รูปแบบการปรับตัวการจัดบริการสำหรับป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อในสถานการณ์โควิด เขตพื้นที่สุขภาพที่ 9

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: ในปี พ.ศ. 2563 ได้มีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) ไปทั่วโลก แพร่กระจายเชื้อเพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว รวมทั้งประเทศไทยทำให้มีผู้ป่วยและเสียชีวิตเป็นจำนวนมาก ซึ่งในกลุ่มผู้ป่วยที่เป็นกลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดความรุนแรงและเสียชีวิตได้โดยเฉพาะ ผู้สูงอายุผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคอ้วน โรคไตวายเรื้อรัง และคนที่ได้รับยารักษากดภูมิคุ้มกัน โดยต้องปรับรูปแบบระบบบริการสาธารณสุข ให้เกิดผลกระทบต่อการเข้าถึงการรักษาน้อยที่สุด  ดังนั้นการวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาศึกษารูปแบบการปรับตัวจัดบริการสำหรับป้องกัน และควบคุมโรคไม่ติดต่อ รวมถึงศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดนวัตกรรมดำเนินการจัดบริการป้องกันและรักษาโรคไม่ติดต่อ ในสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อโควิด 19 ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 9 และประเมินความยั่งยืนของนวัตกรรมการจัดบริการป้องกันและรักษาโรคไม่ติดต่อ จากสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อโควิด19

ระเบียบวิธีการวิจัย: เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างวันที่ 18 มิถุนายน ถึง วันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2564 กลุ่มตัวอย่าง ประกอบด้วย ผู้บริหาร ผู้รับผิดชอบงานโรคไม่ติดต่อ ระดับจังหวัดและอำเภอ จากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา และอำเภอพิมาย  จำนวน 8 คน  และจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบุรีรัมย์ โรงพยาบาลคูเมือง  โรงพยาบาลประโคนชัย โรงพยาบาลหนองหงส์ และโรงพยาบาลละหานทราย จำนวน 11  คน รวมทั้งสิ้น 19 คน  เครื่องมือที่ใช้เป็นคำถามกึ่งโครงสร้าง รวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ และสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย: รูปแบบการจัดบริการมีนวัตกรรมพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ ช่วยดูแลประชาชนกลุ่มเสี่ยงและผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อ ปัจจัยที่มีผลต่อนวัตกรรม คือ ผู้นำบูรณาการเชื่อมผสานระบบสุขภาพ การสนับสนุนงบประมาณ บุคลากร และการพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศช่วยปฏิบัติงาน ทั้งนี้ ควรขยายผลนวัตกรรมให้ประชาชนสามารถเข้าถึงและใช้บริการเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคได้ รวมถึงนำนโยบายการพัฒนาระบบบริการผ่านแผนการปฏิรูปเขตสุขภาพ ดำเนินงานภายใต้กรอบการบริหารระดับเขตสุขภาพ Smart NCDs R9 Plus: Digital Health station ภายใต้แผนยุทธศาสตร์ระดับจังหวัด อำเภอและตำบล โดยเขตสุขภาพควรเป็นแกนหลักในการผลักดันเชิงนโยบายเพื่อให้เกิดการนำนวัตกรรมไปใช้ในจังหวัดอื่นๆ ในเขตสุขภาพให้มีความต่อเนื่องและยั่งยืนต่อไป

สรุปผล: ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นถึงการพัฒนานวัตกรรมของระบบเทคโนโลยีสารสนเทศในการให้บริการด้านสุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมุ่งเน้นไปที่โรคไม่ติดต่อและประชากรที่มีความเสี่ยง การบูรณาการความเป็นผู้นำ การสนับสนุนด้านงบประมาณ และโครงสร้างพื้นฐานทางเทคโนโลยี ได้รับการระบุว่าเป็นปัจจัยสำคัญที่มีอิทธิพลต่อความก้าวหน้าเหล่านี้ ผลการวิจัยเน้นย้ำถึงความสำคัญของการขยายและรักษานวัตกรรมเหล่านี้ การสนับสนุนความเป็นผู้นำด้านนโยบายผ่านการปฏิรูปภูมิภาคด้านสุขภาพแบบมีส่วนร่วม และสนับสนุนให้มีการดำเนินการอย่างกว้างขวางในจังหวัดต่างๆ ในภาคการดูแลสุขภาพ