การประเมินผลตอบแทนทางสังคม (SROI) ของอัตลักษณ์อาหารชนชาติจีน เพื่อการท่องเที่ยวชุมชน จังหวัดนครศรีธรรมราชและจังหวัดตรัง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาและวิเคราะห์ผลลัพธ์ทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียจากการดำเนินโครงการ 2) ประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (Social Return on Investment: SROI) และ 3) สังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายในการส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนและการท่องเที่ยว โดยใช้ทุนวัฒนธรรมอาหารเป็นเครื่องมือ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยนักท่องเที่ยว จำนวน 400 คน ที่เดินทางมาท่องเที่ยวและใช้บริการร้านอาหารจีนในพื้นที่ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods) ผ่านการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณด้วยแบบสอบถาม และเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก เพื่อสะท้อนมิติผลลัพธ์อย่างครอบคลุมทั้งเชิงตัวเลขและเชิงคุณค่า ผลการวิจัยพบว่า โครงการสามารถสร้างผลลัพธ์ทางเศรษฐกิจ โดยเพิ่มรายได้ของผู้ประกอบการร้านอาหารจีนเฉลี่ยร้อยละ 5 ต่อปี และเกิดการจ้างงานในท้องถิ่นเพิ่มขึ้น สะท้อนผ่านค่า SROI รวม 2.45: 1 หมายถึงการลงทุนทุก 1 บาท สามารถสร้างมูลค่าผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมรวม 2.45 บาท แสดงถึงความคุ้มค่าและศักยภาพในการพัฒนาอย่างยั่งยืน ผลลัพธ์ทางสังคม ได้แก่ การมีส่วนร่วมของชุมชน การถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านอาหารสู่คนรุ่นใหม่ และการเสริมสร้างความภาคภูมิใจในอัตลักษณ์ ส่วนผลลัพธ์ทางวัฒนธรรม ได้แก่ การพัฒนาบรรจุภัณฑ์อัตลักษณ์ กิจกรรมสาธิตอาหาร การออกแบบเส้นทางท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม และการพัฒนาแอปพลิเคชันเพื่อเชื่อมโยงเส้นทางท่องเที่ยวในมิติเทคโนโลยีดิจิทัล ข้อเสนอเชิงนโยบาย ได้แก่ การสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างภาครัฐ เอกชน ชุมชน และภาคการท่องเที่ยว เพื่อขยายผลโครงการสู่พื้นที่อื่น พร้อมสนับสนุนผู้ประกอบการรายย่อยด้านบรรจุภัณฑ์ การตลาดดิจิทัล และการใช้เรื่องเล่าทางวัฒนธรรมในการพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์และการท่องเที่ยวเชิงประสบการณ์อย่างยั่งยืนและสมดุลในระยะยาว
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2566). แผนปฏิบัติการด้านการท่องเที่ยวแห่งชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2566 - 2570). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา.
ปานแพร เชาวน์ประยูร อุดมรักษาทรัพย์ และคณะ. (2567). กลยุทธ์การจัดการ การอนุรักษ์ และการฟื้นฟูทรัพยากรการท่องเที่ยวในบทบริบทการท่องเที่ยวโดยชุมชนภาคเหนือตอนบนในช่วงการแพร่ระบาด. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธนบุรี, 19(3), 34-49.
พรพิมล อริยะวงษ์. (2564). การประเมินผลตอบแทนทางสังคม (SROI) เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนของกลุ่มทอผ้าไหล่หินตะวันตก จังหวัดลำปาง. วารสารรัฐประศาสนศาสตร์และการเมือง, 10(2), 147-166.
Arvidson, M. et al. (2013). Valuing the social? The nature and controversies of measuring social return on investment (SROI). Voluntary Sector Review, 4(1), 3-18.
Boonsiritomachai, W. & Phonthanukitithaworn, C. (2019). Residents’ support for sports events tourism development in beach city: The role of community’s participation and tourism impacts. SAGE Open, 9(2). https://doi.org/10.1177/2158244019843417
Chatkaewnapanon, Y. & Lee, T. J. (2022). Planning Sustainable Community-Based Tourism in the Context of Thailand: Community, Development, and the Foresight Tools. Sustainability, 14(12), 7413. https://doi.org/10.3390/su14127413
Cochran, W. G. (1977). Sampling Techniques. (3rd ed.). New York: John Wiley & Sons.
Denzin, N. K. (1978). The Research Act. (3rd ed.). New York: McGraw-Hill.
Juntao, H. et al. (2025). Communication for Chinese culinary culture at Chinatown in Bangkok. Journal of Dhamma for Life, 31(2), 628-641.
Likert, R. (1932). A technique for the measurement of attitudes. Archives of Psychology, 22(140), 1-55.
Nicholls, J. et al. (2012). A guide to social return on investment. (2nd ed.). London: The SROI Network.
Nunnally, J. C. & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory. (3rd ed.). New York: McGraw-Hill.
Pongsakornrungsilp, S. et al. (2021). Co-Creating a Sustainable Regional Brand from Multiple Sub-Brands: The Andaman Tourism Cluster of Thailand. Sustainability, 13(16), 9409. https://doi.org/10.3390/su13169409
Pongsakornrungsilp, S. et al. (2022). Rethinking Sustainable Tourism Management: Learning from the COVID-19 Pandemic to Co-Create Future of Krabi Tourism, Thailand. Sustainability, 14(18), 11375. https://doi.org/10.3390/su141811375
Richards, G. (2021). Evolving research on food tourism. International Journal of Gastronomy and Food Science, 25, 100405. https://doi.org/10.1016/j.ijgfs.2021.100405
Rovinelli, R. J. & Hambleton, R. K. (1976). On the use of content specialists in the assessment of criterion-referenced test item validity. Retrieved September 9, 2025, from https://eric.ed.gov/?id=ED121845
UNWTO. (2022). 7th UNWTO World Forum on Gastronomy Tourism: Conclusions (Nara, Japan). Madrid: UNWTO.
