การศึกษาเปรียบเทียบระบบกฎหมายการคุ้มครองสิทธิและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ของผู้พ้นโทษกรณีศึกษา: ประเทศไทยและสิงคโปร์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ปัญหาเชิงโครงสร้างของระบบกฎหมายไทยที่ละเลย การคุ้มครองศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของผู้พ้นโทษทางอาญา สร้างอุปสรรคสำคัญต่อการกลับคืนสู่สังคมและนำไปสู่การกระทำผิดซ้ำในอัตราที่สูง แม้ผู้พ้นโทษจะได้รับการปล่อยตัวจากเรือนจำ แต่ยังคงต้องเผชิญกับ “การจองจำทางสังคม” (Social Imprisonment) ซึ่งเกิดจากการตีตรา (Stigmatization) และการเลือกปฏิบัติที่หยั่งรากลึกอยู่ในกฎหมายและกลไกของรัฐ โดยผู้วิจัยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มีระเบียบวิธีวิจัยหลัก 2 รูปแบบ คือ การวิจัยเอกสาร (Documentary Research) และ การวิเคราะห์กฎหมายเปรียบเทียบ (Comparative Legal Analysis) ซึ่งรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารปฐมภูมิ เช่น รัฐธรรมนูญ, พระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล, และกฎหมาย Registration of Criminals Act ของสิงคโปร์ การวิเคราะห์เปรียบเทียบเลือกใช้กรณีศึกษาจากประเทศสิงคโปร์ เนื่องจากเป็นประเทศในภูมิภาคเอเชียที่มีความสำเร็จในการจัดการปัญหานี้และมีอัตราการกระทำผิดซ้ำที่ต่ำ การวิจัยตั้งอยู่บนแนวคิดทางทฤษฎี ด้านศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์, ทฤษฎีการตีตรา, และทฤษฎีการหลุดพ้นจากอาชญากรรม ผลการศึกษาพบว่า ระบบกฎหมายไทยมีข้อบกพร่องสำคัญใน 3 มิติ อันได้แก่ 1) การคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลที่ขาดประสิทธิภาพ 2) การขาดระบบการล้างมลทินที่ใช้งานได้จริง และ 3) กลไกช่วยเหลือจากรัฐที่ขาดการบูรณาการ ผู้วิจัยได้เสนอ แนวทางการปฏิรูป ได้แก่ การออกกฎหมายลบล้างประวัติอาชญากรรม, การปฏิรูปกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลในภาครัฐ, และการจัดตั้งองค์กรตามกฎหมายเพื่อจัดการกระบวนการฟื้นฟูผู้พ้นโทษ ช่วยให้ผู้พ้นโทษได้รับโอกาสและเริ่มต้นใหม่ในสังคมได้