ปัญหาการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดกรณีมีความผิดฐานอื่น ตามพระราชบัญญัติฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด พ.ศ. 2545

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฎีและข้อจำกัดการเข้าสู่กระบวนการฟื้นฟูสมรรถภาพกรณีมีความผิดฐานอื่นตามพระราชบัญญัติฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด พ.ศ. 2545 เปรียบเทียบกฎหมายต่างประเทศ และวิเคราะห์พร้อมเสนอแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขข้อจำกัดดังกล่าวต่อไป ทั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพศึกษาจากตัวบทกฎหมาย บทความทางวิชาการ คำพิพากษาศาลฎีกา วิทยานิพนธ์ที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนแหล่งสืบค้นข้อมูลทางอินเทอร์เน็ต โดยวิธีการวิเคราะห์เปรียบเทียบกฎหมายไทยกับกฎหมายต่างประเทศในเรื่องดังกล่าวและนำมาปรับใช้แก้ไขกฎหมาย เนื่องจากพระราชบัญญัติฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด พ.ศ. 2545 จำกัดให้เฉพาะผู้เสพยาเสพติดที่ไม่ต้องหาหรืออยู่ระหว่างถูกดำเนินคดีในความผิดฐานอื่นที่มีโทษจำคุก หรืออยู่ในระหว่างรับโทษจำคุกตามคำพิพากษาของศาลเข้ารับการฟื้นฟูสมรรถภาพได้ มีผลทำให้บุคคลดังกล่าวไม่ได้รับการบำบัดอย่างเหมาะสมในระหว่างถูกดำเนินคดีความผิดฐานอื่น ก่อให้เกิดปัญหาในการดำเนินคดีและความพยายามในการหลีกเลี่ยงการฟื้นฟู จากผลการวิจัยพบว่า ข้อจำกัดตามพระราชบัญญัติดังกล่าว ไม่สอดคล้องกับหลักแก้ไขฟื้นฟู หลักที่ถือว่าผู้เสพยาเสพติดเป็นผู้ป่วยที่ต้องได้รับการรักษาและหลักข้อสันนิษฐานความบริสุทธิ์ นอกจากนี้ก็มิได้มุ่งเน้นการคัดกรองผู้กระทำความผิดซ้ำออกจากกระบวนการ แต่แท้จริงแล้วกฎหมายมีเจตนารมณ์ที่จะแก้ไขฟื้นฟูอย่างถูกต้องและเหมาะสม ขณะที่ประเทศมาเลเซียและรัฐโรดไอแลนด์ ประเทศสหรัฐอเมริกา มิได้มีข้อจำกัดดังกล่าว ดังนี้ จึงควรแก้ไขกฎหมายนี้โดยให้ผู้ติดยาเสพติดซึ่งแม้ต้องหาหรืออยู่ระหว่างถูกดำเนินคดีในความผิดฐานอื่นที่มีโทษจำคุก เข้าสู่กระบวนการฟื้นฟูสมรรถภาพในระหว่างการดำเนินคดีจนกว่าศาลจะมีคำพิพากษาลงโทษจำคุกในคดีความผิดฐานอื่น