การสร้างการมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ของชุมชนในเขตอำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี

ผู้แต่ง

  • วีระ วีระโสภณ สาขาวิชาการจัดการอุตสาหกรรมท่องเที่ยวและบริการ วิทยาลัยการจัดการอุตสาหกรรมบริการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา https://orcid.org/0009-0009-6905-4019
  • บัว ศรีคช สาขาวิชาการจัดการอุตสาหกรรมท่องเที่ยวและบริการ วิทยาลัยการจัดการอุตสาหกรรมบริการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา https://orcid.org/0009-0006-4706-4548

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2024.276931

คำสำคัญ:

การมีส่วนร่วมของชุมชน; , การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ; , การรับรู้ข่าวสาร; , การพัฒนาอย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การท่องเที่ยวเชิงนิเวศได้รับความสนใจเพิ่มขึ้น เนื่องจากเป็นรูปแบบการท่องเที่ยวที่มุ่งเน้นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รวมถึงการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่น ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศอย่างยั่งยืน งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ (1) ศึกษาระดับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ณ อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี (2) ศึกษาลักษณะส่วนบุคคลที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วม และ (3) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้ข่าวสารกับการมีส่วนร่วมของชุมชน

ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยเชิงปริมาณนี้ใช้กลุ่มตัวอย่าง 400 คน จากประชากร 6,260 คน ในอำเภอบ้านแหลม ได้มาจากการสุ่มแบบบังเอิญ เครื่องมือคือแบบสอบถามที่มีความเชื่อมั่น 0.879 ข้อมูลถูกวิเคราะห์ด้วยสถิติพรรณนาและสถิติอนุมาน ได้แก่ t-test และ ANOVA

ผลการวิจัย: พบว่าระดับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดยชุมชนมีส่วนร่วมมากในการหาสาเหตุปัญหา แต่ระดับการมีส่วนร่วมในขั้นตอนอื่น ๆ อยู่ในระดับปานกลาง นอกจากนี้ยังพบว่า ลักษณะส่วนบุคคลที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมอย่างมีนัยสำคัญ ได้แก่ อายุและอาชีพ ในขณะที่การรับรู้ข่าวสารไม่มีความสัมพันธ์กับการมีส่วนร่วมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

สรุปผล: ผลการวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่า การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศอย่างยั่งยืนนั้น ไม่เพียงแต่ต้องให้ความสำคัญกับการให้ข้อมูลข่าวสารเท่านั้น แต่ยังต้องสร้างความตระหนัก จิตสำนึก แรงจูงใจ และเสริมสร้างศักยภาพให้แก่ชุมชน โดยคำนึงถึงความแตกต่างของปัจจัยส่วนบุคคล เช่น อายุและอาชีพ เพื่อให้ทุกภาคส่วนในชุมชนสามารถมีบทบาทได้อย่างเหมาะสมและใช้ศักยภาพได้อย่างเต็มที่ในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ซึ่งจะนำไปสู่ความยั่งยืนในระยะยาว

เอกสารอ้างอิง

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย กองอนุรักษ์. (2565). แนวคิดและพัฒนาการของการท่องเที่ยวเชิงนิเวศในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2564). แนวทางการจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. กรุงเทพฯ: การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2565). การประชุม GLOBE 90 Conference กับแนวคิดการพัฒนาการท่องเที่ยวที่ยั่งยืน. TAT Review, 21(1), 12-15.

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2565-2566). ขอบเขตของการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ. การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2566). รายงานสถิติการท่องเที่ยวประจำปี 2566. กรุงเทพฯ: การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.

จิรวัฒน์ ฉายสุวรรณ, ชูเกียรติ สุขบท และนันทวรรณ ทิพยเนตร. (2565). ปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของชุมชนในการอนุรักษ์แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศในพื้นที่อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย. Journal of Management Science Chiangrai Rajabhat University, 17(1), 17-36.

จุฑามาศ แก้วพิจิตร, สุวิมล เฮงพระนาม และณัฎฐพงษ์ มูลคำมา. (2564). ปัจจัยที่ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชน. วารสารสังคมศาสตร์วิชาการ, 14(2), 157-173.

เฉลียว บุรีภักดี. (2564). การพัฒนาอย่างยั่งยืน: แนวคิดและหลักการ. วารสารการจัดการสิ่งแวดล้อม, 15(2), 25-38.

ดรรชนี เอมพันธุ์. (2567). หลักการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศอย่างยั่งยืน. วารสารวิชาการการท่องเที่ยวไทยนานาชาติ, 14(1), 92-105.

ดวงกมล จงเจริญ. (2565). กลยุทธ์การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ. วารสารการจัดการสมัยใหม่, 20(2), 15-28.

ทวีทอง หงษ์วิวัฒน์. (2566). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนา. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล.

ธวัช เบญจาธิกุล. (2565). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมของชุมชน. วารสารสังคมศาสตร์, 20(2), 23-35.

นิรันดร์ จงวุฒิเวศย์. (2567). กลวิธี แนวทาง และเทคนิคการมีส่วนร่วมของประชาชนในงานพัฒนาชุมชน. กรุงเทพฯ: ศักดิ์โสภาการพิมพ์.

นิศาชล จำนงศรี. (2565). ปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 12(1), 221-235.

