ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมบริโภคนิยมของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม

ศิวะ  พลโรม; ยุภาพร  ยุภาศ; เสาวลักษณ์  โกศลกิตติอัมพร

doi:10.60027/iarj.2025.283384

ผู้แต่ง

ศิวะ พลโรม มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม https://orcid.org/0009-0001-4536-3003
ยุภาพร ยุภาศ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม https://orcid.org/0000-0003-3532-0808
เสาวลักษณ์ โกศลกิตติอัมพร มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม https://orcid.org/0000-0002-0589-2525

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2025.283384

คำสำคัญ:

ปัจจัยที่ส่งผล, พฤติกรรมบริโภคนิยม, ผู้ต้องขัง, เรือนจำจังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: พฤติกรรมบริโภคนิยมเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในหลายสังคม ซึ่งมีการส่งเสริม โดยปัจจัยต่าง ๆ ทั้งจากเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ต้องขังในเรือนจำที่มักประสบ กับสภาวะที่ขาดแคลนทั้งทางด้านจิตใจและทรัพยากรทางกายภาพ การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ระดับพฤติกรรมบริโภคนิยมของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม 2) ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรม บริโภคนิยมของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม 3) แนวทางในการลดพฤติกรรมบริโภคนิยม ของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม

ระเบียบวิธีการวิจัย: ใช้การวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ต้องขังในเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม จำนวนทั้งสิ้น 335 คน กำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรของ ทาโร่ ยามาเน่ โดยใช้การแบ่งชั้นภูมิ แบบเป็นสัดส่วน และได้มาโดยใช้การสุ่มตัวอย่างแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์การถดถอยแบบพหุคูณเชิงเส้นตรง

ผลการวิจัย: (1) ระดับพฤติกรรมบริโภคนิยมของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม โดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 3.89) (2) ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมบริโภคนิยมของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม มีจำนวน 5 ปัจจัย ได้แก่ ปัจจัยอิทธิพลทางสังคม ( = 0.68), ปัจจัยอิทธิพลของแฟชั่น ( = 0.38), ปัจจัยการเลียนแบบ ( = 0.32), ปัจจัยอิทธิพลของสื่อ ( = 0.13) และปัจจัยค่านิยมทางวัตถุ ( = 0.07) สามารถทำนายพฤติกรรมบริโภคนิยมของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม ได้อย่างถูกต้องร้อยละ 90 และ (3) แนวทางในการลดพฤติกรรมบริโภคนิยมของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัด มหาสารคาม ควรมีการจัดโปรแกรมแก้ไขฟื้นฟูผู้ต้องขังเพื่อเน้นการแก้ไขพฤติกรรมบริโภคนิยมโดยเฉพาะ โดยในการดำเนินการจัดโปรแกรมแก้ไขฟื้นฟูควรสร้างค่านิยมให้ผู้ต้องขังเข้าใจการบริโภคโดยการมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เป็นไปตามความหมายและเป็นไปตามประโยชน์ของสิ่งนั้น ให้ยึดหลักความพอดีสอดคล้องกับฐานะทางเศรษฐกิจและความสามารถของตนการบริโภคตามหลักพุทธศาสนา ทั้งนี้เนื่องจาก หลักคำสอนในพุทธศาสนาทำให้รู้หลักการดำเนินชีวิตที่ถูกต้องเหมาะสม รู้จักแยกแยะสิ่งที่จำเป็น และไม่จำเป็นต่อชีวิตหลีกเลี่ยงทางหายนะเป็นอยู่อย่างเหมาะสมโดยมีปัญญาเป็นเครื่องนำทางการบริโภคที่ผิด สรุปผล: พฤติกรรมบริโภคนิยมของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคามโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมบริโภคนิยม ประกอบด้วย อิทธิพลทางสังคม อิทธิพลของแฟชั่น การเลียนแบบ อิทธิพลของสื่อ และค่านิยมทางวัตถุ แนวทางการลดพฤติกรรมบริโภคนิยม ควรจัดโปรแกรมแก้ไขฟื้นฟู เพื่อเน้นการปรับพฤติกรรมการบริโภค โดยให้ผู้ต้องขังเข้าใจการบริโภคตามหลักพุทธศาสนาและเน้นความพอดีและความเหมาะสมกับฐานะทางเศรษฐกิจ

เอกสารอ้างอิง

ธงชัย ทองคำ. (2563). ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้ต้องขังเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม (วิทยานิพนธ์ ปริญารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

บุญชม ศรีสะอาด. (2545). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพฯ: สุวรีิยาสาส์น.

พิทยา ว่องกุล. (2557). “ใกล้วิกฤติก็คิดถึงเศรษฐกิจชุมชน”, บทความพิเศษ : อิสรภาพแห่ง. ความคิด ไทยโพสต์: ม.ป.ท.

เรือนจำจังหวัดมหาสารคาม. (2566). รายงานผลการดำเนินงานประจำปี 2566. มหาสารคาม: เรือนจำ จังหวัดมหาสารคาม.

วิชชากร ประมูลจักโก. (2562). ปัจจัยที่มีผลต่อการกระทำผิดของผู้ต้องขังหญิงในเรือนจำจังหวัดมหาสารคาม วิทยานิพนธ์ปริญญารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยราชภัฎมหาสารคาม.

สุเมธ ตันติเวชกุล. (2559). เศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.

Bauman, Z. (2007). Consuming life. Journal of Consumer Culture, 7(1), 15-29.

Klein, N. (2000). No logo: Aiming at the brand bullies. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com/no-logo.

Lasch, C. (1979). The culture of narcissism: American life in an age of diminishing expectations. Norton and Company.

Lebow, V. (1955). Price competition in 1955. Journal of Marketing, 19(2), 3-10.

Likert, R. (1967). The Method of Constructing and Attitude Scale in Attitude Theory And Measurement. New York: Wiley and Sons.

McLeod, S.A., & Johnson, C.A. (2022). Media influence on consumption patterns of incarcerated individuals: A study on the impact of external stimuli within correctional facilities. Journal of Criminal Psychology, 34(3), 217-231.

Richins, M.L. (2021). The role of materialism in consumption patterns among economically disadvantaged individuals. Journal of Consumer Psychology, 31(4), 454-468.

Richins, M.L. and Dawson, S. (1992). A Consumer Values Orientation for Materialism and Its Measurement: Scale Development and Validation. Journal of Consumer Research, 19, 303-316.

Ritzer, G. (1993). The McDonaldization of society. Pine Forge Press.

Sanchez, R., & Gomez, P. (2021). Fashion and Consumerism in Correctional Facilities: A Study of Inmate Behavior in Spain. Journal of Social Psychology in Corrections, 12(4), 343-365.

Tanaka, M., & Yoshida, K. (2023). The impact of social norms and peer pressure on consumption patterns among prisoners: A case study from Japan. Journal of Criminology and Social Behavior, 59(3), 221-240.

Vaske, J., & Wright, B. (2020). Consumerism in U.S. prisons: Access to basic resources and its impact on quality of life. Journal of Criminal Justice, 48(2), 202-215.

Vohs, K.D., & Faber, R.J. (2021). The role of social influence in consumer behavior: Examining the impact of peer behavior and media exposure on consumer choices. Journal of Consumer Research, 48(5), 987-1001.

Yamane, T. (1973). Statistics: An Introductory Analysis. New York: Harper and Row.