แนวทางการพัฒนาบทบาทและความสำคัญของดนตรีบำบัดภายใต้บริบทของสังคมไทย
Main Article Content
บทคัดย่อ
ดนตรีบำบัดเป็นกระบวนการบำบัดที่ใช้เสียงเพลงและกิจกรรมทางดนตรีเป็นสื่อสำคัญในการเสริมสร้างและพัฒนาคุณภาพชีวิต ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคม งานวิจัยนี้วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาบทบาทและความสำคัญของดนตรีบำบัดภายใต้บริบทของสังคมไทย โดยมุ่งวิเคราะห์ความเป็นไปได้ในการนำไปประยุกต์ใช้ ได้แก่ ด้านการแพทย์เพื่อช่วยฟื้นฟูสุขภาพและลดความเครียด ด้านการศึกษาเพื่อเสริมสร้างการเรียนรู้และทักษะ และด้านชุมชนเพื่อส่งเสริมสุขภาวะและความสัมพันธ์ทางสังคม การดำเนินการบทความอาศัยการรวบรวมบทความและทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่า ดนตรีบำบัดมีศักยภาพสูงในการช่วยฟื้นฟูสภาพจิตใจ ลดระดับความเครียด ความกังวล ภาวะซึมเศร้าอีกทั้งช่วยเสริมสร้างสมาธิให้สามารถปรับตัวต่อสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป นอกจากนี้ ยังมีบทบาทที่สำคัญในการพัฒนาทักษะการเรียนรู้ การเข้าสังคม และการสื่อสาร โดยสามารถนำมาใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ที่ช่วยสร้างแรงจูงใจและการมีส่วนร่วมในการศึกษา ซึ่งช่วยสร้างความสุข ความผ่อนคลาย และลดภาระค่าใช้จ่ายทางสาธารณะสุขในระยะยาว อย่างไรก็ตาม การพัฒนาดนตรีบำบัดในประเทศไทยยังอยู่ในระยะเริ่มต้น เนื่องจากปัญหาด้านการขาดบุคลากรผู้เชี่ยวชาญ การขาดมาตรฐานวิชาชีพที่ได้รับการรับรอง และการเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน แนวทางการพัฒนาที่เหมาะสมควรเน้นการสร้างความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคการศึกษา และภาคสุขภาพ เช่น การจัดทำหลักสูตรการเรียนการสอน การสนับสนุนงานวิจัย และการผลักดันนโยบายสาธารณะ หากดำเนินการอย่างเป็นระบบ ดนตรีบำบัดจะสามารถพัฒนาให้มีบทบาทสำคัญต่อสังคมไทย โดยบูรณาการในระดับบุคคล ครอบครัว ชุมชน และชาติ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตและสร้างสังคมที่สมดุลทั้งด้านสุขภาพกายและใจ
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
ไกรวิทย์ สุขวิน. (2565). บทบาทของดนตรีกับความสามัคคีในสังคมไทย. วารสารแก่นดนตรีและการแสดง มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 4(1), 61-84.
จตุพร แพงจักร และระพีพรรณ ชมแผน. (2565). การเพิ่มความจำและป้องกันโรคสมองเสื่อมในผู้สูงอายุด้วยการบริหารสมองและดนตรีบำบัด. วารสารสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 6(1), 275-283.
จิราภรณ์ ศรีทอง. (2562). ดนตรีบำบัด: ศาสตร์และศิลป์เพื่อการเยียวยา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชญานิศฐ์ แก้วมณี. (2564). ดนตรีบำบัดกับการดูแลผู้สูงอายุ: แนวทางการประยุกต์ใช้ในประเทศไทย. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 13(2), 45-60.
