Educational Institution Administration using the Principles of Good Governance by Educational Institution Administrators under the Jurisdiction of the Udon Thani Primary Educational Service Area Office 3

เจนจิรา  งอกงาม; วศิน  สอนโพธิ์

doi:10.60027/iarj.2024.276065

ผู้แต่ง

เจนจิรา งอกงาม วิทยาลัยนครราชสีมา https://orcid.org/0009-0004-1541-0763
วศิน สอนโพธิ์ วิทยาลัยนครราชสีมา https://orcid.org/0009-0005-0650-9427

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2024.276065

คำสำคัญ:

หลักธรรมาภิบาล; , การบริหารสถานศึกษา

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การบริหารทรัพยากรมนุษย์ให้ประสบความสำเร็จ จำเป็นต้องอาศัยหลักการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งสามารถนำไปใช้ได้ทั้งในภาครัฐและเอกชน ปัจจุบัน หลักธรรมาภิบาลได้รับการนำมาใช้ในการบริหารงานอย่างกว้างขวาง การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการบริหารสถานศึกษาที่ใช้หลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 2) เปรียบเทียบการบริหารโดยใช้หลักธรรมาภิบาลตามปัจจัยต่าง ๆ ได้แก่ ระดับการศึกษา ประสบการณ์ทำงาน และขนาดของสถานศึกษา 3) ศึกษาแนวทางในการพัฒนาการบริหารสถานศึกษาโดยใช้หลักธรรมาภิบาลในบริบทดังกล่าวให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

ระเบียบวิธีการวิจัย: ตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้สอน จำนวน 341 คน กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างตามตารางของเครจซี่และมอร์แกน และสุ่มแบบแบ่งกลุ่ม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ มีค่าดัชนีความสอดคล้องระหว่าง 0.80 – 1.00 และมีค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามทั้งฉบับเท่ากับ 0.87 สถิติที่ใช้การวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าที และค่าเอฟ

ผลการศึกษา: ผลการวิจัยพบว่า 1) การบริหารสถานศึกษาโดยใช้หลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 โดยรวมอยู่ในระดับสูง 2) ผลการเปรียบเทียบความคิดเห็นเกี่ยวกับการบริหารสถานศึกษาตามหลักธรรมาภิบาล เมื่อพิจารณาตามระดับการศึกษา ประสบการณ์ทำงาน และขนาดของสถานศึกษา พบว่า ไม่มีความแตกต่างกันทั้งในภาพรวมและรายด้าน (3) แนวทางในการส่งเสริมการบริหารสถานศึกษาโดยใช้หลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ประกอบด้วย 6 ด้านสำคัญ ได้แก่ 1) หลักนิติธรรม ผู้บริหารต้องยึดหลักความถูกต้อง โดยพิจารณาและตัดสินใจแก้ไขปัญหาตามกฎหมายและกฎระเบียบอย่างเคร่งครัด 2) หลักคุณธรรม ผู้บริหารต้องปฏิบัติงานด้วยความเหมาะสม รู้จักคิด พูด และทำงานให้ถูกต้องตามกาลเทศะและบริบทของสังคม 3) หลักความโปร่งใส ผู้บริหารต้องปฏิบัติงานด้วยความบริสุทธิ์ใจ ใช้ข้อมูลที่โปร่งใสและตรวจสอบได้ตลอดเวลา 4) หลักความมีส่วนร่วม ผู้บริหารต้องเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เช่น ครู นักเรียน ผู้ปกครอง และชุมชน มีส่วนร่วมในการดำเนินกิจกรรมและโครงการต่างๆ ของสถานศึกษา 5) หลักความรับผิดชอบ ผู้บริหารต้องแสดงความรับผิดชอบในหน้าที่และผลงานต่อเป้าหมายที่กำหนดไว้ โดยคำนึงถึงความคาดหวังของสาธารณะ 6) หลักความคุ้มค่า การบริหารทรัพยากรที่มีอย่างจำกัดเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ส่วนรวม ส่งเสริมให้ประชาชนใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและยั่งยืน พร้อมสร้างสินค้าที่มีคุณภาพและสามารถแข่งขันในระดับสากล

