การศึกษาอิทธิพลของภาวะผู้นำใฝ่บริการของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อความพึงพอใจในชีวิตของครูในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษาโดยมีความเป็นองค์กรแห่งความสุขเป็นตัวแปรคั่นกลาง

อลงกรณ์ เดชะ; ทวีศิลป์  กุลนภาดล

doi:10.60027/iarj.2025.283895

ผู้แต่ง

อลงกรณ์ เดชะ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ https://orcid.org/0009-0009-6837-7879
ทวีศิลป์ กุลนภาดล คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ https://orcid.org/0009-0001-0249-2921

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2025.283895

คำสำคัญ:

ภาวะผู้นำใฝ่บริการ, องค์กรแห่งความสุข, ความพึงพอใจในชีวิตครู

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาระดับภาวะผู้นำใฝ่บริการของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ 2) เพื่อศึกษาระดับความเป็นองค์กรแห่งความสุขของสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ 3) เพื่อศึกษาระดับความพึงพอใจในชีวิตครูในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาประจวบคีรีขันธ์และ 4) เพื่อศึกษาอิทธิพลของภาวะผู้นำใฝ่บริการของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อความพึงพอใจในชีวิตครูในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษาโดยมีความเป็นองค์กรแห่งความสุขเป็นตัวแปรคั่นกลาง

ระเบียบวิธีการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ คือ ผู้บริหารสถานศึกษาและข้าราชการครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ ประจำปีการศึกษา 2567 จำนวน 269 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม มาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ ซึ่งมีค่าดัชนีความสอดคล้องตั้งแต่ 0.60 - 1.00 ค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามทั้งฉบับมีค่าเท่ากับ .990 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เส้นทาง

ผลการวิจัย : 1) ระดับภาวะผู้นำใฝ่บริการของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ โดยรวมอยู่ในระดับมาก ซึ่งมีทั้งหมด 10 ด้าน อยู่ในระดับมากที่สุด จำนวน 1 ด้าน และอยู่ในระดับมาก จำนวน 9 ด้าน 2) ระดับความเป็นองค์กรแห่งความสุขของสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ โดยรวมอยู่ในระดับมาก ซึ่งมีทั้งหมด 8 ด้าน อยู่ในระดับมากที่สุด จำนวน 1 ด้าน และอยู่ในระดับมาก จำนวน 7 ด้าน 3) ระดับความพึงพอใจในชีวิตครูในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ โดยรวมอยู่ในระดับมาก ซึ่งมีทั้งหมด 5 ด้าน อยู่ในระดับมากที่สุด จำนวน 1 ด้านและอยู่ในระดับมาก จำนวน 4 ด้าน 4) ความพึงพอใจในชีวิตครูในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ ได้รับอิทธิพลทั้งทางตรงและทางอ้อมจากตัวแปรปัจจัยเชิงสาเหตุที่อยู่ในเส้นทางอิทธิพลทั้ง 2 ตัวแปร ได้แก่ ภาวะผู้นำใฝ่บริการของผู้บริหารสถานศึกษา และความเป็นองค์กรแห่งความสุขของสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001.

สรุปผล: จากการศึกษาพบว่ามิติที่สำคัญได้รับคะแนนสูงสุด โดยความพึงพอใจในชีวิตของครู สถานที่ทำงานที่มีความสุข และความเป็นผู้นำที่รับใช้ผู้อื่นล้วนได้รับการยกย่องอย่างสูง การวิเคราะห์เส้นทางแสดงให้เห็นว่าความสุขในสถานที่ทำงานและความเป็นผู้นำที่รับใช้ผู้อื่นส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติต่อความพึงพอใจในชีวิตของครูทั้งทางตรงและทางอ้อม

เอกสารอ้างอิง

กมลทิพย์ ใจเที่ยง. (2562). การบริหารองค์กรแห่งความสุขในโรงเรียนประถมศึกษา. วิทยานิพนธ์. ปร.ด. (การบริหารการศึกษา). นครปฐม : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.

กฤษดา ผ่องพิทยา. (2563). คุณธรรมจริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครู (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: หจก. วรานันท์ เอ็นเตอร์ไพรส์.

ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. (2557). แนวคิดการสร้างองค์กรแห่งความสุข. กรุงเทพฯ: ไนซ์ เอิร์ธ ดีไซน์ จำกัด.

จุฑามาศ มูสิเกิด. (2548). การศึกษาความสัมพันธ์ของประสบการณ์การทำงาน เจตคติต่อวิชาชีพครูและความพึงพอใจในชีวิต ต่อวัฒนธรรมการทำงานของครู จังหวัดสุราษฎร์ธานี. ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (การวิจัยและสถิติทางการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ณัฎฐา ปัทมานุสรณ์. (2564). ภาวะผู้นำแบบใฝ่บริการของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อแรงจูงใจในการททำงานของครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 2. วิทยานิพนธ์กศ.ม. (การบริหารการศึกษา). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ทิพสุคนธ์ บุญรอด. (2563). ภาวะผู้นำมุ่งบริการของผู้บริหารสถานศึกษากับคุณภาพชีวิตการทำงานของครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 9. วิทยานิพนธ์ ศษ.ม. (การบริหารการศึกษา). นครปฐม : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ประเวศ ทั่งจันทร์แดง. (2559). กลยุทธ์การจัดการศึกษาสงเคราะห์เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตนักเรียนของโรงเรียนศึกษาสงเคราะห์ สังกัดสำนักบริหารงานการศึกษาพิเศษ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. ดุษฎีนิพนธ์. ปร.ด. (การบริหารการศึกษา). ชลบุรี: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยบูรพา.

