การศึกษาการรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏในศตวรรษที่ 21

สุนันท์ สีพาย; จิรัฐติกร  สีพาย; เทิดศักดิ์   สุพันดี; นิลรัตน์  โคตะ

doi:10.60027/iarj.2025.288316

ผู้แต่ง

สุนันท์ สีพาย คณะครุศาสตร์และการพัฒนามนุษย์ มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ https://orcid.org/0000-0002-6847-1103
จิรัฐติกร สีพาย คณะครุศาสตร์และการพัฒนามนุษย์ มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ https://orcid.org/0009-0002-9547-450X
เทิดศักดิ์ สุพันดี คณะครุศาสตร์และการพัฒนามนุษย์ มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ https://orcid.org/0009-0007-0286-6034
นิลรัตน์ โคตะ คณะครุศาสตร์และการพัฒนามนุษย์ มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ https://orcid.org/0000-0002-8118-5064

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2025.288316

คำสำคัญ:

การรู้เท่าทันสื่อ, การวิเคราะห์กลุ่มโปรไฟล์

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: ภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์สื่อสังคมออนไลน์กำลังได้รับความนิยมอย่างมากในฐานะสื่อกลางในการติดต่อสื่อสารและสื่อทางเลือกในการเปิดรับข้อมูลข่าวสาร ไม่ว่าจะเป็นข่าว สถานการณ์ประจำวัน ความรู้ ข้อมูลข่าวสารที่เป็นสารประโยชน์ ปรัชญา คำคม รวมถึงข้อมูลทางการตลาด ทั้งโฆษณา ประชาสัมพันธ์ การส่งเสริมการขาย ผู้ใช้สื่อทุกคนสามารถเป็นเจ้าของสื่อและสร้างการแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็ว การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการรู้เท่าทันสื่อและเพื่อวิเคราะห์กลุ่มโปรไฟล์การรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏในศตวรรษที่ 21

ระเบียบวิธีการวิจัย: ผู้วิจัยได้ดำเนินการวิจัยเป็น 2 ระยะคือระยะที่ 1 เป็นการดำเนินการวิจัยเพื่อศึกษาการรู้เท่าทันสื่อ ระยะที่ 2 เป็นการดำเนินการวิจัยเพื่อวิเคราะห์กลุ่มโปรไฟล์การรู้เท่าทันสื่อ กลุ่มตัวอย่างเป็นนักศึกษาในมหาวิทยาลัยราชภัฏ จำนวน 1,157 คนได้มาโดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถาม ชนิดมาตรส่วนประมาณค่า 5 ระดับมีค่า IOC ตั้งแต่ 0.55-1.00 และมีค่าความตรงเชิงโครงสร้าง ได้แก่ มีค่า 838.988 df มีค่า 836 p-value มีค่า 0.4644 CFI มีค่า 1.000 TLI มีค่า 1.000 RMSEA มีค่า 0.002 SRMR มีค่า 0.014 และค่า /df มีค่า 1.003 สถิติที่ใช้ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ และการวิเคราะห์กลุ่มโปรไฟล์

ผลการวิจัย: 1) การรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏในภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากในทุกองค์ประกอบ 2) ค่าความน่าจะเป็นที่จำแนกผลได้ถูกต้อง (Entropy) เหมาะสมสูงสุด คือโมเดลที่มีจำนวนกลุ่ม 3 กลุ่ม โมเดลที่มีจำนวนกลุ่ม 3 กลุ่ม (likelihood = -2399.973, AIC = 4843.945, BIC = 4955.124, ABIC = 4885.245, Entropy = 0.952)

สรุปผล: ผลการศึกษาพบว่านักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏมีความสามารถด้านความรู้ด้านสื่อสูง นอกจากนี้ เอนโทรปีสูงและค่าสถิติที่เหมาะสมของแบบจำลองสามกลุ่มยังแสดงให้เห็นว่าแบบจำลองดังกล่าวมีความเหมาะสมและความแม่นยำในการจำแนกประเภทดีที่สุด

เอกสารอ้างอิง

กฤษณพร ประสิทธิ์วิเศษ. (2560). พฤติกรรมการเปิดรับข่าวสาร การรู้ทันสื่อ และการรู้ทันตนเองในสื่อสังคมออนไลน์ของนักศึกษานิเทศศาสตร์ในเขตกรุงเทพมหานคร. มหาวิทยาลัยสวนดุสิต.

