น้ำดื่มบรรจุขวดพลาสติก : สิ่งอำนวยความสะดวกในการเข้าถึงน้ำดื่มสะอาดของคนเมือง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การอำนวยความสะดวกในการเข้าถึงน้ำดื่มสะอาดให้กับคนในชุมชนเมืองโดยน้ำดื่มบรรจุขวดพลาสติก ด้วยการวิจัยเชิงคุณภาพภายใต้แนวคิดการพัฒนาไปสู่ความทันสมัย (Modernity) วัฒนธรรมการบริโภค (Consumer Culture) และการเอื้อประโยชน์ (facility) ตามทฤษฎีการสร้างโครงสร้าง (Structuration Theory) ของแอนโทนี กิ้ดเด้น (Anthony Giddens) และวิธีวิจัยชาติพันธุ์วรรณาเชิงวิพากษ์ (Critical Ethnography) ร่วมกับการสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างแบบวิภาษวิธี จากผู้ให้ข้อมูลในชุมชนเมืองที่เป็นผู้ผลิต ผู้จัดจำหน่าย และผู้บริโภค โดยใช้การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคการวิเคราะห์แก่นสาระ (Thematic Analysis) ผลการวิจัยพบว่า ภายใต้สภาพสังคมในชุมชนเมืองที่เปลี่ยนแปลงไปสู่ความทันสมัย ผู้คนหลั่งไหลเข้ามาแสวงหาโอกาสและรายได้โดยละทิ้งวิธีการจัดหาน้ำสะอาดเพื่อการบริโภคที่พึงทำด้วยตนเองไปพึ่งพาน้ำดื่มบรรจุขวดที่ผู้ผลิตและผู้จัดจำหน่ายได้นำเสนอในท้องตลาด โดยแลกเปลี่ยนด้วยเงินตราที่หาได้จากหยาดเหงื่อแรงงานกับความสะดวกที่ได้รับจากน้ำดื่มบรรจุขวดพลาสติก ตอบโจทย์ความเร่งรีบของการใช้ชีวิตในเมือง ความสะอาดและสุขภาพที่ดี แต่พบว่าความสะดวกเกิดขึ้นนี้ เกิดจากกระบวนการทางสังคมที่ไม่เท่าเทียม ไม่ได้เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติ คนในเมืองจึงตกอยู่ภายใต้สภาวะถูกบีบบังคับให้เหลือทางเลือกในการเข้าถึงน้ำสะอาดเพียงทางเดียว ทำให้คนในชุมชนเมืองต้องสยบยอมดื่มน้ำบรรจุขวดพลาสติกโดยไม่ตั้งข้อสงสัย
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมชลประทาน. (2565). การขออนุญาตใช้น้ำในทางน้ำชลประทานที่เรียกเก็บค่าชลประทาน. สืบค้น 12 กุมภาพันธ์ 2565. จาก http://irrigation.rid.go.th/rid16/om16/km/images/pdf/m1.pdf.
กรมทรัพยากรน้ำบาดาล. (2565). การขออนุญาตเจาะน้ำบาดาลและใช้น้ำบาดาล. สืบค้น 12 กุมภาพันธ์ 2565. จาก http://www.dgr.go.th/th/newsAll/124/4856.
กรมอนามัย สำนักสื่อสารและตอบโต้ความเสี่ยง. (2559). วิธีบริโภคน้ำประปาอย่างปลอดภัย. สืบค้น 31 พฤษภาคม 2565. จาก https://www.thaihealth.or.th/Content/30381-วิธีบริโภคน้ำประปาอย่างปลอดภัย.html.
การประปานครหลวง. (2565ก). การติดตั้งประปาใหม่/ซ้ำ. สืบค้น 12 กุมภาพันธ์ 2565. จาก https://web.mwa.co.th/ewt_news.php?nid=1606&filename=index.
การประปานครหลวง. (2565ข). ภารกิจ/วัตถุประสงค์ของหน่วยงาน. สืบค้น 12 กุมภาพันธ์ 2565. จาก http://www.oic.go.th/ginfo/moreinfo.asp?g=7522262%26I&i=922&p=รัฐวิสาหกิจ.
จิราวัฒน์ อุรุพงษ์สานนท์. (2564). ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลือกซื้อน้ำดื่มบรรจุขวดของผู้บริโภค ในเขตมีนบุรี กรุงเทพมหานคร. วารสารการบริหารและสังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 4(3): 31-44.
ชาลิสา เมธานุภาพ. (2563). น้ำประปาดื่มได้จริงไหม? ถ้าไม่มั่นใจรับมืออย่างไรดี. สืบค้น 31 พฤษภาคม 2565. จาก https://www.greenery.org/articles/insight-water/.
ดินาร์ บุญธรรม. (2555). ไทยศึกษาน้ำดื่มของคนไทย. สืบค้น 20 กุมภาพันธ์ 2565. จาก http://www.thaistudies.chula.ac.th/2018/09/29/น้ำดื่มของคนไทย/.
ธนุสรา เหล่าเจริญสุข. (2541). ความปลอดภัยของผู้บริโภคน้ำดื่มบรรจุขวด. รูสมิแล, 19(1), 53-57.
นิเชต สุนทรพิทักษ์. (2541). น้ำดื่ม ปัจจัยสำคัญของชีวิตที่ไม่ควรมองข้าม. วารสารวัฒนธรรมไทย, 35(5), 34-36.
เพชรมายา. (2560). 10 กับดักทางการตลาด ที่ผู้บริโภคมักตกเป็นเหยื่อโดยไม่รู้ตัว. สืบค้น 20 ตุลาคม 2565. จาก https://petmaya.com/10-marketing-ploys/.
มูลนิธิโลกสีเขียว. (2558). คุยสบาย ๆ เรื่องน้ำประปา. สืบค้น 18 เมษายน 2563. จาก https://greenworld.or.th/green_issue/คุยสบายๆ-เรื่องน้ำประปา/.
รพีพร สุทาธรรม. (2544). มาตรฐานน้ำดื่มบรรจุขวดคุณภาพที่ต้องควบคุม. สถาบันอาหาร. 3(18), 28-32.
ลัษมณ ไมตรีมิตร. (2560). จากน้ำดื่มบรรจุขวดถึงละอองน้ำในอากาศ: ความพยายามต่อสู้กับปัญหาการขาดแคลนน้ำสะอาดเพื่อการบริโภค. สืบค้น 12 มกราคม 2564. จาก https://thaipu blica.org/2017/10/landscape-architecture-and-sustainability02/.
วรรณดี สุทธินรากร. (2559). การวิจัยเชิงคุณภาพ : การวิจัยในกระบวนทัศน์ทางเลือก. กรุงเทพมหานคร: ศยาม.
ศุภโชค ปานดำ. (2563). ความคิดเห็นต่อน้ำดื่มบรรจุขวดและพฤติกรรมการบริโภคน้ำดื่มบรรจุขวดในกรุงเทพมหานคร. สืบค้น 12 กุมภาพันธ์ 2565. จาก https://ka.mahidol.ac.th/seniorx 2020/pdf_file/5924276.pdf.
สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.). (2565). ดื่มน้ำอย่างไรให้ถูกวิธี. สืบค้น 8 ตุลาคม 2565 จาก https://www.hsri.or.th/people/media/care/detail/5730.
สถาบันอาหาร. (2564). ข้อมูลจากศูนย์อัจฉริยะเพื่ออุตสาหกรรมอาหาร. สืบค้น 12 มกราคม 2564. จาก http://fic.nfi.or.th/.
สหประชาชาติ ประเทศไทย.(2565). เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน 6 น้ำสะอาดและสุขอนามัย. สืบค้น 12 กุมภาพันธ์ 2565. จาก https://thailand.un.org/th/sdgs/6.
สำนักบริหารจัดการน้ำกรมทรัพยากรน้ำกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2561). คู่มือกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสัมปทานประกอบกิจการประปา. สืบค้น 31 พฤษภาคม 2565. จากhttp://division.dwr.go.th/bwm/index.php/2019-12-17-06-02-42/2019-12-17-06-04 -48?download=32:2020-01-14-07-31-19.
สุรัตน์ ณ เชียงใหม่. (2542). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจเลือกบริโภคน้ำดื่มบรรจุขวดพลาสติกใส ของผู้บริโภคในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่. (ปัญหาพิเศษ ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต (บริหารธุรกิจ)). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยแม่โจ้. สืบค้น 3 มีนาคม 2564. จาก http://webpac.library. mju.ac.th/mm/fulltext/thesis/2557/Surat_Na%20Chiengmai/fulltext.pdf.
Crystal Beverage Company. (2018). History Of Bottled Water. Retrieved March 13, 2022. from https://www.myownwater.com/blog/history-of-bottled-water.
Giddens, A. (1984). The Constitution of Society. Cambridge: Polity Press.
Glaser, Barney G. & Strauss, Anselm L. (1976). The Discovery of Grounded Theory Strategies for Qualitative Research. New Brunswick and London: Aldine Transaction.
Thomas, J. (1993). Doing critical ethnography in Qualitative Research Methods series. volume 26. USA: Northern Illinois University.