สรุปผล: ผลการศึกษาพบว่า การบริหารสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ยึดหลักธรรมาภิบาล นอกจากนี้ ทัศนคติต่อการบริหารสถานศึกษาโดยใช้หลักธรรมาภิบาลไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญในแต่ละระดับการศึกษา ประสบการณ์การทำงาน และขนาดสถานศึกษา การส่งเสริมหลักธรรมาภิบาลในสถานศึกษาเหล่านี้เน้นหลักการสำคัญ 6 ประการ ได้แก่ หลักนิติธรรม ศีลธรรม ความโปร่งใส การมีส่วนร่วม ความรับผิดชอบ และคุ้มค่า ซึ่งหลักการเหล่านี้ล้วนมุ่งหวังที่จะปรับปรุงประสิทธิผลและความรับผิดชอบทางการศึกษา

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2542). คําชี้แจงประกอบพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์กรมศาสนา.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2546). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช 2542 แก้ไข เพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2545. กรุงเทพฯ: คุรุสภา.

จุฑากาญจน์ เก่งกสิกิจ. (2654). การใช้หลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษาในสหวิทยาเขตธรรมจักร สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษา เขต 5. การค้นคว้าอิสระ. นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ชนะวิน แสงทามาตย์. (2564). หลักธรรมาภิบาลกับการบริหารงานบุคคลในโรงเรียน. วารสารสังคมศาสตร์บูรณาการ, 1(3),63-75.

ดลฤดี วินธิสา. (2566). ทัศนคติของบุคลากรที่มีต่อการบริหารงานตามหลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารวิชาการรัตนบุศย์, 5(1), 311-320.

ธีระ รุญเจริญ. (2550). ความเป็นมืออาชีพในการจัดและบริหารการศึกษายุคปฏิรูปการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: ข้าวฟ่าง.

บรรจง เจริญสุข. (2561). คุณลักษณะของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อประสิทธิผลของสถานศึกษา ตามการรับรู้ของผู้บริหารและครูสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฎร์ธานี เขต 3. วารสารการวัด ประเมินผล สถิติ และการวิจัยทางสังคมศาสตร์, 2(1), 47-56.

บุญชม ศรีสะอาด. (2545). การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ : สุวิริยาสาส์น.

บุญชม ศรีสะอาด. (2553). การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น.

มติชนออนไลน์. (2562). ปรากฏการณ์ศรีธนญชัย กับการทุจริตในสถานศึกษา โดย รัฐพงศ์ บุญญานุวัตร. Retrieved on 23 November 2023 from: https://www.matichon.co.th/columnists/news_1652213.

ศรสวรรค์ บุญณกรณ์ชัย. (2562). ภาวะผู้้นำของผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 โรงเรียนทวีธาภิเศก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 1. การศึกษาค้นคว้าอิสระ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกริก.

ศุภชัย ทองศรี. (2566). การใช้หลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารในการบริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดเลย. วารสารวิชาการรัตนบุศย์, 5(2), 682-693.

ศุภณัฐ กุมภาว์. (2563). การพัฒนาแนวทางการบริหารสถานศึกษาโดยยึดหลักธรรมาภิบาลสำหรับโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์เขต 3. วิทยานิพนธ์. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551. กรุงเทพฯ : ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

สุวัฒน์ กู้เกียรติกาญจน์ (2564). ทักษะการบริหารในศตวรรษที่21 ของ ผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดอาชีวศึกษาจังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 10(3), 69-70.

เสียงทิพย์ มัยวงค์. (2561). ความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษากับการบริหารงานตามหลักธรรมาภิบาลในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษานครพนม เขต 2. วารสารบัณฑิตศึกษา, 15(70), 95-104.