (2565). วิเคราะห์เจาะลึกวรรณคดีไทยในแบบเรียนมัธยมศึกษา. โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.