การค้นหาความจริงคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ : ศึกษาบทบาท ของเจ้าพนักงานคดีตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีทุจริต และประพฤติมิชอบ พ.ศ. 2559

บทคัดย่อ

ปัญหาการทุจริตนับเป็นปัญหาที่สำคัญ ซึ่งส่งผลกระทบต่อประเทศในหลาย ๆ ด้าน ทำให้ในช่วงสิบกว่าปีที่ผ่านมารัฐบาลให้ความสำคัญและถือเป็นนโยบายที่สำคัญในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตอย่างเร่งด่วน ส่งผลให้มีการดำเนินคดีผู้กระทำผิดต่อศาลจำนวนมาก การพิจารณาคดีตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาทำให้เกิดความล่าช้า และไม่เหมาะกับลักษณะคดีทุจริตที่มีความซับซ้อน ดังนั้น จึงมีแนวคิดในการจัดตั้งศาลชำนัญพิเศษ และกำหนดให้มีวิธีพิจารณาคดีที่เหมาะสม เพื่อให้การพิจารณาเป็นไปอย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น จึงเป็นที่มาในการจัดตั้งศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ และกำหนดวิธีพิจารณาคดีสำหรับคดีทุจริตตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ พ.ศ. 2559 ซึ่งบัญญัติให้ศาลมีบทบาทในการค้นความจริงในเนื้อหามากขึ้น และจากบทบาทในเชิงรุกของศาลดังกล่าวจึงมีการบัญญัติให้มี “เจ้าพนักงานคดี” ทำหน้าที่ช่วยเหลือศาลตลอดเวลาที่คดีอยู่ในระหว่างพิจารณา แต่การให้เจ้าพนักงานคดีเข้ามามีบทบาทค้นหาความจริง อาจเกิดปัญหาการกระทำที่กระทบกระเทือนสิทธิเสรีภาพของประชาชน และพยานหลักฐานที่ได้มาจะมีความน่าเชื่อถือและมีน้ำหนักให้รับฟังได้เพียงใด ในขณะที่ศาลเองก็มีอำนาจค้นหาความจริงด้วยตนเองเช่นกัน ทั้งนี้ การทำหน้าที่ช่วยเหลือศาลของเจ้าพนักงานคดี นั้น ยังเป็นเรื่องใหม่ จำเป็นต้องมีแนวทางเพื่อให้เจ้าพนักงานคดีปฏิบัติงานให้มีประสิทธิภาพและเป็นไปในแนวทางเดียวกัน ซึ่งบทบาทของเจ้าพนักงานคดีจะมีมากน้อยเพียงใด นอกจากจะเป็นไปตามกฎหมายแล้วยังมีความเชื่อมโยงกับการมอบหมายจากผู้พิพากษา และศักยภาพของเจ้าพนักงานคดีด้วย