ชนารี เลาหะพงษ์พันธ์. (2566). ดนตรีกับการเสริมสร้างสุขภาวะที่ดีสำหรับทุกคน. เรียกใช้เมื่อ 19 ตุลาคม 2567 จาก https://empowerliving.doctor.or.th/case/1319
ชิษณุพงค์ อินทร์แก้ว. (2565). ดนตรีกับการเมือง: คุณภาพชีวิตที่ดี ส่งผลต่อการสร้างสรรค์ของศิลปิน. วารสารสหวิทยาการ, 19(1), 55-89.
ดาราวรรณ คำปา และเดชา ทำดี. (2566). ผลของดนตรีบําบัดต่อความวิตกกังวลและสัญญาณชีพของผู้ป่วยที่รับ การผ่าตัดแบบวันเดียวกลับ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่. วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ, 29(1), 17-29.
ทรงวรธรรม สมกอง. (2567). ประโยชน์ของการฝึกหายใจด้วยดนตรีบำบัดผ่านกิจกรรมร้องเพลงที่มีผลต่อการเสริมสร้างสุขภาวะทางกายและใจในผู้สูงอายุ. วารสารดนตรี และการแสดง, 10(1), 183-192.
ธนาภรณ์ เสถียรวารี และคณะ. (2567). การสังเคราะห์งานวิจัยด้วยการปริทัศน์เป็นระบบ: กิจกรรมดนตรีบำบัดในฐานะเครื่องมือสื่อสารที่ใช้ในการดูแลสุขภาพในประเทศไทย. Journal of communication and innovation NIDA, 11(1), 1-21.
รัชนี จุลทะหว้า และสรรค์ชัย ไชยสกุลวงศ์. (2565). การจัดการกิจกรรมดนตรีบำบัดสำหรับเด็ก เด็กออทิสติก และเด็กที่มีความต้องการจำเป็นพิเศษ. วารสารชัยภูมิปริทรรศน์, 5(1), 31-38.
วัฒนวุฒิ ช้างชนะ. (2563). ดนตรีบำบัด: ความสุขสงบอันเป็นสมาธิสู่จินตนาการที่เปิดกว้าง. วารสารดนตรีบ้านสมเด็จฯ, 2(1), 119-134.
วิชญ์ บุญรอด. (2563). ดนตรี: ศาสตร์ทางเลือกในการบำบัด สำหรับเด็กและผู้สูงอายุ. Mekong-Salween Civilization Studies Journal, 11(1), 174-196.
วิมลรัตน์ วันเพ็ญ และคณะ. (2566). ดนตรีบำบัด: พลังแห่งเสียงกับสุขภาพจิตของวัยรุ่น. สถาบันสุขภาพจิตเด็กและวัยรุ่นราชนครินทร์. เรียกใช้เมื่อ 28 ตุลาคม 2567 จาก https://shorturl.asia/B8Rlo
สมชัย ตระการรุ่ง. (2565). ประวัติดนตรีบำบัดในประเทศไทย. Journal of the Faculty of Arts, Silpakorn University, 43(2), 187-201.
หทัยรัตน์ ดีประเสริฐ. (2567). ดนตรีบำบัด ผู้ช่วยแพทย์ ฟื้นฟูจิตใจ-ดูแลผู้ป่วย. เรียกใช้เมื่อ 22 ตุลาคม 2567 จาก https://www.bangkokbiznews.com/health/well-being/1125692
อมรมาศิ มุกดาม่วง และนราธร ยืนยั่ง. (2566). แนวทางการสร้างสรรค์ดนตรีสำหรับกิจกรรมบำบัด. Journal of Fine and Applied Arts Chulalongkorn University, 10(1), 166-183.
Bruscia, K. E. (2014). Defining music therapy. (3rd ed.). University Park, Illinois: Barcelona Publishers.
Gold, C. et al. (2019). Individual music therapy for mental health care clients with low therapy motivation: Multicentre randomised controlled trial. Psychotherapy and Psychosomatics, 88(6), 383-385.
Koelsch, S. (2020). A coordinate-based meta-analysis of music-evoked emotions. NeuroImage, 223(2020), 117350. https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2020.117350