การศึกษาขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานของครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในเขตจังหวัดนครราชสีมา
DOI:
https://doi.org/10.60027/iarj.2025.286091คำสำคัญ:
การปฏิบัติงานของครู, ขวัญกำลังใจ, ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก, องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นบทคัดย่อ
ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การศึกษาขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานของครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตจังหวัดนครราชสีมา เป็นการศึกษาที่มีความสำคัญในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของเด็ก ในช่วงวัยเริ่มต้น ซึ่งเป็นช่วงที่สำคัญในการเสริมสร้างทักษะพื้นฐานและพัฒนาการในด้านต่าง ๆ ของเด็ก ครูใน ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กมีบทบาทสำคัญในการดูแลและพัฒนาเด็กในทุกด้าน การที่ครูมีขวัญกำลังใจที่ดีจะส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงานและการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ผู้วิจัยในฐานะนักวิชาการศึกษาจึงเห็นความสำคัญของการศึกษาด้านขวัญกำลังใจของครู และตระหนักถึงผลกระทบที่มีต่อการทำงานของครู การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาระดับขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานของครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในเขตจังหวัดนครราชสีมา และ 2) เพื่อเปรียบเทียบขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานของครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก จำแนกตามระดับการศึกษาและประสบการณ์ในการปฏิบัติงาน
ระเบียบวิธีการวิจัย: กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครูในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในเขตจังหวัดนครราชสีมา ปีการศึกษา 2567 กำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางสำเร็จรูปของเครจซี่และมอร์แกน และใช้วิธีการสุ่มแบบหลายขั้นตอน (Multi – Stage Random Sampling) ได้กลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 311 คน โดยการสุ่ม ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก จำแนกตามประเภทขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่เป็นต้นสังกัด ร้อยละ 35 ได้ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดเทศบาล จำนวน 53 แห่ง และศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การบริหารส่วนตำบล จำนวน 198 แห่ง และสุ่มครูจากศูนย์พัฒนาเด็กเล็กที่สุ่มได้ แห่งละ 1 – 2 คน โดยการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้โปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติ เพื่อหาค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการเปรียบเทียบขวัญกำลังใจโดยใช้สถิติ t-test และ F-test พบว่ามีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จึงทำการทดสอบความแตกต่างเป็นรายคู่ โดยวิธีการของเชฟเฟ่
ผลการวิจัย: 1) ขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานของครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในเขตจังหวัดนครราชสีมา โดยภาพรวมและรายด้านทุกด้าน อยู่ในระดับมาก โดยด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ด้านความก้าวหน้า รองลงมา คือ ด้านการได้รับการยอมรับ และด้านความสำเร็จในการทำงาน ตามลำดับ ส่วนด้าน ที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด คือ ด้านค่าตอบแทนและสวัสดิการ 2) การเปรียบเทียบขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานของครู ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในเขตจังหวัดนครราชสีมา จำแนกตามระดับการศึกษา โดยภาพรวมและรายด้านทุกด้าน มีความแตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 เมื่อจำแนกตามประสบการณ์ในการปฏิบัติงาน พบว่า โดยภาพรวมและรายด้านทุกด้าน ครูที่มีประสบการณ์การในการปฏิบัติงานน้อยกว่า 5 ปี มีขวัญกำลังใจสูงกว่าครูที่มีประสบการณ์ในการปฏิบัติงาน 5–10 ปี และมากกว่า 10 ปี และครู ที่มีประสบการณ์ในการปฏิบัติงาน 5 – 10 ปี มีขวัญกำลังใจสูงกว่าครูที่มีประสบการณ์ในการปฏิบัติงานมากกว่า 10 ปี อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
สรุปผล: ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็กในจังหวัดนครราชสีมามีขวัญกำลังใจในการทำงานค่อนข้างดี โดยเฉพาะใน เรื่องความก้าวหน้าและการได้รับการยอมรับ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยเพิ่มแรงจูงใจในการทำงาน ในขณะเดียวกันความสำเร็จในการทำงานก็มีส่วนสำคัญที่ช่วยให้ครูรู้สึกภาคภูมิใจในงานของตนเอง ด้านค่าตอบแทนและสวัสดิการก็ยังมีบทบาทในกระตุ้นขวัญกำลังใจของครู นอกจากนี้ การมีประสบการณ์ในการทำงานก็ส่งผลต่อขวัญกำลังใจ โดยครูที่มีประสบการณ์น้อยกว่า 5 ปีมักจะมีขวัญกำลังใจสูงกว่าในกลุ่มที่มีประสบการณ์มากกว่า ซึ่งอาจเนื่องมาจากการที่เพิ่งเข้ามาทำงานใหม่และมีความกระตือรือร้นในบทบาทหน้าที่
เอกสารอ้างอิง
กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. (2553) แผนยุทธศาสตร์เพื่อการพัฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2546-2550). Retrieved 7 August 2024 from: https://www.dla.go.th/index.jsp.
กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. (2563). บทบาทและหน้าที่ของครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก. Retrieved 7 August 2024 from: http://www.dla.go.th/
กระทรวงศึกษาธิการ. (2562). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ. Retrieved 7 August 2024 from: https://www.moe.go.th/wp-content/uploads/2022/01/MOE-Authority.pdf
กระทรวงศึกษาธิการ. (2564). แนวทางการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก. Retrieved 7 August 2024 from: http://www.moe.go.th/
กัญจน์ณัฐชา นิยมพงษ์. (2566). ศึกษาขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานของข้าราชการครูในกลุ่มโรงเรียนขยายโอกาส อำเภอปักธงชัย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 3. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา: มหาวิทยาลัยวงษ์ชวลิตกุล.
ธนากร รุจิมาลัย. (2559). ขวัญและกำลังใจในการปฏิบัติงานของครูโรงเรียนเทศบาล สังกัดเทศบาลเมืองนราธิวาส. วิทยานิพนธ์ปริญญารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต กลุ่มวิชาการจัดการภาครัฐและเอกชน, มหาวิทยาลัยบูรพา.
นิสาชล อ่วยกระโทก. (2565). การศึกษาขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานของครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 4. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา: มหาวิทยาลัยวงษ์ชวลิตกุล.
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่10). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
พเยาว์ หมอเล็ก. (2560). ขวัญกําลังใจในการปฏิบัติงานของครูสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น อำเภอเมือง จังหวัดยะลา. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา, มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา.
ริฟอรรถ ยะโกะ. (2564). ขวัญและกำลังใจในกำรปฏิบัติงานของครูในอำเภอจะแนะสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 3. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา, มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา.
ศิริวรรณ เสรีรัตน์, สมชาย หิรัญกิตติ และธนวรรธ ตั้งสินทรัพย์ศิริ. (2550). การจัดการพฤติกรรมองค์การ. กรุงเทพฯ: บริษัทธีระฟิล์มและไซเท็กซ์.
สถาบันพระปกเกล้า. (2560). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. Retrieved August 5, 2024 from: https://kpi.ac.th/knowledge/research/data/124
สมบูรณ์ ตันยะ. (2566). วิธีวิทยาการวิจัยทางการศึกษา. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยวงษ์ชวลิตกุล.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 2. (2567). รายงานผลการศึกษารายกรณี (Case Study) ของสถานศึกต้นแบบ เรื่อง การสร้างขวัญและกำลังใจ ยกย่องเชิดชูเกียรติของสถานศึกต้นแบบ โรงเรียนบ้านแม่กาษา. Retrieved October 2, 2025 from: https://www.scoutthailand.org
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2564). แนวทางการพัฒนาทักษะการเรียนรู้สำหรับเด็กปฐมวัย. Retrieved October 2, 2025 from: http://www.obec.go.th/
สำนักงานท้องถิ่นจังหวัดนครราชสีมา (2566). รายงานผลการบริหารและพัฒนาทรัพยากรบุคคล ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566. นครราชสีมา. ม.ป.ท.
สำนักงานท้องถิ่นจังหวัดนครราชสีมา. (2567). รายงานจำนวนเด็กเล็กศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา. ม.ป.ท.
สำนักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้และคุณภาพเยาวชน. (2557). อภิวัฒน์การเรียนรู้...สู่จุดเปลี่ยนประเทศไทย : เอกสารประกอบการประชุมวิชาการ (6-8 พฤษภาคม 2557). กรุงเทพฯ: พิมพลักษณ์.
สำนักประเมินผลการจัดการศึกษา. (2563). สภาวะการศึกษาไทย 2561-2562 การปฏิรูปการศึกษาในยุคดิจิทัล. กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์.
Cronbach, L.J. (1990). Essentials of Psychological Testing. 5th Edition, UCL Press, London.
Herzberg, F. (1959). The Motivation to Work. John Wiley & Sons, New York.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Interdisciplinary Academic and Research Journal

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ในบทความใดๆ ใน Interdisciplinary Academic and Research Journal ยังคงเป็นของผู้เขียนภายใต้ ภายใต้ Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License การอนุญาตให้ใช้ข้อความ เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ของสิ่งพิมพ์ ผู้ใช้ใดๆ เพื่ออ่าน ดาวน์โหลด คัดลอก แจกจ่าย พิมพ์ ค้นหา หรือลิงก์ไปยังบทความฉบับเต็ม รวบรวมข้อมูลเพื่อจัดทำดัชนี ส่งต่อเป็นข้อมูลไปยังซอฟต์แวร์ หรือใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางกฎหมายอื่นใด แต่ห้ามนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์หรือด้วยเจตนาที่จะเป็นประโยชน์ต่อธุรกิจใดๆ





