รูปแบบการบริหารกิจการคณะสงฆ์ของคณะสงฆ์จังหวัดเลย

Main Article Content

พระรุ่งโรจน์ รตนวณฺโณ (ศรีเสริม)

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการบริหารกิจการคณะสงฆ์ไทย การบริหารกิจการคณะสงฆ์จังหวัดเลย บูรณาการรูปแบบการบริหารกิจการคณะสงฆ์จังหวัดเลย และนำเสนอองค์ความรู้จากการบูรณาการฯ เป็นการวิจัยเป็นเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ คณะสงฆ์และผู้ทรงคุณวุฒิทางพระพุทธศาสนา จำนวน 21 รูป/คน เลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ การสัมภาษณ์เชิงลึก และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า การบริหารคณะสงฆ์ไทยเริ่มชัดเจนตั้งแต่สมัยสุโขทัย โดยมีตำแหน่งสูงสุด คือ สมเด็จพระสังฆราช ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการตราพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2445 และพัฒนาต่อเนื่องจนถึงรัชกาลที่ 10 ที่ปรับปรุงพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม ทำให้โครงสร้างการปกครองคณะสงฆ์สอดคล้องกับระบบราชการ และยังคงรักษาความเป็นเอกลักษณ์ของพระพุทธศาสนาควบคู่กับการปรับตัวตามยุคสมัยปัจจุบัน การบริหารกิจการคณะสงฆ์จังหวัดเลย มีแนวปฏิบัติเพื่อให้การบริหารกิจการคณะสงฆ์มีประสิทธิภาพ คือ ธรรมวินัย กฎหมาย ระเบียบ และคำสั่งของมหาเถรสมาคม ส่งผลให้กิจการคณะสงฆ์เป็นระบบและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง การบูรณาการรูปแบบการบริหารกิจการคณะสงฆ์จังหวัดเลย ประกอบกับหลักทางพระพุทธศาสนา มีหลักสำคัญ 3 ประการ คือ 1) หลักการมีส่วนร่วม เปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนเข้ามามีบทบาทและเชื่อมโยงอย่างเป็นระบบ 2) หลักพระธรรมวินัย เป็นรากฐานการปกครองคณะสงฆ์ ช่วยเสริมคุณธรรม แก้ปัญหา และสอดคล้องกับสังคมปัจจุบัน และ 3) หลักการพัฒนาแบบองค์รวม ผสานทุกด้านเพื่อความยั่งยืนของพระพุทธศาสนาและบทบาทสงฆ์ในสังคม องค์ความรู้ที่ได้ คือ PPH Model เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุดต่อการบริหารกิจการคณะสงฆ์

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
(ศรีเสริม) พ. ร. . (2025). รูปแบบการบริหารกิจการคณะสงฆ์ของคณะสงฆ์จังหวัดเลย. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 12(10), 14–23. สืบค้น จาก https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JMND/article/view/292965
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมการศาสนา. (2561). สารานุกรมพระพุทธศาสนา. กรุงเทพมหานคร: กรมการศาสนา.

คณะสงฆ์จังหวัดเลย. (2565). รายงานผลการปฏิบัติงานประจำปี 2565. เลย: สำรวยก๊อปปี๊บ้านใหม่.

ณัฐฐาพร จินดาสวัสดิ์. (2558). การปกครองคณะสงฆ์ในประเทศไทย กรณีศึกษา มหาเถรสมาคม. ใน สารนิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารจัดการสาธารณะ. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ธรรณปพร หงษ์ทอง. (2564). การบริหารองค์กรพระสงฆ์ไทยตามแนวพุทธกาล. วารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์, 5(1), 31-44.

ประวิทย์ วิรัชบัณฑิต. (2564). บทบาทคณะสงฆ์ในยุคดิจิทัล. วารสารพุทธสังคมวิทยา, 11(2), 1-15.

พระครูสมุห์ไพฑูรย์ พนมสวย และคณะ. (2562). การบริหารสมัยใหม่กับการบริหารเชิงพุทธศาสตร์. วารสาร มจร หริภุญชัยปริทรรศน์, 3(2), 119-131.

พระครูสุตานุยุต (บัณฑิต สุนาโค). (2560). รูปแบบการบริหารจัดการงานคณะสงฆ์ไทยในปัจจุบัน. ใน ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาจำนงค์ สิริวณฺโณ (ผมไผ) และคณะ. (2564). การบริหารกิจการคณะสงฆ์ของพระสังฆาธิการในศตวรรษที่ 21. Journal of Modern Learning Development, 6(6), 371-383.

พระศรีสัจญาณมุนี (สุมินทร ยติกโร). (2561). การพัฒนารูปแบบการบริหารงานกิจการคณะสงฆ์ในจังหวัดชัยภูมิ. ใน ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2562). รายงานการศึกษาพระพุทธศาสนาในประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.