ความคิดทางการเมืองตามทัศนะของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตโต) ผ่านหนังสือมองอเมริกามาแก้ปัญหาไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์แนวความคิดทางการเมือง วิเคราะห์ถึงสาเหตุที่มาของปัญหาทางสังคม การเมือง และวิเคราะห์แนวทาง แก้ปัญหาสังคม การเมือง ตามทัศนะของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตโต) ที่ปรากฏในหนังสือมองอเมริกา มาแก้ปัญหาไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาวิจัยเอกสาร ใช้แนวคิดการตีความ และวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า แนวความคิดทางการเมืองของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต) ได้รับอิทธิพลมาจากคำสอนทางพระพุทธศาสนาโดยตรง ซึ่งได้แบ่งออกเป็น 2 ประการ ได้แก่ 1) การมีคุณค่าทางด้านคุณธรรม จริยธรรม การเมืองจะต้องก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อมนุษย์และสรรพสิ่ง คือ ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อตนเอง ต่อผู้อื่น และเป็นประโยชน์ต่อสังคม และ 2) รูปแบบการปกครอง เห็นว่าระบบการปกครองที่มีประสิทธิภาพสูงสุดตามแนวคิดของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต) คือ การนำหลักธรรมมาใช้ ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบใด หากมีคุณธรรมและจริยธรรม ก็จะเกิดประโยชน์สูงสุดต่อสังคม ในส่วนของสาเหตุของปัญหาทางสังคม การเมือง ของประเทศไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มาจากการนำแนวคิดทางการเมืองแบบตะวันตกมาปฏิบัติโดยไม่ได้คำนึงบริบทของวัฒนธรรมไทย ทำให้เกิดปัญหาความไม่เสถียรทางการเมืองและสังคมไทย และแนวทางในการแก้ไขปัญหาสังคม และการเมือง สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต) เห็นว่าการกลับมาพัฒนาคนในสังคมให้อยู่บนพื้นฐานภูมิปัญญาวัฒนธรรมไทย สร้างจริยธรรมนักการเมือง และสร้างสรรค์ธรรมาธิปไตยให้เป็นพื้นฐานประชาธิปไตย คือ การนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามาใช้เป็นหลักในการพัฒนาสังคมและการเมืองไทย สำหรับข้อเสนอแนะของการวิจัยครั้งต่อไป คือ ควรมีการศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบแนวทางแก้ไขปัญหาการเมืองระหว่างสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์และนักคิดท่านอื่น ๆ ในแนวพุทธศาสนา