การมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม ในกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์ : แผนพัฒนาจังหวัดเป็นแนวทางพัฒนาจังหวัดแบบองค์รวม ที่ครอบคลุมทุกมิติ การพัฒนาพื้นที่ให้ประสบผลสำเร็จ มีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงใดนั้น ต้องเปิดโอกาสให้ประชาชนได้มี ส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นตามกฎหมายรัฐธรรมนูญ การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม ในกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดบุรีรัมย์ 2) เพื่อเปรียบเทียบระดับการมีส่วนร่วมของกลุ่มภาคประชาสังคมในกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดบุรีรัมย์ จำแนกตามปัจจัยทางประชากรศาสตร์ และ 3) เพื่อศึกษาแนวทางการมีส่วนร่วมในกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดบุรีรัมย์

ระเบียบวิธีวิจัย : กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา คือ กลุ่มภาคประชาสังคมในพื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์ กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางเครจซี่และมอร์แกน (Krejcie and Morgan) ได้กลุ่มตัวอย่างทั้งสิ้น 370 คน แล้วจึงทำการสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ และกลุ่มตัวอย่างที่ใช้สัมภาษณ์เชิงลึกแบบกึ่งโครงสร้าง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามมีลักษณะแบบตรวจสอบรายการและแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ ได้ค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.86 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าที และวิเคราะห์เปรียบเทียบความแปรปรวนแบบทางเดียว

ผลการวิจัย : 1) ระดับการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม ในกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดบุรีรัมย์ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่า อยู่ในระดับมาก 2 ด้าน คือ ด้านการรับผลประโยชน์ และด้านการประเมินผล ส่วนด้านการดำเนินงาน และด้านการตัดสินใจ อยู่ในระดับปานกลาง 2) เปรียบเทียบระดับการมีส่วนร่วมของกลุ่มภาคประชาสังคมในกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดบุรีรัมย์ จำแนกตามปัจจัยทางประชากรศาสตร์ของภาคประชาสังคม พบว่า เพศ อายุ สถานภาพ ระดับการศึกษา รายได้เฉลี่ยต่อเดือน และประเภทกลุ่มภาคประชาสังคม มีความแตกต่างกัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ ระดับ .05 3) แนวทางการมีส่วนร่วมในกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดบุรีรัมย์ พบว่า (1) หน่วยงานควรให้ผู้แทนภาคประชาสังคมของจังหวัดบุรีรัมย์เข้าไปมีส่วนร่วมดำเนินงานอย่างจริงจัง โดยให้ร่วมดำเนินกิจกรรมตั้งแต่เริ่มกิจกรรมไปจนเสร็จสิ้นกิจกรรมในแต่ละครั้ง (2) ควรมีการประชุมให้มีการร่วมระดมความคิดในการวางแผนยุทธศาสตร์การจัดทำแผนพัฒนาจังหวัด และการร่วมพิจารณาเกี่ยวกับงบประมาณตลอด และการดำเนินงานควรขึ้นอยู่กับส่วนราชการนั้น ๆ (3) ควรเปิดโอกาสให้ผู้แทนภาคประชาสังคมเข้าร่วมตรวจสอบในการดำเนินงานโครงการ แผนงานอย่างแท้จริง (4) ควรจัดเวทีประชาคมให้ทุกองค์กรเข้าร่วมประชุม และเปลี่ยนความคิดเห็นกันอย่างจริงจัง

สรุป : การศึกษาการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคมในกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดบุรีรัมย์ ตั้งแต่กระบวนการด้านการตัดใจ ด้านการดำเนินงาน ด้านการรับผลประโยชน์ และด้านการประเมินผล อยู่ในระดับมาก เพราะได้เปิดโอกาสให้กลุ่มภาคประชาสังคมเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการของการทำงานในทุกกระบวนการ