การใช้สื่อห้องสมุดดิจิทัลเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: จากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่มีมากยิ่งขึ้นในปัจจุบัน ทำให้การผลิตเอกสารมีการเปลี่ยนแปลงจากรูปแบบเดิมที่เป็นสื่อสิ่งพิมพ์กลายเป็นสื่อในรูปแบบอื่น ๆ เช่น วีดิทัศน์ หรืออิเล็กทรอนิกส์ ทำให้ข้อมูลต่าง ๆ เริ่มถูกจัดเก็บเอาไว้ในรูปแบบดิจิตอลมากยิ่งขึ้น ด้วยเหตุนี่เอง จึงทำให้ผู้วิจัยสนในการศึกษาวิจัยในครั้งนี้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาการใช้สื่อสารห้องสมุดดิจิทัลเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต และ(2) ศึกษาแนวทางและองค์ความรู้ใหม่ในการใช้สื่อของห้องสมุดดิจิทัล

ระเบียบวิธีการวิจัย: งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ประชากรกลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ใช้บริการห้องสมุด จำนวน 400 คน โดยใช้คอแครน ด้วยวิธีการสุ่มตัวอย่างที่สะดวก เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล คือ แบบสอบถามออนไลน์ และการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 18 คน ใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบของผู้เชี่ยวชาญด้านห้องสมุดดิจิทัล สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการศึกษา: (1) การใช้สื่อห้องสมุดดิจิทัลเพื่อส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิต โดยสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ พบว่า มีองค์ประกอบทั้ง 8 ด้าน คือ นโยบายขององค์กร วัตถุประสงค์ แนวทางการดำเนินงาน เนื้อหาสารสนเทศ คณะทำงาน ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศในการสร้างนำมาใช้ รูปแบบการจัดเก็บเอกสาร ด้านการเข้าถึงสารสนเทศ และระดับการใช้สื่อของห้องสมุดดิจิทัลเพื่อส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิต โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด และเมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ ทรัพยากรสารสนเทศดิจิทัล และประเภทฐานข้อมูลออนไลน์ รองลงมา คือ คุณลักษณะของทรัพยากรสารสนเทศดิจิทัล และข้อที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด คือ บริการทรัพยากรสารสนเทศดิจิทัล และ (2) แนวทางและองค์ความรู้ใหม่ในการใช้สื่อของห้องสมุดดิจิทัล มีความพร้อมในการที่จะเก็บข้อมูล มีการจัดทำเป็นแผนงาน/โครงการพัฒนาห้องสมุดดิจิทัล โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านคณะทำงาน และด้านเทคโนโลยีในการสร้างและนำมาใช้ ให้มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น

สรุปผล: ผลการศึกษาเน้นย้ำถึงบทบาทสำคัญของสื่อห้องสมุดดิจิทัลในการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต โดยระบุองค์ประกอบสำคัญ เช่น นโยบายองค์กร แหล่งข้อมูลดิจิทัล เทคโนโลยีการจัดเก็บและเข้าถึงเอกสาร การศึกษาเผยให้เห็นว่า แม้ว่าแหล่งข้อมูลดิจิทัลและฐานข้อมูลออนไลน์จะมีประสิทธิภาพอย่างยิ่ง แต่จำเป็นต้องมีการปรับปรุงบริการแหล่งข้อมูลดิจิทัลเพื่อปรับปรุงการพัฒนาโดยรวมของระบบห้องสมุดดิจิทัล