การประยุกต์ใช้หลักภาวนา 4 ในการเสริมสร้างสุขภาวะของผู้สูงอายุ ชุมชนตรอกปลา อำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดการเสริมสร้างสุขภาวะผู้สูงอายุ ชุมชนตรอกปลา อำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง 2) เพื่อศึกษาหลักภาวนา 4 ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท และ 3) เพื่อประยุกต์ใช้หลักภาวนา 4 ในการเสริมสร้างสุขภาวะของผู้สูงอายุ ชุมชนตรอกปลา อำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เน้นการศึกษาเอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการวิจัยพบว่า 1) แนวคิดการเสริมสร้างสุขภาวะผู้สูงอายุ ชุมชนตรอกปลา อำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง เป็นกระบวนการทำให้มีความสมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ ด้านร่างกาย มีร่างกายที่แข็งแรง ด้านสังคม มีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นได้ดี ด้านจิตใจ มีความสุขอย่างเรียบง่าย และด้านปัญญา มองเพื่อนมนุษย์ด้วยความเข้าใจ ดำเนินชีวิตสอดคล้องและรู้เท่าทันตามความเป็นจริง 2) หลักภาวนา 4 ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท เป็นหลักธรรมที่พัฒนาตนให้มีความเจริญทั้งร่างกายและจิตใจ มี 4 ด้าน ได้แก่ 2.1) กายภาวนา การพัฒนาร่างกาย รู้จักในการบริโภคปัจจัยสี่ 2.2) สีลภาวนา การพัฒนาความประพฤติ มีศีลธรรมในการอยู่ร่วมในสังคม 2.3) จิตภาวนา การเจริญสติเพื่อรองรับอารมณ์ที่เข้ามากระทบและเจริญงอกงามด้วยคุณธรรม 2.4) ปัญญาภาวนา แก้ปัญหาด้วยปัญญา เข้าใจชีวิตและผ่านกระบวนการคิดพิจารณาสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง 3) การประยุกต์ใช้หลักภาวนา 4 ในการเสริมสร้างสุขภาวะของผู้สูงอายุ ชุมชนตรอกปลา อำเภอเมืองตรัง 3.1) กายภาวนา เสริมสร้างให้ผู้สูงอายุทำให้ตนมีร่างกายที่แข็งแรง 3.2) สีลภาวนา เสริมสร้างให้ผู้สูงอายุสร้างความสัมพันธ์กับครอบครัว ชุมชน สังคม 3.3) จิตภาวนา เสริมสร้างให้ผู้สูงอายุมีทัศนคติและคุณธรรมให้กับจิตใจ 3.4) ปัญญาภาวนา เสริมสร้างให้ผู้สูงอายุเข้าใจชีวิต มีกระบวนการคิดและพิจารณาตามความเป็นจริง