ปัญหาการจำกัดอำนาจการสอบสวนของพนักงานสอบสวน ฝ่ายปกครองกระทรวงมหาดไทย

บทคัดย่อ

การสอบสวนคดีอาญาเป็นจุดเริ่มต้นของการดำเนินคดีเพื่อการตรวจสอบข้อเท็จจริง พิสูจน์ความผิดหรือความบริสุทธิ์ของผู้ถูกกล่าวหาจึงเปรียบเสมือนต้นธารของกระบวนการยุติธรรมทางอาญาและเป็นกลไกประการสำคัญของรัฐที่จะนำไปสู่การนำตัวผู้กระทำความผิดมาลงโทษตามกฎหมาย ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา พ.ศ. 2477 กำหนดให้ตำรวจและฝ่ายปกครองต่างมีอำนาจในการสอบสวนความผิดอาญา ภายหลังการประกาศใช้กฎหมายดังกล่าวได้มีการตราพระราชกฤษฎีกาโอนกรมตำรวจไปเป็นสำนักงานตำรวจแห่งชาติอยู่ภายใต้อำนาจบังคับบัญชาของนายกรัฐมนตรี โดยไม่ได้มีการทบทวนกฎหมายการสอบสวนที่บังคับใช้อยู่ในขณะนั้น จึงส่งผลให้กฎกระทรวงและข้อบังคับว่าด้วยการวางระเบียบงานการดำเนินคดีอาญาของฝ่ายปกครองและอำนาจหน้าที่ระหว่าง 2 องค์กร ขาดความเหมาะสมและไม่สอดคล้องกับโครงสร้างบริหารราชการที่เปลี่ยนแปลงไป ตลอดจนเจตนารมณ์ของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา จึงนำมาสู่ปัญหาการสอบสวนความผิดอาญาของฝ่ายปกครองและการดำเนินงานสอบสวนคดีอาญาระหว่าง 2 องค์กรมาจนถึงปัจจุบัน ผู้วิจัยจึงได้ทำการศึกษาวิจัยเอกสารทางวิชาการ ตำรากฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศ โดยวิธีการศึกษาเปรียบเทียบกับกฎหมายต่างประเทศ เพื่อให้ทราบถึงสภาพปัญหาการใช้อำนาจสอบสวน แนวคิด ทฤษฏี ตลอดจนความแตกต่างของการบังคับใช้กฎหมายของแต่ละประเทศ จากการศึกษาพบว่าประเทศญี่ปุ่น สาธารณรัฐฝรั่งเศส สหราชอาณาจักร และสหรัฐอเมริกาได้กำหนดอำนาจการสอบสวนคดีอาญาไว้อย่างเป็นระบบภายใต้หลักถ่วงดุลอำนาจอย่างน้อย 2 องค์กร และมุ่งให้ความคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม การศึกษาเชิงเปรียบเทียบในบทความนี้ จะนำไปสู่แนวทางในการพัฒนากฎหมายการสอบสวนคดีอาญาของไทยให้มีความเหมาะสมสอดคล้องและเป็นไปตามเจตนารมณ์ของกฎหมายแม่บท ตลอดจนมีประสิทธิภาพต่อไป