การพัฒนาทักษะการคิดเชิงบริหาร (EF) ของเด็กปฐมวัยโดยใช้กิจกรรมเสริมประสบการณ์ สื่อสร้างสรรค์จากวัสดุภูมิปัญญาท้องถิ่น

ทิพย์อักษร  พุทธสริน

doi:10.60027/iarj.2024.276823

ผู้แต่ง

ทิพย์อักษร พุทธสริน คณะครุศาสตร์และการพัฒนามนุษย์, มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ https://orcid.org/0009-0003-0514-7669

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2024.276823

คำสำคัญ:

เด็กปฐมวัย; , ทักษะการคิดเชิงบริหาร(EF);, สื่อสร้างสรรค์;, วัสดุภูมิปัญญาท้องถิ่น

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การส่งเสริมรากฐานของการพัฒนาทักษะการคิดเชิงบริหาร (EF) กับเด็กปฐมวัยให้เกิดการพัฒนาศักยภาพในการเจริญเติบโตและเรียนรู้อย่างเหมาะสม โดยมีการซึมซับภูมิปัญญาท้องถิ่นซึ่งเป็นองค์ความรู้ที่เกิดจากการสั่งสมประสบการณ์ที่มีคุณค่าทางวัฒนธรรมให้สืบทอดต่อไป การวิจัยมีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาทักษะการคิดเชิงบริหาร (EF) ของเด็กปฐมวัยโดยใช้กิจกรรมเสริมประสบการณ์สื่อสร้างสรรค์จากวัสดุภูมิปัญญาท้องถิ่น

ระเบียบวิธีการวิจัย: ผู้วิจัยได้ใช้แบบแผนการวิจัย One - Group Pretest -Posttest Design กลุ่มตัวอย่างการวิจัย คือ เด็กปฐมวัยโรงเรียนเทศบาล 1 (วิทยานารี) อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ ระดับชั้นอนุบาลปีที่ 2 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 จำนวน 20 คน ใช้วิธีการสุ่มอย่างง่าย (Simple Random Sampling) เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แผนการจัดกิจกรรมเสริมประสบการณ์สื่อสร้างสรรค์จากวัสดุภูมิปัญญาท้องถิ่น และแบบสังเกตทักษะการคิดเชิงบริหาร (EF) ของเด็กปฐมวัย วิเคราะห์คุณภาพเครื่องมือโดยค่าดัชนีความสอดคล้องระหว่างลักษณะพฤติกรรมกับจุดประสงค์ จากผู้เชี่ยวชาญจำนวน 3 คน ซึ่งได้ค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) 0.96 และวิเคราะห์ข้อมูลโดยค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่า t-test dependent

ผลการวิจัย: กลุ่มทักษะพื้นฐานก่อน/หลังจัดกิจกรรมเสริมประสบการณ์ ระดับปานกลาง/ระดับมากที่สุด กลุ่มทักษะกำกับตัวเองก่อน/หลังจัดกิจกรรมเสริมประสบการณ์ ระดับปานกลาง/ระดับมากที่สุด กลุ่มทักษะปฏิบัติก่อน/หลังจัดกิจกรรมเสริมประสบการณ์ ระดับปานกลาง/ระดับมากที่สุด หลังการจัดกิจกรรมเสริมประสบการณ์ เด็กปฐมวัยมีทักษะการคิดเชิงบริหาร (EF) สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

สรุปผล: เด็กปฐมวัยที่ได้รับการกิจกรรมเสริมประสบการณ์สื่อสร้างสรรค์จากวัสดุภูมิปัญญาท้องถิ่นมีทักษะการคิดเชิงบริหาร (EF) ที่สูงขึ้น

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560. กรุงเทพ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

คมกริช ชาญณรงค์, และบุญสม ยอดมาลี. (2560). การใช้สาระด้านภูมิปัญญาท้องถิ่นในสถานศึกษา สภาพปัญหาและการพัฒนาเชิงสร้างสรรค์. วารสารศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. 11(3), 59-77.

ดุษฎี อุปการ, และอรปรียา ญาณะชัย. (2561). การเสริมสร้างพัฒนาการการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัยควรเลือกใช้หลักการใด: “การเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน” หรือ “การคิดเชิงบริหาร. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์ศิลปากรมหาวิทยาลัย.

