ปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในจังหวัดอุดรธานี

เอกบุรุษ กองทิพย์; พนายุทธ เชยบาล

doi:10.60027/iarj.2025.285617

ผู้แต่ง

เอกบุรุษ กองทิพย์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี https://orcid.org/0009-0007-7692-1139
พนายุทธ เชยบาล คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี https://orcid.org/0009-0009-6634-597X

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2025.285617

คำสำคัญ:

ความสัมพันธ์, สถานศึกษา, ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การร่วมมือกันระหว่างโรงเรียนกับชุมชนเป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ทั้ง 2 ฝ่าย คือสถานศึกษาได้พลังจากชุมชนมาช่วยในการจัดการศึกษา และชุมชนได้การศึกษาที่สอดคล้องกับความต้องการของชุมชน การวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบและตัวชี้วัดปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนของสถานศึกษา 2) ศึกษาปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนของสถานศึกษา 3) ศึกษาประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสถานศึกษา 4) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนของสถานศึกษากับประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน และ 5) สร้างสมการพยากรณ์ปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในจังหวัดอุดรธานี

ระเบียบวิธีการวิจัย: ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Methods Research) ออกแบบการวิจัยแบบเชิงสำรวจเป็นลำดับ (Sequential Exploratory Design) ประกอบด้วย ระเบียบวิธีเชิงคุณภาพ (Qualitative Methods) และระเบียบวิธีเชิงปริมาณ (Quantitative Methods) แบ่งเป็น 2 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 1 ศึกษาองค์ประกอบและตัวชี้วัดปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชน ศึกษาจากแบบปฏิบัติการที่เป็นเลิศ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้บริหารและครูในสถานศึกษา และยืนยันองค์ประกอบและตัวชี้วัดปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชน โดยผู้เชี่ยวชาญ เครื่องมือในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์ และแบบยืนยันองค์ประกอบและตัวชี้วัดปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชน ระยะที่ 2 ศึกษาปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนของสถานศึกษา กลุ่มตัวอย่างเป็นครูผู้สอน จำนวน 363 คน โดยใช้วิธีการสุ่มกลุ่มตัวอย่างอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ โดยตอนที่ 2 ปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนของสถานศึกษา มีความเชื่อมั่น เท่ากับ .973 และตอนที่ 3 ประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ของสถานศึกษา มีความเชื่อมั่น เท่ากับ .942 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน

ผลการวิจัย: 1. ปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนของสถานศึกษา มี 4 องค์ประกอบ 26 ตัวชี้วัด ประกอบด้วย 1) องค์ประกอบด้านการให้ชุมชนมีส่วนร่วมมีจำนวน 7 ตัวชี้วัด 2) องค์ประกอบด้านการให้บริการชุมชนมีจำนวน 7 ตัวชี้วัด 3) องค์ประกอบด้านการสนับสนุนกิจกรรมในโรงเรียนมีจำนวน 7 ตัวชี้วัดและ4) องค์ประกอบด้านการประชาสัมพันธ์มีจำนวน 5 ตัวชี้วัด 2. ปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี อยู่ในระดับมาก 3. ประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี อยู่ในระดับมาก 4. ปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนกับประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี มีความสัมพันธ์กัน 5. สมการพยากรณ์ประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี โดยใช้ปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนเป็นตัวแปรพยากรณ์ ได้อำนาจพยากรณ์ร้อยละ 70.50 โดยมีสมการดังนี้ สมการพยากรณ์ในรูปคะแนนดิบ ดังนี้ \widehat{Y} = 1.670 + .643(X₃) และสมการพยากรณ์ในรูปคะแนนมาตรฐาน \widehat{Z} = .840(X₃)

สรุปผล: ปัจจัยความสัมพันธ์กับชุมชนของสถานศึกษามีความสัมพันธ์กับประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในจังหวัดอุดรธานี และส่งผลต่อประสิทธิผลการดำเนินการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในจังหวัดอุดรธานี

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2563). คู่มือครูที่ปรึกษาระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน. กรุงเทพฯ: อิมเมจ กรุ๊ป.

เฉลิมพงษ์ สุขสมพนารักษ์. (2561). การพัฒนาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนบ้านช่างหม้อ อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน. วิทยานิพนธ์หลักสูตรครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.

ชูชาติ พ่วงสมจิตร์. (2560). การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชน. วารสารมนุษศาสตร์สังคมศาสตร์และศิลปะมหาวิทยาลัยศิลปากร. 6(4), 62.

ทรงศักดิ์ ภูสีอ่อน. (2561). การประยุกต์ใช้ SPSS วิเคราะห์ข้อมูลงานวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 8. มหาสารคาม : ตักสิลาการพิมพ์.

บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 10. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.

ปัญญา วงศ์คุณทรัพย์. (2559). การสร้างความสัมพันธ์กับชุมชนของโรงเรียนวัดวังเป็ดสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ปิยะพร ป้อมเกษตร์. (2559). การนำเสนอกลยุทธ์การบริหารระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนเพื่อเสริมสร้างคุณภาพของนักเรียนมัธยมศึกษา. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาบริหารการศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

เพลินพิศ สิงห์คำ. (2551). การบริการชุมชนของโรงเรียนอนุบาลวัดปิตุลาธิราชรังสกฤษฎิ์สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยบูรพา.

รณกร ไข่นาค, ประยูร แรงใสและพระครูกิตติญาณวิสิฐ. (2562). แนวทางการสร้างความสัมพันธ์ตามหลักพุทธบริหารการศึกษาระหว่างโรงเรียนกับชุมชนในโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 3 จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. Journal of Educational Review Faculty of Education in MCU, 6(1), 130–144. retrieved from https://so02.tci-thaijo.org/index.php/EDMCU/article/view/184258

ศราวุธ คามวัลย์, กชพร ป่านาผล และดาวรุวรรณ ถวิลการ. (2560). ความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชน : กรณีศึกษา โรงเรียนหนองพอกพัฒนาประชานุสรณ์ หนองพอก สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 3. วารสารข่อะยอม. 15(3), 79-86.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2562). ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน เอกสารสรุปย่อองค์ความรู้สำหรับการพัฒนาทีมงานขับเคลื่อนระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนเพื่อการก้าวอย่างยั่งยืน. กรุงเทพฯ: องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์.

สำนักงานวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2551). การพัฒนาความเข้มแข็งระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนหลักสูตรผู้บริหาร. กรุงเทพฯ: ชุมชน สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

อนวัช รังสรรค์ และพนมพร จันทรปัญญา. (2561). กระบวนการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชนของโรงเรียนประถมศึกษาในอำเภอดอยเต่า ลบล จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น. 8(14), 56-78.

Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., & Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data Analysis. 7th Edition, Pearson, New York.

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610.

Sanders, D.A. (2002). The dynamics of parent-school communication, collaboration and African American student success. Dissertation Abstracts International. 13(7), 68-72.