พื้นที่ทางสังคมในขอบเขตโครงร่างที่ว่างและสภาวะสบาย กรณีศึกษา: ที่ว่างกลางแจ้งในกรุงเทพมหานคร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหารูปแบบที่เหมาะสมต่อบทบาทของพื้นที่ทางสังคมที่ควรเป็น โดยเลือกตัวอย่างพื้นที่ในกรุงเทพมหานครที่มีลักษณะแตกต่างกัน 3 พื้นที่ คือ สถานีรถไฟหัวลำโพง แยกปทุมวัน และชุมชนคลองเตยแฟลต 1 - 10 โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์จำลองการเกิดเงา ซึ่งเป็นอิทธิพลหลักต่อสภาวะสบายเชิงอุณหภูมิ และนำพื้นที่ร่มเงามาหาค่าเฉลี่ย โดยค่าที่ได้เป็นการซ้อนทับกันใน 3 ช่วงเวลา คือ เช้า 8.00 น. กลางวัน 12.00 น. เย็น 17.00 น. ของช่วงเดือนที่องศาพระอาทิตย์ทำมุมแตกต่างกัน 2 ตำแหน่ง คือ ช่วงเดือนพระอาทิตย์อ้อมเหนือหนึ่งวัน และอ้อมใต้หนึ่งวัน พร้อมกับสังเกตการณ์พฤติกรรมการใช้พื้นที่ของผู้คนด้วยการนับจำนวนคนเข้าใช้พื้นที่ สะกดลอย และการจับภาพชั่วขณะ โดยเก็บข้อมูล 2 ช่วงประเภทวัน คือ ช่วงวันธรรมดา (จันทร์ - ศุกร์) และช่วงวันหยุด (เสาร์ - อาทิตย์) ผลจากการศึกษาพื้นที่ตัวอย่างสามารถสรุปรูปแบบความสัมพันธ์เป็นลักษณะทางกายภาพและพฤติกรรมทางสังคมได้ 4 รูปแบบ คือ 1) แบบโครงข่ายพื้นที่กว้าง 2) แบบโครงข่ายพื้นที่กระชับ 3) แบบปิดล้อมพื้นที่กว้าง 4) แบบปิดล้อมพื้นที่กระชับ ซึ่งแต่ละรูปแบบมีคุณสมบัติเชิงพื้นที่และผลิตลักษณะทางสังคมที่แตกต่างกัน อย่างไรก็ตามการศึกษาเป็นเพียงข้อสรุปจาก 3 พื้นที่ในกรุงเทพมหานครเท่านั้น ซึ่งความซับซ้อนของพื้นที่ทางสังคมต้องการการทำซ้ำในหลากหลายพื้นที่ แต่องค์ความรู้ที่ได้สามารถเป็นแนวทางเบื้องต้นในการออกแบบกายภาพให้กับพื้นที่ว่างอื่น ๆ ที่ต้องการให้เกิดบทบาทหน้าที่ใกล้เคียงกับบทสรุป 4 รูปแบบของงานวิจัยนี้ เพื่อให้ความเป็นสังคมบรรจุอยู่ในพื้นที่ตามวัตถุประสงค์ของผู้ออกแบบหรือผู้ที่มีอำนาจกำหนด รวมถึงตอบสนองการใช้งานของผู้คนได้อย่างเหมาะสมมีชีวิตชีวา
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
ไขศรี ภักดิ์สุขเจริญ. (2547). วาทกรรมของเมืองผ่านโครงสร้างเชิงสัณฐาน. วารสารวิชาการคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์, 2(2547), 63-76.
ปรานอม ตันสุขานันท์. (2562). เมืองแห่งความสุข การออกแบบและวางผังเมือง. เชียงใหม่: ตองสามดีไซน์.
พิมลศิริ ประจงสาร. (2559). บทความปริทัศน์ วิธีการศึกษาการระบายอากาศด้วยวิธีธรรมชาติ เพื่อเพิ่มความสบาย. วารสารหน้าจั่ว คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 30(2559), 3-20.
สันต์ สุวัจฉราภินันท์. (2564). สำรวจพื้นที่ทางสังคม: อัตลักษณ์ ปฏิบัติการ และภาพตัวแทน. กรุงเทพมหานคร: สยามปริทัศน์.
สำนักยุทธศาสตร์และประเมินผล. (2556). แผนพัฒนากรุงเทพมหานคร ระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2556 - 2575). สมุทรสาคร: พิมพ์ดี.
Appleyard, D. et al. (1981). Livable streets. California: University of California Press.
Gehl, J. & Svarre, B. (2013). How to study public life. Washington, DC: Island Press.
Gehl, J. (2011). Life between buildings. Washington, DC: Island Press.
Hillier, B. (1996). Space is the machine: A configuration theory of architecture. Cambridge: Cambridge University Press.
Hillier, B. et al. (1993). Natural Movement: or, Configuration and Attraction in Urban Pedestrian Movement. Environmental and Planning B: Planning and Design, 20(1), 29-66.
Jacobs, J. (1993). The death and life of great American cities. New York: Random House.
Nasir, R. A. et al. (2012). Psychological Adaptation of Outdoor Thermal Comfort in Shaded Green Space in Malaysia. Social and Behavioral Sciences, 68(2012), 865-878.
Yang, W. et al. (2013). Thermal comfort in outdoor urban spaces in Singapore. Building and Environment, 59(2013), 426-435.
