การใช้ประโยชน์จากเศษผ้าบาติกด้วยเทคนิคการแปลงหน้าที่เชิงคุณภาพ ตามแนวทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาขนาดของเศษผ้าบาติกเหลือทิ้งเพื่อออกแบบเคหะภัณฑ์สิ่งทอด้วยเทคนิคการแปลงหน้าที่ผลิตภัณฑ์เชิงคุณภาพให้เป็นแนวทางปฏิบัติ (QFD) และประเมินความพึงพอใจและพยากรณ์อนาคตภาพของผู้บริโภคที่มีต่อผลิตภัณฑ์สิ่งทอจากเศษผ้าบาติกรูปแบบใหม่ เป็นการวิจัยแบบผสมวิธี กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ประกอบการที่ผลิตผ้าบาติก ผู้ประกอบการจัดจำหน่าย ผู้บริโภคที่ร่วมงาน เวิร์คชอพ (Workshop) ผ้าบาติกโบราณ “ครูช่างแผ่นดิน” ปี 2568 จำนวน 56 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกในการพัฒนาแนวทางการผลิตใหม่ด้วยเทคนิค QFD และแบบประเมินความพึงพอใจฯ ผู้ร่วมงาน Crafts Bangkok 2025 จากแนวคิด“Weaving Past to the Future” จำนวน 225 คน ใช้วิธีสุ่มอย่างง่าย ใช้เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึกแบบมีโครงสร้าง ผลการวิจัยพบว่า ขนาดของเศษผ้าบาติกเหลือทิ้งจำนวนมากภายในท้องถิ่นสามารถนำมาออกแบบเคหะภัณฑ์สิ่งทอด้วยเทคนิคการแปลงหน้าที่ผลิตภัณฑ์เชิงคุณภาพให้เป็นแนวทางปฏิบัติ จะเป็นการช่วยลดต้นทุนของวัตถุดิบในด้านการผลิตและช่วยสร้างโอกาสทางการตลาดใหม่ในกลุ่มผู้บริโภคที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม โดยผู้ประกอบการสามารถแก้ไขปัญหาเศษผ้าเหลือทิ้งจำนวนมากจากการตัดเย็บผ้าบาติกให้กลับมาสร้างรายได้เสริม และความพึงพอใจของผู้บริโภคฯ ปรากฏตัวแปรอิสระ 3 ตัว ได้แก่ การสร้างมูลค่าเพิ่ม ผลิตภัณฑ์สิ่งทอมีความร่วมสมัย และการรับผิดชอบต่อสังคม โดยปัจจัยทั้งหมดอธิบายความพึงพอใจผู้บริโภคได้ 75.7% ซึ่งจะช่วยสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันของตลาด ตลอดจนอนุรักษ์ภูมิปัญญาผ้าบาติกให้คงอยู่และสร้างให้เกิดการเติบโตทางเศรษฐกิจฐานรากในอุตสาหกรรมสิ่งทอได้อย่างยั่งยืน