การศึกษาวิเคราะห์จริยธรรมผืนดิน (Land Ethic) ของอัลโด ลีโอโพลด์
DOI:
https://doi.org/10.60027/iarj.2025.286682คำสำคัญ:
อัลโด ลีโอโพลด์, จริยธรรมผืนดิน, ชุมชนชีวภาพ, จิตสำนึกเชิงนิเวศ, สุขภาพผืนดิน, แนวคิดชีวิตเป็นศูนย์กลางบทคัดย่อ
ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์รากฐานทางปรัชญาของจริยธรรมผืนดินของลีโอโพลด์ (Leopold’s Land Ethic) เพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์และการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม โดยที่งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพประเภทการวิจัยเอกสารโดยการใช้กรอบแนวคิด ชีวิตเป็นศูนย์กลาง (Biocentrism) ในจริยศาสตร์สิ่งแวดล้อม เพื่อวิเคราะห์งานเขียนของลีโอโพลด์ชื่อ ปฏิทินชนบทแซนต์ เคาน์ตี้ (A Sand County Almanac) เป็นหลัก รวมทั้งหนังสือ บทความวิชาการ งานวิจัยและเอกสารที่เกี่ยวข้องเพื่อทำความเข้าใจจริยธรรมผืนดินอย่างถูกต้อง เพื่อให้ได้คำตอบตามวัตถุประสงค์ที่ได้ออกแบบไว้
ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยครั้งนี้ใช้วิธีการวิจัยเชิงเอกสารเชิงคุณภาพ โดยเน้นที่ปฏิทิน Sand County เป็นหลัก และเสริมด้วยวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องเกี่ยวกับจริยธรรมสิ่งแวดล้อมและแนวคิดการยึดถือทรัพยากรธรรมชาติเป็นศูนย์กลาง การวิเคราะห์มีพื้นฐานมาจากกรอบแนวคิดของแนวคิดการยึดถือทรัพยากรธรรมชาติเป็นศูนย์กลาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากผลงานของ Paul W. Taylor และ Goodpaster
ผลการวิจัย: ผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นว่า รากฐานทางปรัชญาของจริยธรรมผืนดินของอัลโด ลีโอโพลด์ (Aldo Leopold) เป็นแนวคิดที่ขยายขอบเขตทางศีลธรรมจากมนุษย์ไปยังระบบนิเวศทั้งหมด ซึ่งสอดคล้องกับกรอบแนวคิดชีวิตเป็นศูนย์กลางในจริยศาสตร์สิ่งแวดล้อม แนวคิดจริยธรรมผืนดินมีองค์ประกอบหลัก 3 ประการ ได้แก่ (1) ชุมชนชีวภาพ (Biotic Community) ซึ่งถือว่ามนุษย์เป็นเพียงส่วนหนึ่งของชุมชนทางนิเวศ ไม่ใช่ศูนย์กลางของคุณค่าทางศีลธรรม (2) จิตสำนึกเชิงนิเวศ (Ecological Conscience) ซึ่งเรียกร้องให้มนุษย์ตระหนักถึงความรับผิดชอบต่อธรรมชาติ และ (3) สุขภาพของผืนดิน (Land Health) ซึ่งเน้นการคงไว้ซึ่งความสมดุลของระบบนิเวศ อย่างไรก็ตาม เมื่อนำจริยธรรมผืนดินมาพิจารณาผ่านกรอบแนวคิดชีวิตเป็นศูนย์กลาง พบว่าแม้ลีโอโพลด์จะเน้นความสำคัญของระบบนิเวศโดยรวม แต่เขายังคงให้ความสำคัญกับระบบที่สนับสนุนการอยู่รอดของสิ่งมีชีวิตมากกว่าคุณค่าโดยกำเนิดของสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิด ในขณะที่แนวคิดชีวิตเป็นศูนย์กลาง ให้คุณค่าแก่สิ่งมีชีวิตทุกชนิดโดยไม่ขึ้นอยู่กับบทบาทในระบบนิเวศ ข้อถกเถียงสำคัญคือ จริยธรรมผืนดินอาจยังมีลักษณะของการให้คุณค่าตามหน้าที่เชิงระบบมากกว่าคุณค่าโดยกำเนิด ซึ่งเป็นจุดที่แตกต่างจากแนวคิดชีวิตเป็นศูนย์กลาง
