การประยุกต์ใช้กลยุทธ์ “ด่านชุมชนปากหวาน” เพื่อส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยใน จังหวัดศรีสะเกษ: บทเรียนและข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย
DOI:
https://doi.org/10.60027/iarj.2024.277424คำสำคัญ:
ด่านชุมชนปากหวาน; , การสวมหมวกนิรภัย; , การมีส่วนร่วมของชุมชน; , ความปลอดภัยทางถนน; , จังหวัดศรีสะเกษบทคัดย่อ
ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ในจังหวัดศรีสะเกษอยู่ในระดับต่ำ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ซ้อนท้าย การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1)วิเคราะห์ปัจจัยความสำเร็จ ข้อท้าทาย และบทเรียนที่ได้จากการดำเนินงานด่านชุมชนปากหวานในพื้นที่ ผ่านการรวบรวมและสังเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้องและการสังเกตการณ์ในพื้นที่ 2)ประเมินผลของการนำกลยุทธ์ “ด่านชุมชนปากหวาน” มาใช้ในการส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ในจังหวัดศรีสะเกษ โดยพิจารณาจากอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับขี่และผู้ซ้อนท้ายในแต่ละอำเภอ และ 3) เพื่อนำเสนอข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการขยายผลและพัฒนากลยุทธ์ด่านชุมชนปากหวานให้มีประสิทธิภาพและความยั่งยืนมากขึ้น รวมถึงการประยุกต์ใช้ในการส่งเสริมพฤติกรรมความปลอดภัยทางถนนด้านอื่นๆ
ระเบียบวิธีวิจัย: การศึกษานี้ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ รายงานสรุปผลการดำเนินงาน แนวทางการปฏิบัติ และจากการสังเกตแบบมีส่วนร่วมในการลงพื้นที่เยี่ยมติดตามเสริมพลังการดำเนินงานด่านชุมชน ข้อมูลที่ได้นำมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหาเพื่อสรุปประเด็นสำคัญ
ผลการศึกษา: การศึกษานี้พบว่าอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ในจังหวัดศรีสะเกษยังอยู่ในระดับต่ำ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ซ้อนท้าย (ผู้ขับขี่ร้อยละ 36.6, ผู้ซ้อนท้ายร้อยละ 21.5) และมีความแตกต่างระหว่างอำเภออย่างมีนัยสำคัญ ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อความสำเร็จของมาตรการด่านชุมชนปากหวาน ได้แก่ การมีส่วนร่วมของชุมชน กลยุทธ์การสื่อสารที่หลากหลาย การสร้างแกนนำและเครือข่ายอาสาสมัคร และการติดตามเสริมพลังโดยผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษและคณะ อย่างไรก็ตาม ยังมีข้อท้าทายด้านการรักษาแรงจูงใจระยะยาว การปรับเปลี่ยนค่านิยม และความต่อเนื่องของกิจกรรมรณรงค์
สรุปผล: กลยุทธ์ด่านชุมชนปากหวานเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยในพื้นที่ ควรมีการขยายผลและต่อยอดการดำเนินงานในระยะยาว โดยเน้นการสร้างการมีส่วนร่วมจากชุมชน การใช้กลยุทธ์การสื่อสารที่หลากหลาย และการสร้างกลไกการติดตามเสริมพลังอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ควรให้ความสำคัญกับกลุ่มผู้ซ้อนท้ายเป็นพิเศษ และขยายผลไปสู่พฤติกรรมเสี่ยงอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยทางถนน
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2562). แผนปฏิบัติการป้องกันและลดอุบัติเหตุทางถนน ปี พ.ศ. 2563-2565. นนทบุรี: สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.
มูลนิธิไทยโรดส์. (2563). รายงานสถานการณ์อุบัติเหตุทางถนนของประเทศไทย ปี 2562. กรุงเทพฯ: มูลนิธิไทยโรดส์.
ศูนย์อำนวยการความปลอดภัยทางถนนจังหวัดศรีสะเกษ, (2567). จังหวัดศรีสะเกษ ประชุมถอดบทเรียนการดำเนินงานป้องกันและลดอุบัติเหตุทางถนนช่วงเทศกาลสงกรานต์ 2567 เพื่อหาแนวทางลดการสูญเสียในครั้งต่อไป. Retrieved from: https://thainews.prd.go.th/thainews/news/view/289811/?bid=1
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2563). การสำรวจพฤติกรรมเสี่ยงโรคไม่ติดต่อและการบาดเจ็บ พ.ศ. 2562. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.
Fong, M.C., Measelle, J.R., Dwyer, J.L., Taylor, Y.K., Mobasser, A., Strong, T.M., & Maitoza, R. (2015). Rates of motorcycle helmet use and reasons for non-use among adults and children in Luang Prabang, Lao People's Democratic Republic. BMC Public Health, 15(1), 970.
Gupta, M., Menon, G.R., Devkar, G., & Thomson, H. (2015). Regulatory and road engineering interventions for preventing road traffic injuries and fatalities among vulnerable road users in low-and middle-income countries: a systematic review. Systematic Reviews, 4(1), 1-10.
Haqverdi, M.Q., Seyedabrishami, S., & Groeger, J.A. (2015). Identifying psychological and socio-economic factors affecting motorcycle helmet use. Accident Analysis & Prevention, 85, 102-110.
Lajunen, T., & Räsänen, M. (2004). Can social psychological models be used to promote bicycle helmet use among teenagers? A comparison of the Health Belief Model, Theory of Planned Behavior, and the Locus of Control. Journal of Safety Research, 35(1), 115-123.
Papadakaki, M., Tzamalouka, G., Orsi, C., Kritikos, A., Morandi, A., Gnardellis, C., & Chliaoutakis, J. (2013). Barriers and facilitators of helmet use in a Greek sample of motorcycle riders: Which evidence? Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 18, 189-198.
Passmore, J.W., Nguyen, L.H., Nguyen, N.P., & Olivé, J.M. (2010). The formulation and implementation of a national helmet law: a case study from Viet Nam. Bulletin of the World Health Organization, 88, 783-787.
Ratanavaraha, V., & Jomnonkwao, S. (2013). Community participation and behavioral changes to enhance road safety in Thailand. Transport Policy, 25, 111-118.
Sasser, S., Varghese, M., Kellermann, A., & Lormand, J.D. (2005). Prehospital trauma care systems. Geneva: World Health Organization.
Sood, N., Bendavid, E., Mukherji, A., Wagner, Z., Nagpal, S., & Mullen, P. (2014). Government health insurance for people below the poverty line in India: quasi-experimental evaluation of insurance and health outcomes. BMJ-BRITISH MEDICAL JOURNAL, 349. DOI 10.1136/bmj.g5114
World Health Organization. (2018). Global status report on road safety 2018. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/276462
Xuequn, Y., Ke, L., Ivers, R., Du, W., & Senserrick, T. (2011). Prevalence rates of helmet use among motorcycle riders in a developed region in China. Accident Analysis & Prevention, 43(1), 214-219.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 Interdisciplinary Academic and Research Journal
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ในบทความใดๆ ใน Interdisciplinary Academic and Research Journal ยังคงเป็นของผู้เขียนภายใต้ ภายใต้ Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License การอนุญาตให้ใช้ข้อความ เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ของสิ่งพิมพ์ ผู้ใช้ใดๆ เพื่ออ่าน ดาวน์โหลด คัดลอก แจกจ่าย พิมพ์ ค้นหา หรือลิงก์ไปยังบทความฉบับเต็ม รวบรวมข้อมูลเพื่อจัดทำดัชนี ส่งต่อเป็นข้อมูลไปยังซอฟต์แวร์ หรือใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางกฎหมายอื่นใด แต่ห้ามนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์หรือด้วยเจตนาที่จะเป็นประโยชน์ต่อธุรกิจใดๆ
