การสร้างสรรค์หมอลำเพลินร่วมสมัยจากฮูปแต้มวรรณกรรมสังข์สินไซ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์การแสดงหมอลำเพลินร่วมสมัยจากการวิเคราะห์ฮูปแต้มวรรณกรรมสังข์สินไซ ซึ่งผู้วิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลจากการศึกษาเอกสาร การสังเกต การสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม และการประชุมเชิงปฏิบัติการ โดยกำหนดพื้นที่วิจัยเป็นวัดที่มีฮูปแต้มสังข์สินไซ ตอนด่านเทพกินรี จำนวน 5 วัด ผู้ให้ข้อมูลประกอบด้วย กลุ่มผู้รู้ จำนวน 5 คน กลุ่มผู้ปฏิบัติ จำนวน 18 คน และผู้ให้ข้อมูลทั่วไปจำนวน 20 คน ตรวจสอบความถูกต้องด้วยวิธีการแบบสามเส้า วิเคราะห์ข้อมูลแบบอุปนัย และวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า การสร้างสรรค์การแสดงหมอลำเพลินร่วมสมัยด้านลีลานาฏศิลป์ได้ออกแบบในรูปแบบใหม่ จำนวน 120 ท่า โดยนำท่ารำแม่บทอีสานของนางฉวีวรรณ พันธุ เป็นแม่แบบในการออกแบบท่ารำ ที่คงความเป็นเอกลักษณ์ของลำเพลินดั้งเดิม แต่มีกลิ่นไอของนาฏศิลป์ตะวันตก โดยใช้ลีลานาฏศิลป์ที่ใช้เท้าแบบบัลเลย์ เช่น การยืนบนปลายเท้า การยกเท้า การพอยท์เท้า และการเคลื่อนไหว ด้านดนตรีสร้างสรรค์ขึ้นใหม่เป็นทำนองดนตรีไทยร่วมสมัยแต่ยังคงใช้ทำนองลำเพลินเป็นทำนองหลักของการแสดง ด้านบทร้องกลอนลำนำเรื่องราวจากวรรณกรรมสินไซตอนด่านเทพกินรี ที่ปริวรรตโดยจินดา ดวงใจ เป็นเค้าโครงเรื่องหลักในการสร้างสรรค์บทร้องกลอนลำ ด้านฉากและเวทีใช้โทนสีวรรณะเย็น ได้แก่ สีคราม สีเหลือง สีขาว สีเขียว สีน้ำตาล และสีดำ ตามที่ได้ปรากฏบนผนังสิมเพื่อให้การแสดงมีสวยงามสมจริง และด้านเครื่องแต่งกายได้ออกแบบโดยวิเคราะห์จากฮูปแต้ม นำมาสร้างสรรค์เครื่องแต่งกายในรูปแบบใหม่ตามจินตนาการของผู้วิจัย โดยยึดโทนสีที่สอดคล้องกับฮูปแต้ม