รูปแบบปัจจัยความสัมพันธ์เชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการขยะ ของประชาชนในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การจัดการขยะมูลฝอยเป็นประเด็นสำคัญที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของประชาชน และสิ่งแวดล้อมในระดับท้องถิ่น ซึ่งมีอัตราการเพิ่มขึ้นของขยะจากการขยายตัวของชุมชนและกิจกรรม ทางเศรษฐกิจ การบริหารจัดการขยะที่มีประสิทธิภาพจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนโดยเฉพาะอย่างยิ่งจากประชาชน การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์การวิจัย (1) เพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมการบริหารจัดการขยะของประชาชนในองค์กรบริหารส่วนท้องถิ่น เขตภาคตะวันออก เฉียงเหนือ (2) เพื่อศึกษาปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมการบริหารจัดการขยะของประชาชน ในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และ (3) เพื่อสร้างและยืนยันรูปแบบปัจจัย ความสัมพันธ์เชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการขยะของประชาชนในองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่น เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ระเบียบวิธีการวิจัย: ใช้ระเบียบ วิธีการวิจัยแบบผสม แบ่งออกเป็น 2 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ศึกษาระดับการมีส่วนร่วมและปัจจัยความสัมพันธ์เชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อการบริหารจัดการขยะของประชาชนในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ กลุ่มตัวอย่าง คือ ประชาชนในภาคตะวันออก ฉียงเหนือ จำนวน 400 คน ได้มาโดยการกำหนดกลุ่มตัวอย่างตามสูตรของทาโร่ ยามาเน่ และใช้วิธีการ กำหนดสัดส่วนและวิธีสุ่มแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล เป็นแบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ ค่าความเชื่อมั่น .729 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้การวิเคราะห์ข้อมูล โดยสมการโครงสร้าง (SEM) ระยะที่ 2 สร้างและยืนยันรูปแบบการมีส่วนร่วม ในการบริหารจัดการขยะของประชาชนในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเขต กลุ่มเป้าหมายผู้ทรงคุณวุฒิและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 20 คน เลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ใช้แบบสัมภาษณ์

ผลการวิจัย: (1) ระดับการมีส่วนร่วมการบริหารจัดการขยะของประชาชนในองค์กรบริหารส่วนท้องถิ่น เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยรวมอยู่ในระดับมาก (2) ปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วม การบริหารจัดการขยะของประชาชนในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยเรียงลำดับค่าสัมประสิทธิ์อิทธิพลโดยรวมจากมากไปหาน้อย คือ ปัจจัยด้านโครงสร้างและนโยบาย ปัจจัยส่วนบุคคล และปัจจัยด้านสังคม โดยทั้งปัจจัยสามารถอธิบายการผันแปรในการมีส่วนร่วมการบริหารจัดการขยะของประชาชนในองค์กรบริหารส่วนท้องถิ่น เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้ร้อยละ 48.30 (R² = 0.483) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ซึ่งโมเดลมีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูล เชิงประจักษ์ P-Value = 0.207, /  = 1.630, GFI = 0.994, CFI = 0.992, RMSEA = 0.04, SRMR = 0.03 และ (3) รูปแบบปัจจัยความสัมพันธ์เชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการ ขยะของประชาชนในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดังนี้ (3.1) การพัฒนาปัจจัยด้านโครงสร้างและนโยบาย (3.2) การพัฒนาด้านปัจจัยส่วนบุคคล และ (3.3) การพัฒนาด้านปัจจัย ด้านสังคม ผลการยืนยันรูปแบบมีความเหมาะสมระดับมากที่สุด และผู้เชี่ยวชาญมีความคิดเห็นสอดคล้องกัน

สรุปผล: ประชาชนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการขยะในระดับมาก โดยมีปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วม ได้แก่ โครงสร้างและนโยบาย ปัจจัยส่วนบุคคล และปัจจัยทางสังคม ซึ่งทำนายการมีส่วนร่วมได้ร้อยละ 48.30 โมเดลที่ใช้มีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์และได้รับการยืนยันจากผู้เชี่ยวชาญว่ามีความเหมาะสมสูง ข้อเสนอแนะหลัก คือ ควรพัฒนา โครงสร้างและนโยบาย ส่งเสริมความรู้และทัศนคติของประชาชน และสร้างสภาพแวดล้อมทางสังคมที่สนับสนุนการมีส่วนร่วมในการจัดการขยะ