แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จังหวัดมหาสารคาม

วรรณิษา  เพ็ญศรี; ชยากานต์  เรืองสุวรรณ

doi:10.60027/iarj.2023.272569

ผู้แต่ง

วรรณิษา เพ็ญศรี คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม https://orcid.org/0009-0003-0071-5436
ชยากานต์ เรืองสุวรรณ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม https://orcid.org/0000-0002-5265-401X

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2023.272569

คำสำคัญ:

แนวทางการพัฒนา; , ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์;, ผู้บริหารสถานศึกษา

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุรประสงค์: ผู้บริหารสถานศึกษาเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งที่จะนำไปสู่ความมีประสิทธิภาพของสถานศึกษาและบรรลุจุดมุ่งหมายขององค์การ ทั้งยังเป็นผู้ที่มีผลต่อพฤติกรรมของบุคคลในองค์กรอย่างมากทั้งในแง่การสร้างพฤติกรรมและควบคุมพฤติกรรมของบุคคล ดังนั้นการวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์และความต้องการจำเป็นของภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา และเพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา

ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยครั้งนี้แบ่งการวิจัยเป็น 2 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์ และความต้องการจำเป็นของภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ ของผู้บริหารสถานศึกษา จากกลุ่มตัวอย่าง ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 13 คน และครู จำนวน 182 คน รวมทั้งหมด 195 คน สุ่มตัวอย่างโดยใช้วิธีการสุ่มอย่างง่าย โดยใช้เครื่องมือคือแบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิจัย คือ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าดัชนีความต้องการจำเป็น ระยะที่ 2 แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา จากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 9 คน เครื่องมือคือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง และวิเคราะห์เนื้อหาข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์โดยวิธีการตีความแล้วนำเสนอแบบพรรณนา

ผลการวิจัย: สภาพปัจจุบันของภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา โดยภาพรวม อยู่ในระดับ มาก สภาพที่พึงประสงค์ อยู่ในระดับ มากที่สุด ค่าความต้องการจำเป็น อยู่ระหว่าง 4.17 - 3.40 และแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา มีผลการประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้อยู่ในระดับ มากที่สุด ได้แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา ทั้งหมด 19 แนวทาง คือ ด้านการมีความไว้วางใจน่าเชื่อถือ 5 แนวทาง ด้านการมีความยืดหยุ่น 4 แนวทาง ด้านการมีจินตนาการ 5 แนวทาง และด้านการมีวิสัยทัศน์ 5 แนวทาง

สรุปผล: ผลการวิจัยแสดงว่าภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาในปัจจุบันมีระดับความพึงประสงค์สูง ความต้องการจำเป็นอยู่ในระดับ 4.17 - 3.40 และแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำนี้ได้รับการประเมินว่าเหมาะสมและเป็นไปได้มากที่สุด ด้วย 19 แนวทางทั้งหมด รวมถึงความไว้วางใจ ความยืดหยุ่น จินตนาการ และวิสัยทัศน์

เอกสารอ้างอิง

เสาวนีย์ สมบูรณ์ศริโรรัตน์. (2562). การศึกษาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปทุมธานี เขต 2. วิทยานิพนธ์สาขาการบริหารการศึกษาคณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีธัญบุรี.

ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2561). ผู้ความเป็นผุ้นำทางการศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

กาญจนา ศิลา. (2556). การศึกษาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาของโรงเรียนสังกัด กรุงเทพมหานคร สำนักงานเขตบางเขน. (สารนิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต). กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น ฉบับปรับปรุงใหม่. พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.

บุญชม ศรีสะอาด. (2560). วิธีการทางสถิติสำหรับการวิจัย เล่ม 1. พิมพ์ครั้งที่ 5. สุวีริยาสาส์น.

ภรณ์ทิพย์ ปั้นก้อง. (2559). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาชลบุรี เขต 3. งานนิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยบูรพา.

ศราวุธ กางสำโรง. (2559). อิทธิพลของภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาที่มีต่อประสิทธิผลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา มหาสารคามเขต 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหารจัดการการศึกษา, มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

สัมฤทธิ์ กางเพ็ง และ สรายุทธ กันหลง. (2553). ภาวะผู้นำใฝ่บริการในองค์การ: แนวคิดหลักการ ทฤษฎี และงานวิจัย (พิมพ์ครั้งที่ 2). ขอนแก่น: คลังนานาวิทยา.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2559). สรุปสาระสำคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบสอง พ.ศ. 2560-2564. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติสำนักนายกรัฐมนตรี.

อภิญญา โยธายุทธ. (2564). โปรแกรมเสริมสร้างภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 32. Journal of Modern Learning Development. 5(4), 51-61.

อรรถชัย แนวเงินดี. (2564). รูปแบบภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ในศตวรรษที่ 21. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มมร. วิทยาเขตอีสาน. 2(1), 13-21.

อิบตีซาม เจะหะ. (2564).ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาปัตตานี เขต 2.การค้นคว้าอิสระหลักสูตรครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา.

Bennis, W. (2002). Creative Leadership. [ABI]. Bangkok: Chulalongkorn University.

Casse, P. & Claudel, P. G. (2007). Philosophy for Creative Leadership: How philosophy can turn people into more effective leaders. [np.]: Athena Press.

Chernin, P. (2001). Creative Leadership: The Strength of Ideas the Power of the Imagination. Vital Speeches of the Day. 68 (8),245-266.

Couto, R.A. & Eken, S.C. (2002). To give their Gifts: Health, community, and democracy. Nashville: Vanderbilt University Press.

Danner, S.E. (2008.). Creative Leadership in Art Education: Perspectives of an Art Educator. Thesis Master of Arts (MA), in Art Education (Fine Arts), Ohio University.

Davis, R. F. (2007). Female transformational leader characteristics: An exploratory investigation (Doctoral dissertation, Capella University). Dissertation Abstracts International, 68, 3A.

Guntern, G. (2004). The Challenge of Creative Leadership. Maya Angelou Press

Harris, A. (2009). Creative leadership. Journal of Management in Education, 23(1), 9-11

Katz, D., & Kahn, R. L. (1978). The social psychology of organizations. New York: Wiley.

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610.

Palus, C.J. & Horth, D.M. (2005). The Leader’s Edge: Six Creative Competencies for Navigating Complex Challenges. San Francisco: Jossey Bass.

Sousa, D. (2003). The Leadership brain: How to lead today's schools more effectively. Thousand Oaks: Sage.

Stoll, L. & Temperley, J. (2009). Creative leadership: A challenge of our times. School Leadership and Management,29(1), 63-76

Ubben, G. C. & Hughes, L. & Norris, C. J. & Hughes, L. W. (2000). The Principal: Creative Leadership for Effective Schools. 4th ed. Los Angeles: SAGE.