การพัฒนาการบริหารจัดการแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นบูรณาการแบบองค์รวมเขตลุ่มน้ำจาง อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การส่งเสริมแนวทางการศึกษาและการพัฒนาชุมชนอย่างครอบคลุมและมีการประสานงานจำเป็นต้องมีการจัดการแบบบูรณาการแบบองค์รวม ศูนย์เหล่านี้สามารถตอบสนองความต้องการที่หลากหลายของผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต และสนับสนุนความยั่งยืนและความเป็นอยู่ที่ดีโดยทั่วไปของชุมชนท้องถิ่นโดยการบูรณาการทรัพยากรและบริการที่หลากหลาย ดังนั้นการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสถานประกอบการในชุมชนที่เอื้อต่อการเรียนรู้ในท้องถิ่น และ 2) เพื่อบริหารจัดการบุคลากรในสถานประกอบการให้เป็นกัลยาณมิตรต่อการเรียนรู้ในท้องถิ่น

ระเบียบวิธีการวิจัย: กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ บุคลากรในสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น เขตตำบลบ้านกิ่ว ตำบลแม่ทะ ตำบลนาครัว และตำบลป่าตัน จำนวน 20 คน ดำเนินการวิจัยแบบผสม โดยเชิงปริมาณมีการเก็บรวมรวมข้อมูลจากแบบสอบถามและเชิงคุณภาพเป็นการสัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่าง ใช้กระบวนการมีส่วนร่วม PAR (Participatory process ) และเสริมทักษะในการวิจัยโดยกระบวนการโค้ช เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ 1) แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป 2) แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และ 3) แบบสอบถามเกี่ยวกับการพัฒนาบุคลากรในสถานประกอบการให้เป็นกัลยาณมิตรต่อการเรียนรู้ในท้องถิ่น

ผลการวิจัย: พบว่า 1) สถานประกอบการในชุมชนที่เอื้อต่อการเรียนรู้ในท้องถิ่น ด้านบุคลากรในสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ส่วนใหญ่เป็นหญิง อยู่ในช่วงอายุ 40-49 ปี มีระดับการศึกษาต่ำกว่า ม.3 ด้านข้อมูลสภาพทั่วไปของสถานประกอบการส่วนใหญ่เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านผลิตภัณฑ์จากชุมชน เป็นแหล่งเรียนรู้ทางเกษตรกรรมและเป็นศาสนสถาน ด้านสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นในแหล่งเรียนรู้ ได้แก่ ด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ การฝึกการใช้ภาษาและการพูด การประชาสัมพันธ์แหล่งเรียนรู้ การถ่ายทอดองค์ความรู้จากรุ่นสู่รุ่น รูปแบบการส่งเสริมกิจกรรมในแหล่งเรียนรู้จากหน่วยงานราชการหรือเอกชน และการส่งเสริมช่องทางการตลาด ด้านการสนับสนุนจากหน่วยงานภาคราชการคือการดำเนินการในรูปแบบโครงการพัฒนาทักษะและอาชีพในสถานประกอบการ ได้แก่ โครงการอบรมให้ความรู้และส่งเสริมการปลูกผักปลอดสารพิษ โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนให้มีคุณภาพและมีมาตรฐาน โครงการส่งเสริมอาชีพการจักสานไม้ไผ่ โครงการส่งเสริมกลุ่มดอกไม้ประดิษฐ์ โครงการประชาสัมพันธ์และเผยแพรข้อมูลสถานที่ท่องเที่ยวในตำบล 2) การพัฒนาบุคลากรในสถานประกอบการให้เป็นกัลยาณมิตรต่อการเรียนรู้ในท้องถิ่น พบว่า 2.1) บุคลากรมีกระบวนการเรียนรู้ในสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ภาพรวมอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีค่าเฉลี่ยในระดับสูงที่สุดคือ การเรียนรู้จากรุ่นสู่รุ่น 2.2) บุคลากรมีส่วนร่วมในสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ ภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ข้อที่มีค่าเฉลี่ยในระดับสูงที่สุดคือ มีส่วนร่วมในการให้ข้อมูลเกี่ยวกับสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ 2.3)บุคลากรมีศักยภาพในการบริหารจัดการสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ ภาพรวมอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีค่าเฉลี่ยในระดับสูงที่สุดคือ แนะนำสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น 2.4)บุคลากรได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาพรวมอยู่ในระดับมากข้อที่มีค่าเฉลี่ยในระดับสูงที่สุดคือ ประชาสัมพันธ์ให้คนในชุมชนตระหนักถึงคุณค่า และสืบทอดองค์ความรู้ในสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ และ 2.5)การบริหารจัดการแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นบูรณาการแบบองค์รวม ควรประกอบไปด้วยความร่วมมือของ 3 ภาคีได้แก่ภาคราชการ ภาควิชาการและภาคประชาชน โดยอาศัยการมีส่วนร่วมของชุมชน การพัฒนาศักยภาพของบุคลากรและการจัดการทรัพยากรในชุมชน

สรุปผล: 1. สถานประกอบการในชุมชนที่เอื้อต่อการเรียนรู้ในท้องถิ่นส่วนใหญ่เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านผลิตภัณฑ์จากชุมชน เกษตรกรรมและเป็นศาสนสถาน 2.การพัฒนาบุคลากรในสถานประกอบการให้เป็นกัลยาณมิตรต่อการเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นดังนี้1) บุคลากรมีกระบวนการเรียนรู้ในสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ในระดับมาก 2) บุคลากรมีส่วนร่วมในสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ในระดับปานกลาง 3)บุคลากรมีศักยภาพในการบริหารจัดการสถานประกอบการที่เป็นแหล่งเรียนรู้ในระดับมาก 4)บุคลากรได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานในระดับมาก และ 5)การบริหารจัดการแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นบูรณาการแบบองค์รวม 3 ภาคีได้แก่ภาคราชการ ภาควิชาการและภาคประชาชน