การพัฒนาผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบของผู้สูงอายุบนฐานฮีต-คองวัฒนธรรมอีสาน ในจังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

จังหวัดมหาสารคาม กำหนดยุทธศาสตร์การพัฒนาจังหวัด โดยการนำฮีตคองมาเป็นแบบแผนแนวทางในการพัฒนาชุมชนท้องถิ่น มีเป้าหมายขับเคลื่อนให้เป็นสังคมแห่งภูมิธรรมและส่งผลให้เกิดการสร้างภูมิคุ้มภัยทางครอบครัว ผู้สูงอายุถือว่าเป็นบุคลากรที่สำคัญในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์และเป็นต้นแบบที่สำคัญของสังคม ดังนั้นการวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและศักยภาพของผู้สูงอายุในตำบลท่าสองคอน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม (2) เพื่อใช้เป็นแนวทางพัฒนาผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบของผู้สูงอายุหลักฮีต-คองวัฒนธรรมอีสานในตำบลท่าสองคอน อำเภอเมืองจังหวัดมหาสารคาม (3) เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบของผู้สูงอายุตามหลักฮีตคองวัฒนธรรมอีสานในตำบลท่าสองคอน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม (4) เพื่อสรุปผลการพัฒนาสร้างผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบของผู้สูงอายุตามหลักฮีต-คองวัฒนธรรมอีสานในตำบลท่าสองคอน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ระหว่างเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ มีเครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง แบบประเมินผล แบบสังเกต และแบบบันทึก โดยมีกลุ่มตัวอย่างจำนวน 100 คน และกลุ่มเป้าหมาย จำนวน 30 คน แล้วนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ในเชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า (1) สภาพปัญหาและศักยภาพของผู้สูงอายุในตำบลท่าสองคอนคือปัจจุบันผู้สูงอายุในชุมชนท่าสองคอนได้มีการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตแต่ปฏิบัติตามประเพณีในชุมชนของตนเองอย่างเคร่งครัด ด้านศักยภาพของผู้สูงอายุมีบทบาทในฐานะเป็นผู้นำทางด้านเป็นผู้ปฏิบัติและผู้ถ่ายทอดประเพณี ฮีตสิบสองคองสิบสี่แก่อนุชนรุ่นหลัง (2) แนวทางพัฒนาผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบของผู้สูงอายุหลักฮีต-คองวัฒนธรรมอีสานในตำบลท่าสองคอน อำเภอเมืองจังหวัดมหาสารคาม พบว่าใช้กระบวนการในการพัฒนาโดยใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา คือ มรรค 8 เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตจนพัฒนาเป็นภาวะผู้นำ (3) เพื่อพัฒนาใช้เป็นผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบของผู้สูงอายุตามหลักฮีตคองวัฒนธรรมอีสานในตำบลท่าสองคอน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม พบว่า ประยุกต์ใช้ 2 กระบวนการคือ การสร้างพื้นที่ให้ผู้สูงอายุได้มีกิจกรรมร่วมกันได้แสดงออกถึงภาวะผู้นำกระบวนการที่ถูกต้องและ การสร้างระบบการทำงานเครือข่ายผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบ (4) ผลการพัฒนาสร้างผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบของผู้สูงอายุตามหลักฮีต-คองวัฒนธรรมอีสานในตำบลท่าสองคอน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม พบว่า จากการประมวลองค์ความรู้วิธีการพัฒนาผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบของผู้สูงอายุตามหลักฮีต-คองวัฒนธรรมอีสานทั้ง 3กระบวนการ การฝึกฝนตนเองและการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริงของผู้สูงอายุที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้สามารถนำไปบูรณาการเป็นผู้นำทางจริยธรรมต้นแบบได้