จินตนา ตันสุวรรณนนท์. (2550). ผลการฝึกอบรมเพื่อพัฒนาการรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ชัยวัฒน์ ใบไม้, สุชีรา ขยาย และ ณัฐพล วันลับแล. (2562). ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ของบัณฑิต คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยแม่โจ้. วารสารวิทยาลัยพาณิชยศาสตร์บูรพาปริทัศน์, 14(1), 58-73.

นิธิดา วิวัฒน์พานิชย์. (2558). การพัฒนาทักษะการรู้เท่าทันสื่อสังคมออนไลน์. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์, 9(3), 109-119.

นิวส์ 108. (2558). รู้เท่าทันสื่อในยุคดิจิทัล. Retrieved from: http://www.news108.com/รู้เท่าทันสื่อ-ดิจิทัล

พนม คลี่ฉายา. (2563). การรู้เท่าทันสื่อดิจิทัลและพฤติกรรมการใช้สื่อดิจิทัลของนักศึกษาระดับอุดมศึกษาในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารนิเทศศาสตร์, 38(1), 25-42.

ภาสกร เรืองรอง และคณะ. (2556). การพัฒนาบทเรียนบท Tablet pc. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์พรทิชา.

มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2555). ประกาศมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชเรื่องคุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์ ระดับปริญญาตรี ปริญญาโท ปริญญาเอก. สุโขทัยธรรมาธิราช.

รักจิต มั่นพลศรี. (2547). การพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยใช้การเรียนการสอนแบบโครงงาน. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

วรรณนิภา บุญระยอง และคณะ. (2565). ทักษะแห่งการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของนักศึกษากิจกรรมบำบัด. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน, 28(2), 93-105.

วิจารณ์ พานิช. (2555). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสดศรี – สฤษดิ์วงศ์.

วิโรจน์ สารรัตนะ. (2556). กระบวนทัศน์ใหม่ทางการศึกษา กรณีทัศนะต่อการศึกษาศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: ทิพยวิสุทธิ์.

วิไลลักษณ์ เสรีตระกูล. (2561). การศึกษาทักษะการรู้เท่าทันสื่อของนักศึกษาระดับปริญญาตรี. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา, 10(2), 207-220.

เศรษฐพงศ์ มะลิสุวรรณ. (2566). เครือข่ายสังคม (Social Network): กรณีศึกษา YouTube วิดีโอออนไลน์ สื่อเพื่อสร้างสรรค์หรือทำลายล้าง. Retrieved from: https://www.thaiall.com/blog/burin/3505/

สมเกียรติ อ่อนวิมล. (2556). คุณสมบัติผู้เรียนแห่งศตวรรษที่ 21. เดลินิวส์, 18 ธันวาคม.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2544). แนวทางการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: วัฒนาพานิช.

อุดม คชินทร. (2561). ทิศทางการพัฒนานศ. เพื่อสนับสนุนการเดินหน้าประเทศไทย. Retrieved from: http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?NewsID=50496&Key=newsTeerakiat

Alfredo, D. (n.d.). Teaching and learning in 21st-century classrooms. Retrieved April 2, 2014, from http://www.ehow.com/way_5241398_teaching-learning-21st-century-classrooms.html

Chung, W., et al. (2017). Preparing students for a new global age: Perspectives from a pioneer ‘Future School’ in Singapore. In S. Choo et al. (Eds.), Educating for the 21st century: Perspectives, policies and practices from around the world (pp. 389–401). Springer.

Edward, W. S., et al. (1961). The educator’s encyclopedia. New Jersey: Prentice Hall.

Gorman, M. (2012). 21st century educational technology and learning. Retrieved February 26, 2013, from http://21centuryedtech.wordpress.com/2012/10/06/part-1-professional-education-learning-communities-definition-process-common-core/

Juke, I., & Dosaj, A. (2006). Understanding digital children (DKs): Teaching & learning in the new digital landscape. Retrieved February 25, 2013, from http://edorigami.wikispaces.com/file/view/Jukes+-+Understanding+Digital+Kids.pdf

Kim, H., & Yang, S. (2022). [Study referenced in Thai text; full publication details not provided.]

Muthén, L. K., & Muthén, B. O. (2009). Mplus user’s guide: Statistical analysis with latent variables (6th ed.). Los Angeles, CA: Muthén & Muthén.

Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(5), 1–6. https://doi.org/10.1108/10748120110424816

Webel, H. (1996). Using latent class analysis to detect behavioral patterns in systems of observational variables. Evaluation and Program Planning, 19(1), 63–69.