บุญเลิศ ตั้งจิตวัฒนา. (2565). การพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: บริษัท เพรส แอนด์ ดีไซน์ จำกัด.

ปิยวรรณ ศุภวิทิตพัฒนา. (2565). การสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชนในการส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. วารสารวิชาการการท่องเที่ยวไทยนานาชาติ, 18(1), 22-35.

พัชนี เชยจรรยา, เมตตา วิวัฒนานุกูล, และ ถิรนันท์ อนวัชศิริวงศ์. (2565). แนวคิดพื้นฐานการสื่อสาร. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ: ข้าวฟ่าง.

พิมพ์ลภัส พงศกรรังศิลป์. (2564). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศในพื้นที่ตำบลไม้ขาว อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต. วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 47(1), 93-112.

ไพรัตน์ เดชะรินทร์. (2564). นโยบายและกลวิธีการมีส่วนร่วมของชุมชนในยุทธศาสตร์การพัฒนาในปัจจุบัน. กรุงเทพฯ: ศักดิ์โสภาการพิมพ์.

มิศรา สามารถ. (2566). การพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน: บูรณาการมิติเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.

ยศ สันตสมบัติ. (2565). การท่องเที่ยวเชิงนิเวศกับการพัฒนาอย่างยั่งยืนในชุมชนท้องถิ่น. เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ยุวัฒน์ วุฒิเมธี. (2564). หลักการพัฒนาชุมชน. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ: บพิธการพิมพ์.

รำไพพรรณ แก้วสุริยา. (2564). ระบบนิเวศในแหล่งท่องเที่ยว. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.

ศิริวรรณ เสรีรัตน์. (2564). พฤติกรรมผู้บริโภค. กรุงเทพฯ: Diamond In Business World.

สากล สถิตวิทยานันท์. (2565). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2566). สถิติจำนวนประชากรและบ้าน. ข้อมูล ณ 31 ธันวาคม 2565. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.

สุภาภรณ์ ศรีดี. (2565). แนวทางการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต, 18(1), 55-69.

อุมาพร มุณีแนม. (2565). บทบาทของสื่อมวลชนในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย. วารสารการบริการและการท่องเที่ยวไทย, 17(1), 32-45.

อุไรวรรณ จอมซื่อตรง และเสาวลักษณ์ เลิศเจริญบัณฑิต. (2564). ความสำคัญของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวต่อระบบเศรษฐกิจไทย. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย, 41(2), 1-15.

Carvache-Franco, W., Carvache-Franco, M., Carvache-Franco, O., Villagómez-Buele, C., & Saltos-Layana, A. (2021). Community attachment and support for sustainable tourism development through the attitudes and perceptions of the local population. Sustainability, 13(5), 2795.

Cohen, J.M., & Uphoff, N.T. (1980). Participation's place in rural development: Seeking clarity through specificity. World Development, 8(3), 213-235.

Cronbach, L.J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297-334.

Gannon, M., Rasoolimanesh, S. M., & Taheri, B. (2021). Assessing the mediating role of residents' perceptions toward tourism development. Journal of Travel Research, 60(1), 149-171.

Koffka, K. (1935). Principles of Gestalt psychology. New York: Harcourt, Brace and Company.

Laonamtha, S., Wongchantra, P., & Boonmee, S. (2022). Guidelines for promoting community participation in sustainable ecotourism management: A case study of Ban Pong Community, Sansai District, Chiang Mai Province. Psychology and Education Journal, 59(2), 2118-2127.

Lo, M.C., Chin, C.H., & Law, F.Y. (2022). Local communities' perceptions of and support for tourism development: The moderating role of community attachment. International Journal of Tourism Research, 24(2), 230-242.

Nunkoo, R., & Gursoy, D. (2017). Political trust and residents' support for alternative and mass tourism: An improved structural model. Tourism Geographies, 19(3), 318-339.

Nunkoo, R., Ribeiro, M.A., Sunnassee, V., & Gursoy, D. (2018). Public trust in mega event planning institutions: The role of knowledge, transparency and corruption. Tourism Management, 66, 155-166.

Rasoolimanesh, S.M., & Seyfi, S. (2021). Residents' perceptions and attitudes towards tourism development: A perspective article. Tourism Review, 76(1), 51-57.

Rasoolimanesh, S.M., Ramakrishna, S., Hall, C.M., Esfandiar, K., & Seyfi, S. (2021). A systematic scoping review of sustainable tourism indicators in relation to the sustainable development goals. Journal of Sustainable Tourism, 29(9), 1315-1339.

Wondirad, A., Tolkach, D., & King, B. (2021). Community participation in tourism development as a tool to foster sustainable development: Revisiting the Creole way of life in the Seychelles. Journal of Sustainable Tourism, 29(10), 1595-1614.

Yamane, T. (1967). Statistics: An introductory analysis. 2nd edition. New York: Harper and Row.

Zarei, M., Amrolahi, A., & Azimi, H. (2021). Designing a communication model for tourism development based on strategic analysis. Journal of Tourism and Services, 23(12), 106-125.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-07-22

รูปแบบการอ้างอิง

วีระโสภณ ว. ., & ศรีคช บ. . (2024). การสร้างการมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ของชุมชนในเขตอำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี. Interdisciplinary Academic and Research Journal, 4(4), 325–342. https://doi.org/10.60027/iarj.2024.276931

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