กระบวนการกล่อมเกลาจิตใจเพื่อเพิ่มความสุขและลดความทุกข์เนื่องจากภัยพิบัติโควิด 19 (COVID 19) ตามแนวทางพระพุทธศาสนา : กรณีศึกษาพื้นที่บ้านเสี้ยวน้อย ตำบลบ้านเล่า จังหวัดชัยภูมิ

บทคัดย่อ

ความอยู่ดีมีสุขเป็นนิยามเชิงนามธรรมที่มีความพยายามแสวงหาความหมายในกลุ่มผู้ศึกษาปรัชญาว่าด้วยศาสตร์แห่งความสุข โดยได้ตีความหมายในหลากหลายมิติและประเมินในรูปแบบสัญลักษณ์เชิงคุณค่าโดยตัวเอง ซึ่งภาวการณ์อยู่ดีมีสุขนั้นเป็นเส้นทางการปฏิบัติตนที่จะนำไปสู่ความดีงามสูงสุดในชีวิตมนุษย์อันประกอบด้วยการประพฤติที่ดี การมีปัญญา การมีความรู้ และการอุดมไปด้วยคุณธรรม การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาเหตุแห่งการเกิดทุกข์ตามหลักอริยสัจ 4 2) เพื่อศึกษาหลักธรรมคำสั่งสอนในการดับทุกข์และเพิ่มความสุขตามแนวทางพระพุทธศาสนา และ 3) เพื่อถ่ายทอดกระบวนการกล่อมเกลาจิตใจในการดับทุกข์และเพิ่มความสุขอย่างยั่งยืน ตามแนวทางพระพุทธศาสนา เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงปริมาณจากการเก็บรวบรวมข้อมูลในกลุ่มประชากรบ้านเสี้ยวน้อย ตำบลบ้านเล่า อำเภอเมืองชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ จำนวน 366 คน โดยการสุ่มตัวอย่างแบบง่าย และแจกแบบสอบถามตามความสะดวก การวิจัยเชิงคุณภาพ โดยทำการเก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญเป็นกลุ่มผู้นำหมู่บ้าน ได้แก่ ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน อาสาสมัครสาธารณสุข (อ.ส.ม.) เป็นต้น โดยแบบสัมภาษณ์และการจัดโฟกัสกรุ๊ปหรือเสวนากลุ่มย่อย ผลการศึกษาพบว่า ประชาชนส่วนใหญ่ในชุมชนใช้ชีวิตและมีความเป็นอยู่อย่างเรียบง่าย มีการปลูกผักสวนครัวและหาอาหารที่อยู่ในท้องถิ่นเพื่อประกอบอาหาร จึงส่งผลให้ประชาชนไม่จำเป็นต้องมีการดิ้นดนและเพิ่มค่าใช้จ่ายให้ตนเองสูงมากยิ่งขึ้น การใช้ชีวิตที่เรียบง่ายส่งผลให้ประชาชนในชนบทมีความสุข มีการรักษาสุขภาพทางกายให้แข็งแรง มีอิทธิพลต่อกันและกันคนที่มีสุขภาพกายดีย่อมส่งผลให้มีจิตใจร่าเริงเข้มแข็ง การทำให้สุขภาพแข็งแรงได้แก่การรับประทานอาหารถูกส่วน การพักผ่อนเพียงพอ การรักษาความสะอาดของร่างกาย ตลอดจนการออกกำลังกายอย่างพอเพียง สามารถเลือกทำงานที่ชอบหรือการสร้างความพึงพอใจในงานที่ทำหาวิธีการทำงานให้มีความสุขพร้อมทั้งกำหนดเป้าหมายหลายอย่างภายในขอบเขตที่สังคมยอมรับ ตามความสามารถของตนเองและมองเห็นหนทางไปสู่ความสำเร็จได้ เหตุแห่งการเกิดทุกข์ตามหลักอริยสัจ 4 ของประชาชนในพื้นที่เกิดจากความต้องการความสุขของประชาชน โดยเป็นความต้องการการสร้างความสุขทางกาย รองลงมาคือ ความสุขทางจิตใจ ความสุขทางสังคม และความสุขทางปัญญา ตามลำดับ แนวทางในการดำรงชีวิต ได้แก่ หลักทางสายกลาง มรรค 8 อริยสัจ 4 เบญจศีล เบญจธรรม ฆราวาสธรรม 4 เมื่อมีอะไรมากระทบจิตใจจะยึดหลักศีล 5 ใช้ชีวิตไม่เบียดเบียนสรรพสัตว์ทั้งหลาย เจริญสติ รักษาศีล ปฏิบัติตนไม่ให้เกิดปัญหากับลูกหลาน และช่วยเหลือลูกหลานตามอัตภาพ