การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการขยะมูลฝอยชุมชนเชิงบูรณาการ ตามแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาและแนวทางการบริหารจัดการขยะมูลฝอยชุมชนในปัจจุบัน 2) สร้างและพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการขยะมูลฝอยชุมชนเชิงบูรณาการตามแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน และ 3) ตรวจสอบความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบที่พัฒนาขึ้น รูปแบบการวิจัยที่ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพและการวิจัยในเชิงปริมาณร่วมกัน โดยมีผู้ทำการให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ 1) หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องกับการจัดการขยะมูลฝอยในจังหวัดขอนแก่น จำนวน 6 ท่าน และ 2) ตัวแทนกลุ่มกรณีศึกษาหน่วยงานที่ประสบผลสำเร็จในการจัดการขยะ จำนวน 6 ท่าน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ การสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการวิจัยพบว่า 1) การจัดการขยะในชุมชนในเทศบาลเมืองขอนแก่นยังขาดการมีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่อง ขณะเดียวกันสำนักงานส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดขอนแก่นยังขาดระบบบริหารจัดการที่ชัดเจน ขาดงบประมาณ บุคลากร และขาดการบูรณาการความรู้ด้านเศรษฐกิจหมุนเวียนเข้าสู่กระบวนการจัดการ 2) รูปแบบการบริหารจัดการขยะมูลฝอยชุมชนในรูปแบบเชิงบูรณาการตามแนวคิด Circular Economy เน้นกระบวนการ 4R ได้แก่ Reduce, Reuse, Recycle และ Recovery ควบคู่กับการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน ภาครัฐ และภาคเอกชน ประกอบด้วย หลักการ จุดมุ่งหมาย เนื้อหาการดำเนินการพัฒนา การวัดและประเมินผล และ 3) การทดลองใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้นในพื้นที่นำร่อง และเก็บข้อมูลผลลัพธ์ด้วยแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์กลุ่ม เพื่อให้การประเมินความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และผลกระทบของรูปแบบ พบว่า ความเหมาะสมของรูปแบบอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.55, S.D. = 0.60) และการประเมินความเป็นไปได้ของรูปแบบฯ พบว่า ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.78, S.D. = 0.44)