การบริหารจัดการ “พุทธศิลป์” และความเปลี่ยนแปลงทางสังคม
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์ตั้งใจเขียนขึ้นเพื่อให้เกิดความเข้าใจในการบริหารจัดการวัดของเจ้าอาวาสที่มีโบราณสถานในการบริหารจัดการ การรักษาและเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้มีความเจริญก้าวหน้าและมั่นคงยั่งยืนถาวรถึงชนรุ่นหลัง เจ้าอาวาสมีความสำคัญเป็นอย่างมาก ในการที่จะเข้าใจในการบริหารจัดการให้การร่วมมือของประชาชนและองค์กรท้องถิ่น โดยมีเจ้าอาวาสเป็นผู้นำและการสร้างความเข้าใจให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของวัดถึงสถานที่สำคัญในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะศาสนสถานอุโบสถที่สำคัญของวัด ได้แก่ วิหาร พระพุทธรูป ภาพเขียนที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา พุทธประวัติ หลักธรรม และวิถีชีวิตชาวบ้าน เป็นมรดกเชิงประวัติทางพระพุทธศาสนา รวมทั้งการสนับสนุนจากภาครัฐภาคเอกชนและ ภาคประชาชน ในการเข้าไปช่วยเหลือเกื้อกูล ดูแลรักษาทำนุบำรุงโบราณสถาน ดังนั้น การบริหารของหน่วยงานใด ๆ ก็ตามรวมทั้งการบริหารงานของพระสังฆาธิการต้องมีองค์ประกอบหรือทรัพยากรที่มีความสำคัญ และต้องเป็นพื้นฐานในการบริหารนั้น ซึ่งประกอบไปด้วย เงิน วัสดุสิ่งของ และการจัดการด้านเครื่องมือ เครื่องจักร รวมถึงอำนาจหน้าที่ ระยะเวลาในการทำงานและความสะดวกต่าง ๆ ในการทำงาน นอกจากนี้วัดยังเป็นแหล่งรวมสรรพวิชา โดยเฉพาะงานพุทธศิลป์ซึ่งมีความงดงามและแฝงความหมายแห่งหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ส่งผลให้งานพุทธศิลป์เป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทย สะท้อนลักษณะนิสัย บุคลิกภาพของคนไทยที่มีความสุภาพ รักสงบ แจ่มใส เป็นสื่อการเรียนรู้ที่สร้างความรู้ ความเข้าใจ และจินตนาการที่ส่งผลเชิงบวกต่อพฤติกรรมของคนในสังคมให้อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวมมีความก้าวหน้าเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย การบริหารจัดการพุทธศิลป์พร้อมกับการศึกษาศิลปวัฒนธรรมสมัยประวัติศาสตร์
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมศาสนา. (2546). วัดพัฒนา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา.
กรมศิลปากร. (2553). การอนุรักษ์โบราณสถาน: การขึ้นทะเบียนโบราณสถาน. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงวัฒนธรรม.
. (2553). องค์ความรู้ด้านการอนุรักษ์ภูมิสถาปัตยกรรมโบราณ. เรียกใช้เมื่อ 5 มกราคม 2564 จาก https://www.finearts.go.th/archae
ตัวแน่น. (2551). อังคาร กัลยาณพงศ์ กวีผู้ตวัดถ่าน อ่านกลอน สอนสัจธรรม. เรียกใช้เมื่อ 9 มกราคม 2564 จาก https://anowl.co/anowlrod/หลงรูป/long_roob16/
พระครูภัทรจิตตาภรณ์ และคณะ. (2563). รูปแบบการส่งเสริมการอนุรักษ์พุทธศิลป์ของอุโบสถในจังหวัดนครราชสีมา. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 5(2) 135-147.
พระครูวิสุทธานันทคุณ (สุรศักดิ์ วิสุทธาจาโร). (2557). การบริหารจัดการวัดเพื่อความมั่นคงแห่งพุทธศาสนา. ใน ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาการจัดการเชิงพุทธ. มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.
พระเทพปริยัติสุธี (วรวิทย์ คงฺคปญฺโญ). (2545). การคณะสงฆ์และการศาสนา. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2543). แก่นแท้ของพระพุทธศาสนา. กรุงเทพมหานคร: กรมการศาสนา.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2553). พจนานุกรมพุทธศาสนา ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพมหานคร: สหธรรมมิก.
พระราชวรมุนี (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2551). หนังสือชุด. หลักธรรมเฉลิมพระเกียรติ, “ภาพปริศนาธรรม”. เรียกใช้เมื่อ 8 มกราคม 2564 จาก https://www.facebook. com
พระอมราภิรักขิต (เกิด). (2403). บุพพสิกขาวรรณนา. กรุงเทพมหานคร: ธรรมบรรณาคาร.
พิสิฐ เจริญวงศ์. (2542). การจัดการทรัพยากรศิลปะและวัฒนธรรม. พิมพลักษณ์. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2552). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2552. กรุงเทพมหานคร: ราชบัณฑิตยสถาน.
วีระ เปล่งรัศมี. (2543). บทบาทของพระสงฆ์ต่อการอนุรักษ์โบราณสถานในจังหวัดเชียงราย. ใน วิทยานิพนธ์สังคมศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
สงวน รอดบุญ. (2526). พุทธศิลปลาว. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา.
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส. (2525). วินัยมุข เล่ม 3. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฎราชวิทยาลัยในพระบรมราชูปถัมภ์.
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. (2504). พระราชบัญญัติโบราณสถาน โบราณวัตถุศิลปวัตถุ และพิพิธภัณฑสถานแหงชาติ พ.ศ. 2504. เรียกใช้เมื่อ 5 มกราคม 2564 จาก https://www.bedo.or.th/bedo/backend/upload/content/2017_11/1511281705_6536.pdf
สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2558). คู่มือพระสังฆาธิการ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.