แผนงานสุขภาวะองค์กรภาคเอกชน. (2552). คู่มือมาสร้างองค์กรแห่งความสุขกันเถอะ. กรุงเทพฯ: แผนงานสุขภาวะองค์กรภาคเอกชน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).

พัชรพรรณ เวียงเก่า. (2561). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของหัวหน้าหอผู้ป่วยกับการเป็นองค์กรแห่งความสุข กลุ่มการพยาบาล โรงพยาบาลแพร่. วิทยานิพนธ์ พย.ม. (การบริหารการพยาบาล). พิษณุโลก : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยนเรศวร.

มติชนออนไลน์. (2566). ครูสาว ลาออกจากราชการ หลังทำงาน 10 ปี เผย เจอระบบกลืนชีวิต ต้องแข่งขันเพื่อชื่อเสียงของ ร.ร. Retrieved from https://www.matichon.co.th/news-monitor/news_3955414

วรชัย รัตนดวงตา. (2551). 9 องค์กร 9 ความคิด สู่ปี 2032 เตรียมองค์กรให้พร้อมรับคนรุ่นPost 3 Generation XYZ. 2010. กรุงเทพฯ: ศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะองค์กร (Happy Workplace). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).

วัลลภา องคไทร. (2561). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการสร้างองค์กรแห่งความสุขในโรงเรียนประถมศึกษา อำเภอนครชัยศรี สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครปฐม เขต 2. วิทยานิพนธ์. ศษ.ม. (ศึกษาศาสตร์). นนทบุรี : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ศุภพิชญ์ ศุขโกเมศ. (2560). ปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดความผูกพันต่องานและความผูกพันต่อองค์การของบุคลากรที่ดูแลคนพิการ. วิทยานิพนธ์ วท.ม. (การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และองค์การ). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ และคณะ. (2556). การจัดทำยุทธศาสตร์การปฏิรูปการศึกษาขั้นพื้นฐานให้เกิดความรับผิดชอบ (รายงานผลการวิจัย). กรุงเทพฯ: Retrieved from: https://tdri.or.th/2014/05/std_2014_05_22/

สุพรรณศรี พันธุ์แตง. (2565). ภาวะผู้นำใฝ่บริการของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อการสร้างองค์กรแห่งความสุขในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุพรรณบุรี. วิทยานิพนธ์ ค.ม. (การบริหารการศึกษา). นครปฐม : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม.

เสาวลักษณ์ เหลืองอร่าม. (2565). ความพึงพอใจในชีวิตและการปฏิบัติราชการของบุคลากรสำนักงานปลัดกระทรวงการคลัง กระทรวงการคลัง. บทความวิจัย. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยรามคำแหง

อมรรัตน์ อภินันท์มหากุล และประสพโชค มั่งสวัสดิ์. (2556, มกราคม - มีนาคม). ผลของการพัฒนาประเทศต่อความพึงพอใจในชีวิตของคนไทย. วารสารพัฒนบริหารศาสตร์. 53(1), 191 - 213.

Bakker, A.B., & Demerouti, E. (2008). Toward a model of work engagement. Emeraldinsight, 13(3), 32-42.

Burton J. (2010). WHO Healthy Workplace Framework and Model: Background and Supporting Literature and Practice. Geneva, Switzerland: WHO Library. February 2-3.

Çayak, S. (2021). The Mediating Role of Organizational Happiness in the Relationship Between Work Engagement and Life Satisfaction: A Study on Teachers. International Journal of Contemporary Educational Research, 8(4), 27-46.

Greenleaf, R. K. (2002). Servant leadership: A Journey into the Nature of Legitimate Power and Greatness. New Jerssey: Paulist press.

Gupta, K., Agrawal, A., Chavan, H. (2020). Organizational Happiness Index (OHI), A Study on Academicians in Pune. PIMT Journal of Research.

Keith, K. M. (2010). The Key Practices of Servant-Leaders. Retrieved from: https://faithformationlearningexchange.net/uploads/5/2/4/6/5246709/thekeypracticesofservant-leaders.pdf.

Laub, J. A. (2000). Development of the Organizational Leadership Assessment (OLA)Instrument. Ph.D. Dissertation in Education, Florida Atlantic University.

Neugarten, B. L., Havighurst, R. J., & Tobin, S. S. (1961). The measurement of life satisfaction. Journal of Gerontology, 16, 134–143. https://doi.org/10.1093/geronj/16.2.134

Page, D., & Wong, P. T. P. (2000). A conceptual framework for measuring servant leadership. In S. Adjibolooso (Ed.), The human factor in shaping the course of history and development. American University Press.

Quinteros, D.R., Almanza-Cabe RB, Morales-García WC, Mamani-Benito O, Sairitupa-Sanchez LZ, Puño-Quispe L, Saintila J, Saavedra-Sandoval R, Paredes AF, and Ramírez-Coronel AA (2023) Influence of servant leadership on the life satisfaction of basic education teachers: the mediating role of satisfaction with job resources. Front Psychol. 14, 1167074. doi: 10.3389/fpsyg.2023.1167074.

Roy, SC. (1985). The Best for Professional Nursing Practice. Nursing Theories. Edith by George. J.B. 2nd ed. P.101-105. New Jersey: Prentice-Hall.

Saks, A.M. (2006). Antecedents and consequences of employee engagement. Journal of Managerial Psychology, 21(2), 600-619.

Spears, L.C., Lawrence, M. & Blanchard, K. (Eds.). (2001). Focus on leadership: Servant-leadership for the 21st century. New York: John Wiley & Sons.

Yukl, G. (2010). Leadership in Organizations. 7th ed. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.