สรุป: จริยธรรมที่ดินของลีโอโปลด์เป็นการเปลี่ยนแปลงทางปรัชญาที่สำคัญไปสู่จริยธรรมตามระบบในความคิดด้านสิ่งแวดล้อม แม้ว่าจะสอดคล้องอย่างใกล้ชิดกับแนวคิดที่เน้นเรื่องชีวภาพในการท้าทายมุมมองที่เน้นมนุษย์เป็นศูนย์กลาง แต่แนวคิดนี้ยังคงแนวทางการทำงานที่แตกต่างจากแนวคิดที่เน้นเรื่องความเท่าเทียมกันโดยเน้นเรื่องชีวภาพอย่างเต็มที่ อย่างไรก็ตาม หลักการของแนวคิดนี้ให้แนวทางจริยธรรมอันมีค่าสำหรับการพัฒนาอย่างยั่งยืนและการดูแลระบบนิเวศเมื่อเผชิญกับความท้าทายด้านสิ่งแวดล้อมในปัจจุบัน
เอกสารอ้างอิง
Bangkokbiznews. (2025). เทียบค่าฝุ่น PM2.5 ในกรุงเทพ เริ่มต้นปี 2025 แย่กว่าหลายปีที่ผ่านมา. Retrieved from: https://www.bangkokbiznews.com/environment/1164841
Berkes, F., Colding, J., & Folke, C. (2003). Navigating social-ecological systems: Building resilience for complexity and change (p. 325). Cambridge University Press.
Callicott, J. B. (1989). In defense of the land ethic: Essays in environmental philosophy. State University of New York Press.
Goodpaster, K. E. (1978). On being morally considerable. The Journal of Philosophy, 75(6), 308–325.
Le Monde. (2024). Climate: Greenhouse Gas Emissions are too High, Pushing Planet toward 3.1°C Warming. Retrieved from: https://www.lemonde.fr/en/environment/article/2024/10/24/climate-greenhouse-gas-emissions-are-too-high-pushing-planet-toward-3-1-c-warming_6730363_114.html
Leopold, A. (1949). A Sand County almanac and sketches here and there. Oxford University Press.
Leopold, A. (2020). A Sand County almanac (Reprint edition with commentary). University of Wisconsin Press.
Naess, A. (1973). The shallow and the deep, long-range ecology movement: A summary. Inquiry, 16(1–4), 95–100.
Rolston, H. (2012). A new environmental ethics: The next millennium for life on Earth. Routledge.
Sterba, J. P. (2005). The triumph of practice over theory in ethics. Oxford University Press.
Taylor, P. W. (1986). Respect for nature: A theory of environmental ethics. Princeton University Press.
The Times. (2024). Climate Change Action Worse after Emissions Hit Record High. Retrieved from: https://www.thetimes.co.uk/article/climate-change-action-worse-after-emissions-hit-record-high-n8pcprg75
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Interdisciplinary Academic and Research Journal
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ในบทความใดๆ ใน Interdisciplinary Academic and Research Journal ยังคงเป็นของผู้เขียนภายใต้ ภายใต้ Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License การอนุญาตให้ใช้ข้อความ เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ของสิ่งพิมพ์ ผู้ใช้ใดๆ เพื่ออ่าน ดาวน์โหลด คัดลอก แจกจ่าย พิมพ์ ค้นหา หรือลิงก์ไปยังบทความฉบับเต็ม รวบรวมข้อมูลเพื่อจัดทำดัชนี ส่งต่อเป็นข้อมูลไปยังซอฟต์แวร์ หรือใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางกฎหมายอื่นใด แต่ห้ามนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์หรือด้วยเจตนาที่จะเป็นประโยชน์ต่อธุรกิจใดๆ
