แนวทางการส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์การวิจัย: การส่งเสริมประชาธิปไตยในสถานศึกษา โดยให้นักเรียนได้เรียนรู้ระบบการเมืองการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ลักษณะและความสำคัญการเป็นพลเมืองดี ความแตกต่างและหลากหลายทางวัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อ ปลูกฝังค่านิยมด้านประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข สิทธิหน้าที่ เสรีภาพ การดำเนินชีวิตอย่างสันติสุขในสังคมไทยและสังคมโลกเพื่อให้นักเรียนสามารถประพฤติปฏิบัติตามหน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม ดังนั้นการวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร และเพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาการส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษามุกดาหาร

ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยและพัฒนา แบ่งเป็น 2 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ศึกษาสภาพการส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียนมัธยมศึกษา กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 285 คน โดยใช้วิธีสุ่มแบบแบ่งชั้นภูมิ ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 30 คน และครูผู้สอน จำนวน 255 คน เครื่องมือการวิจัย คือ แบบสอบถาม มีลักษณะเป็นแบบมาตรประมาณค่า 5 ระดับ มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .87 และมีค่าอำนาจจำแนกอยู่ระหว่าง 0.27 – 0.82 สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ระยะที่ 2 ศึกษาแนวทางการส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียนมัธยมศึกษา กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญในการศึกษาแนวทาง จำนวน 9 คน และกลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิเพื่อประเมินแนวทาง จำนวน 7 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง และแบบประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของแนวทางการพัฒนา

ผลการวิจัย: 1. สภาพการส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียนมัธยมศึกษาอยู่ในระดับมาก เรียงลำดับจากสูงไปต่ำดังนี้ 1) ความเป็นไทย 2) รักชาติ ยึดมั่นในศาสนาและเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ 3) ความมีวินัยในตนเอง 4) ความปรองดองสมานฉันท์ และ 5) ความเป็นพลเมืองดีในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข 2. แนวทางการเสริมสร้าง ประกอบด้วย 15 แนวทาง ได้แก่ 1) ความเป็นไทย มี 3 แนวทาง 2) รักชาติ ยึดมั่นในศาสนา และเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ มี 3 แนวทาง 3) ความเป็นพลเมืองดีในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มี 3 แนวทาง 4) ความปรองดอง สมานฉันท์ มี 3 แนวทาง และ 5) ความมีวินัยในตนเอง มี 3 แนวทาง สรุปแนวทางมีผลการประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด

สรุปผล: นักเรียนได้เรียนรู้ระบบการเมืองการปกครองระบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ลักษณะและความสำคัญการเป็นพลเมืองดี ความแตกต่างและหลากหลายทางทางวัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อ ปลูกฝังค่านิยมด้านประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ การดำเนินชีวิตอย่างสันติสุขในสังคมไทยและสังคมโลก เพื่อให้นักเรียนสามารถประพฤติปฏิบัติตามหน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคมได้