อิทธิพลของปัจจัยด้านเศรษฐกิจและสังคมที่มีต่อระดับความมั่นคงทางด้านอาหาร ของผู้สูงอายุในจังหวัดพิษณุโลก

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาความมั่นคงทางด้านอาหาร 2) เพื่อศึกษาปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยด้านเศรษฐกิจและสังคม และ 3) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์และอิทธิพลต่อความมั่นคงทางด้านอาหารโดยวิธีวิจัยแบบผสมผสาน กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุอายุ 60 ปีขึ้นไป จำนวน 423 คน ในจังหวัดพิษณุโลก โดยใช้การสุ่มแบบหลายขั้นตอน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามและการสัมภาษณ์ (I-CVI = 0.80 - 1.00;  = 0.874 - 0.973) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติและการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยส่วนบุคคลส่วนใหญ่อายุ 60 - 70 ปี เป็นเพศหญิง จบการศึกษาประถมศึกษา ไม่ประกอบอาชีพ อยู่ในครอบครัวข้ามรุ่น มีผู้ดูแลและไม่มีโรคประจำตัว  ปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจ พบว่า มีการเข้าถึงเงินช่วยเหลือของรัฐมาก มีความไม่แน่นอนด้านรายได้ ภาระการดูแลบุตรหลานและความเสี่ยงด้านรายจ่ายปานกลาง มีสถานการณ์ด้านหนี้สินน้อย ปัจจัยทางด้านสังคม พบว่า มีการสนับสนุนจากครอบครัวมาก การเข้าถึงสวัสดิการของรัฐและการสนับสนุนจากบุคลากรสาธารณสุขปานกลาง ส่วนการเข้าถึงข้อมูลและเทคโนโลยีและการสนับสนุนจากชุมชนน้อย โดยผู้สูงอายุมีความมั่นคงทางด้านอาหารอยู่ในระดับมาก และพบว่า ระดับการศึกษา ลักษณะครอบครัว และโรคประจำตัวมีความสัมพันธ์กับความมั่นคงทางด้านอาหาร การเข้าถึงเงินช่วยเหลือของรัฐ สวัสดิการ ข้อมูลและเทคโนโลยี การสนับสนุนจากครอบครัว ชุมชนและบุคลากรสาธารณสุขมีความสัมพันธ์เชิงบวก ส่วนความไม่แน่นอนด้านรายได้ ความเสี่ยงด้านรายจ่าย สถานการณ์ด้านหนี้สินและภาระการดูแลบุตรหลานมีความสัมพันธ์เชิงลบ และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความมั่นคงทางด้านอาหาร ได้แก่ ความเสี่ยงด้านรายจ่าย สถานการณ์ด้านหนี้สิน การสนับสนุนจากครอบครัวและชุมชน การเข้าถึงข้อมูลและเทคโนโลยีและสวัสดิการซึ่งสามารถร่วมอธิบายความแปรปรวน ได้มากถึงร้อยละ 81