ปรีญานันท์ พร้อมสุขกุล. (2561). ดนตรีกับทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ. Veridian E-Journal Silpakorn University. 11 (2), 1175-1792.

พัชรี ผลโยธิน และคณะ. (2543). การเรียนรู้ของเด็กปฐมวัยไทยตามแนวคิดไฮสโคป. กรุงเทพ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่งซ์.

พัฒนา ชัชพงศ์. (2550). จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ. (ฉบับที่ 85). กรุงเทพ: นิตยสารคิด แอน สคูล.

วราภรณ์ รักวิจัย. (2547). การอบรมเลี้ยงดูเด็กปฐมวัย. กรุงเทพ: ต้นอ้อ.

วันทนีย์ เหมาะผดุงกุล. (2535). พัฒนาการด้านสติปัญญาของเด็กก่อนประถมศึกษาที่ครูมีการใช้คำถามในระหว่างการทำกิจกรรมและหลังการทำกิจกรรมในวงกลม. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ศักดิ์ชัย ใจซื่อตรง. (2561). การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์ศิลปะที่ส่งเสริมทักษะการจัดการสมอง (EF) สำหรับเด็กปฐมวัย. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2553). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553. กรุงเทพ: สำนักนายกรัฐมนตรี.

สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด. (2558). EF ภูมิคุ้มกันชีวิตและป้องกันยาเสพติด คู่มือสำหรับครูอนุบาล. กรุงเทพ: บริษัทพิมพ์ดี จำกัด.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2553). การวิจัยและพัฒนานโยบายการพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา. กรุงเทพ: สำนักนายกรัฐมนตรี.

สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ. (2563). แผนยุทธศาสตร์กระทรวงศึกษาธิการ (พ.ศ. 2563-2565). กรุงเทพ: สำนักนายกรัฐมนตรี.

สิริมา ภิญโญอนันตพงษ์. (2553). การศึกษาปฐมวัย. กรุงเทพ: มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต.

สุจินดา ขจรรุ่งศิลป์, และธิดา พิทักษ์สินสุข. (2543). การเรียนรู้ตามเด็กปฐมวัยไทยแนวเรกจิโอเอมิเลีย. กรุงเทพ:พริกหวาน

สุภาวดี หาญเมธี. (2558). EF ภูมิคุ้มกันชีวิตและป้องกันยาเสพติด คู่มือสำหรับครูอนุบาล. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์รักลูกบุ๊คส์ บริษัท รักลูก กรุ๊ป.

อุบล เรียงสุวรรณ. (2541). สาระการศึกษาการเรียนการสอน. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

อุไรวรรณ คุ้มวงศ์. (2551). จิตสาธารณะของเด็กปฐมวัยที่ได้รับการจัดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เรื่องปัญหาสิ่งแวดล้อมตามโครงการพระราชดำริ. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

Anderson P. (2002). Assessment and development of executive function (EF) during childhood. child neuropsychology. 8(2), 71-82.

Barkley, R.A. (2011). The Barkley Deficits in Executive Functioning Scale. New York: Guilford Press.

Dawson, P., & Guare, R. (2014). In Handbook of Executive Functioning. Interventions to promote executive development in children and adolescents. New York: Springer.

Diamond, A. (2013). Executive functions. Annual Review of Psychology. 12(7), 135-168.

Dawson, P., & Guare, R. (2016). The smart but scattered guide to success: How to use your brain's executive skills to keep up, stay calm, and get organized at work and at home. Guilford Press.

Ministry of Education. (2016). 2014/2015 Thailand’s Education Conditions Report: How can Thailand’s education reform being up to date in the 21st century?. Thai: Pimdee Printing Company Limited.

Preda Ulita, A. (2016). Improving children’s executive functions by learning to play a musical instrument. Bulletin of the Transilvania University of Brasov Series. 9(58), 85-90.

Sharpley, R., & Pearce, T. (2007). Tourism, marketing and sustainable development in the English National Parks: The role of national park authorities. Journal of Sustainable Tourism. 15(5), 557-573.