ปริศนาธรรมและความเชื่อที่เกี่ยวกับพระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง “ปริศนาธรรมและความเชื่อที่เกี่ยวกับพระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราช”นี้ โดยมีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาปริศนาธรรมเกี่ยวกับพระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราช2) เพื่อศึกษาความเชื่อที่เกี่ยวกับพระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราช และ 3) เพื่อสร้างนวัตกรรมเพื่อการเรียนรู้ปริศนาธรรมและความเชื่อเกี่ยวกับพระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราช เครื่องมือที่ใช้เก็บรวมรวมข้อมูลโดยวิธีวิจัยเอกสาร และแบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยแยกแยะสิ่งที่ต่างกันและสัมพันธ์กันนำข้อมูลมาตรวจสอบความถูกต้อง นำเสนอข้อมูลโดยแยกแยะประเด็นตามขอบเขตของเนื้อหา ด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์ เพื่อให้ได้บทสรุปที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเป็นจริงมากที่สุด

          ผลการวิจัยพบว่า

1. 1. ปริศนาธรรม พระบรมธาตุเจดีย์นั้นเชื่อว่า ผู้คิดและผู้สร้างคงหมายเอาเขาพระสุเมรุ (หรือสิเนรุราช) และเขาไกรลาสอันเป็นที่สถิตของพระพรหมตามคติความเชื่อของศาสนาพราหมณ์ มาเป็นแผนผังการสร้างองค์พระบรมธาตุเจดีย์ รูปแบบในบริเวณองค์พระบรมธาตุคงจะถ่ายทอดมาผังจักรวาลนั้นเอง เพราะแนวคิดผังจักรวาลตามคติไตรภูมิเป็นแนวคิดทางสถาปัตยกรรมในสมัยนั้น ในส่วนที่เป็นปริศนาธรรมขององค์ลักษณะของพระบรมธาตุเจดีย์เมืองนครศรีธรรมราช ที่มีความสูง 37 วา อันหมายถึงรหัสธรรมโพธิปักขิยธรรม 37 ประการหมายถึงธรรมเป็นเครื่องให้เกิดการตรัสรู้หรือปีกธรรมบินเข้าสู่พระนิพพาน ส่วนความยาววัดโดยรอบได้ 30 วา หมายถึงบารมี 30 ทัศ ซึ่งเป็นชาดกที่เล่าเรื่องพระโพธิสัตว์ อันเป็นการบำเพ็ญบารมี 10 ชาติสุดท้ายของพระโพธิสัตว์ก่อนที่จะมาตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า


2. ความเชื่อที่เกี่ยวกับพระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราช จากการศึกษาพบว่ามีประเด็นคือ ความเชื่อเกี่ยวกับพระบรมสารีริกธาตุ ความเชื่อเกี่ยวกับการบูชาพระบรมธาตุเจดีย์ ความเชื่อเกี่ยวกับการหุ้มทองคำปลียอดพระบรมธาตุเจดีย์ ความเชื่อว่าพระบรมธาตุเจดีย์ไม่มีเงาความเชื่อเกี่ยวกับตะปูสังขวานร ความเชื่อเกี่ยวกับกาสี่เหล่า ความเชื่อเกี่ยวกับพระอรหันต์ผู้รักษาทิศ ความเชื่อเกี่ยวกับช้างรักษาพระบรมธาตุเจดีย์ ความเชื่อเกี่ยวกับรูปปั้นบริเวณบันไดพระบรมธาตุเจดีย์ ส่วนความเชื่อที่เกี่ยวกับรูปเคารพมีประเด็นคือ ความเชื่อเกี่ยวกับพระปัญญาความเชื่อเกี่ยวกับพระพวย ความเชื่อเกี่ยวกับพระแอดหรือพระสังกัจจายนะ ความเชื่อเกี่ยวกับพระศรีอริยเมตไตรย ความเชื่อเกี่ยวกับพระพุทธรูปพระนางเหมชาลาและพระทันทกุมารความเชื่อเกี่ยวกับพระพุทธรูปพระเจ้าศรีธรรมโศกราช ความเชื่อเกี่ยวกับพระบุญมาก ความเชื่อเกี่ยวกับเจ้าชายทันทกุมาร เจ้าหญิงเหมชาลาและพระเขี้ยวแก้ว ความเชื่อเกี่ยวกับการสร้างพระพุทธรูปฉลององค์กษัตริย์ และความเชื่อที่เกี่ยวกับอื่น ๆ มีประเด็นคือ ความเชื่อเกี่ยวกับพระพุทธบาทจำลอง ความเชื่อเกี่ยวกับต้นพระศรีมหาโพธิ์ ความเชื่อเกี่ยวกับสถูปบรรจุอัฐิพระเจ้าตากสินมหาราช

          3. ได้นวัตกรรมการเรียนรู้ปริศนาธรรมและความเชื่อเกี่ยวกับพระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราชที่มีประเด็นที่สำคัญ ดังนี้ปริศนาธรรมที่เกี่ยวเนื่องกับพระบรมธาตุเจดีย์มีคุณค่าทางวรรณกรรมส่วนคุณค่าทางสังคมและวัฒนธรรมมีประเด็นคือ คุณค่าต่อครอบครัวหรือเครือญาติ คุณค่าทางด้านความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนคุณค่าความเชื่อเรื่องศาสนาคุณค่าทางด้านส่งเสริมจริยธรรมคุณค่าด้านประวัติศาสตร์คุณค่าทางเศรษฐกิจและการดำรงชีวิตและคุณค่าด้านภูมิปัญญาเชิงช่างการสร้างพระบรมธาตุเจดีย์