ดุลยพินิจการพิจารณาคดีวันทองในวรรณคดีขุนช้างขุนแผน

บทคัดย่อ

          บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษากระบวนการพิจารณาคดีของวันทอง 2) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบการลงโทษวันทองกับโทษในพระธรรมศาสตร์ พระไอยการอาชญาหลวง พระไอยการกระบดศึก พระไอยการลักษณะผัวเมีย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้หลักการไม่มีความผิดโดยไม่มีโทษโดยไม่มีกฎหมายเป็นกรอบแนวคิดงานวิจัย มีเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย 1 ชนิด คือ การวิจัยเชิงเอกสาร โดยใช้เอกสารชั้นต้นอันได้แก่กฎหมายข้างต้น และเอกสารสารชั้นรอง อาทิ งานวิจัย บทความวิจัย บทความความวิชาการที่เกี่ยวข้อง โดยผู้เขียนจะนำเสนอ 1) บทนำ 2) วันทอง : ภาพลักษณ์ของหญิงสองใจในวรรณคดี 3) โทษประหารในขุนช้างขุนแผน 4) โทษตามพระไอยการลักษณะผัวเมีย 5) พระธรรมศาสตร์: เครื่องมือในการควบคุมการตัดสินคดีของพระมหากษัตริย์ 6) บทวิเคราะห์เรื่องดุลยพินิจการพิจารณาคดีวันทองในวรรณคดีขุนช้างขุนแผน และ 7) บทสรุป ข้อค้นพบจากบทความนี้ พบว่า การตัดสินลงโทษประหารชีวิตของวันทองไม่สอดคล้องกับข้อกล่าวหาซึ่งไม่เป็นไปตามกรอบดุลยพินิจในการตัดสินคดีในพระธรรมศาสตร์ มีการนำบทลงโทษตามกฎหมายอื่นมาใช้ จึงก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมแก่การพิจารณาคดีของวันทอง ข้อค้นพบนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการวิเคราะห์การตั้งข้อกล่าวหา และการลงโทษตามวรรณคดีเรื่องเดียวกัน อันจะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาประวัติศาสตร์กฎหมายไทยในเชิงวิพากษ์ต่อไป