การปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนาด้านการศึกษาโดยใช้หลักสังคหวัตถุ 4

บทคัดย่อ

พระพุทธศาสนา เป็นสถาบันหลักที่สำคัญสถาบันหนึ่งของสังคมไทย ประชาชน ชาวไทยส่วนใหญ่เป็นพุทธศาสนิกชน และอิทธิพลทางพระพุทธศาสนาก่อให้เกิดประเพณีและวัฒนธรรมในการดำเนินชีวิตของคนไทยมาอย่างยาวนาน โดยมีพระสงฆ์เป็นผู้นำในการเผยแผ่หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา และการศึกษาคือกระบวนการสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้ดำรงอยู่ได้จนถึงปัจจุบัน การศึกษานั้นมีมาพร้อม ๆ กับมนุษย์ที่ได้อุบัติขึ้นมาในโลก และการรู้จักแก้ปัญหา มีความรับผิดชอบต่อตนเองและสังคม มีความสำนึกรับผิดชอบชั่ว-ดี ล้วนมาจากอิทธิพลของการศึกษาทั้งสิ้น เมื่อเข้าสู่ยุคสมัยปัจจุบัน เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม การเมือง ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคม วัฒนธรรมใหม่ขึ้นเรื่อย ๆ และพระพุทธศาสนาย่อมได้รับผลกระทบอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยเฉพาะเรื่องการศึกษายังติดรูปแบบเดิมอยู่ เช่น จัดการศึกษานักธรรม-บาลีของพระสงฆ์ ทั้งประเทศอยู่ที่ส่วนกลาง หลักสูตรยังไม่มากพอต่อความสนใจในการศึกษาของเยาวชน หากมีหลักสูตรใหม่เพิ่มมากขึ้น การศึกษาพุทธศาสนาก็จะมีการแข่งขัน มีความก้าวหน้า เนื่องจากปัจจุบันการศึกษาพระพุทธศาสนาของไทยมีรูปแบบเดียว ขาดความหลากหลายและล้าหลัง แม้จะให้โอกาสทางการศึกษาแก่คนชายขอบได้บ้าง แต่ก็ไม่ใช่การศึกษาที่ตอบสนองความต้องการที่แท้จริงได้ดังนั้น การจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ควรจัดให้เหมาะกับสังคม ที่เปลี่ยนแปลง โดยยึดหลัก สังคหวัตถุ 4 เป็นบรรทัดฐานในการแก้ไขระบบการศึกษาของคณะสงฆ์ ซึ่งเป็นหลักธรรมเพื่อการอนุเคราะห์ สงเคราะห์ซึ่งกันและกัน ในการเปลี่ยนแปลงแก้ไขระบบการศึกษาของคณะสงฆ์ในแบบใดก็ตามต้องเล็งเห็นผลประโยชน์ส่วนรวมเป็นสำคัญ เพื่อการศึกษาที่มั่นคงยั่งยืนของพระพุทธศาสนาต่อไป