สิทธิและเสรีภาพของพระภิกษุสงฆ์ในกฎหมายไทย

บทคัดย่อ

          สังคมของพระสงฆ์เป็นสังคมเก่าแก่ที่ดำรงอยู่คู่กับสังคมไทยต่อเนื่องกันมาอย่างยาวนาน รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ฉบับนี้ถือเป็นฉบับลงประชามติ ได้มีบทบัญญัติหลายมาตราที่สามารถยกขึ้นพิจารณาว่าเป็นประโยชน์ต่อการพระพุทธศาสนา และนำไปใช้เกี่ยวข้องกับประเด็นปัญหาการประพฤติผิดและการคุ้มครองสงฆ์ได้คือ ความสำคัญของพระพุทธศาสนาในรัฐธรรมนูญ ในรัฐธรรมนูญกำหนดบทบาท หน้าที่ให้รัฐอุปถัมภ์คุ้มครองศาสนา ประชาชนในการคุ้มครองพระพุทธศาสนาตามรัฐธรรมนูญ และบทบาทในทางอาญาต่อมาได้มีการตราพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ขึ้น เพื่อให้คณะสงฆ์ได้ใช้รูปแบบในการปกครองกันเอง ซึ่งเป็นมาตรการอันสำคัญในการผดุงรักษาพระธรรมวินัยให้ดำรงอยู่ต่อไป อย่างไรก็ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์แต่ละฉบับมิใช่พระธรรมวินัย แต่เป็นกฎหมายแผ่นดินที่ฝ่ายอาณาจักรตราขึ้นไว้สำหรับเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการผดุงรักษาและส่งเสริมพระธรรมวินัย การตีความพระธรรมวินัยจะนำข้อกฎหมายหักล้างไม่ได้ แต่จะต้องตีความไปในทางรักษาพระธรรมวินัยไว้ให้เคร่งครัดที่สุด จึงมีลักษณะแตกต่างไปจากประชาชนโดยทั่วไป เพราะนอกจากต้องประพฤติยึดมั่นอยู่ในพระธรรมวินัยอย่างเคร่งครัดแล้ว ยังต้องปฏิบัติตามกฎหมายแผ่นดินและจารีตของแต่ละสังคมอีกด้วย ประเด็นสำคัญ คือ การคุ้มครองพระพุทธศาสนาตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ในการอุปถัมภ์และคุ้มครองพระพุทธศาสนา กำหนดไว้ว่า รัฐพึงส่งเสริมและสนับสนุนการศึกษาและการเผยแผ่หลักธรรมของพระพุทธศาสนาเถรวาท เพื่อให้เกิดการพัฒนาจิตใจและปัญญา และต้องมีมาตรการและกลไกในการป้องกันมิให้มีการบ่อนทำลายพระพุทธศาสนาไม่ว่าในรูปแบบใด และได้กล่าวถึงสิทธิของพระภิกษุสามเณรในการเป็นพยานศาล ในการเลือกตั้ง และในทรัพย์สิน