สมาธิภาวนาเพื่อการพัฒนาจิตให้เป็นสุขท่ามกลางสถานการณ์โควิด-19

ผู้แต่ง

  • รินดา ประกอบบุญ นิสิตปริญญาเอก คณะครุศาสตร์ สาขาการสอนสังคมศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแก่น https://orcid.org/0000-0001-5875-0857

DOI:

https://doi.org/10.14456/iarj.2022.12

คำสำคัญ:

สมาธิภาวนา, การพัฒนาจิต, โควิด-19

บทคัดย่อ

        การปฏิบัติสมาธิภาวนาเป็นแนวทางในการส่งเสริมสุขภาพทั้งทางกาย ทางจิต ทางปัญญา และทางสังคม แม้ในช่วงที่มีภัยพิบัติโรคระบาดโควิด-19 ช่วยบำบัดจิตให้สงบนิ่งอยู่กับเวลาปัจจุบันเป็นการเพิ่มพลังทางจิตทำให้เรามีความสุข ผู้เขียนมีความสนใจในการศึกษาค้นคว้าเรื่องนี้เป็นสำคัญ ความรูที่ได้จากการศึกษานี้เป็นการเสริมสร้างความเข้าใจและให้ความสำคัญในเรื่องการปฏิบัติสมาธิภาวนาเพื่อพัฒนาจิตให้เป็นสุขท่ามกลางสถานการณ์โควิด-19 อันเป็นประโยชนเกื้อกูลต่อผู้ใคร่ในการศึกษาและสนใจในการปฏิบัติสมาธิภาวนาอันเป็นหนทางแหงการบรรลุมรรคผลแกบุคคลทั้งหลายสืบไป

        ดังนั้นบทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนาจิตให้เป็นสุขท่ามกลางสถานการณ์โควิด-19 ผ่านการปฏิบัติสมาธิภาวนาซึ่งเป็นฐานแห่งปัญญาเพื่อพัฒนาให้บุคคลมีสุขภาพทางกาย จิต ปัญญา และสังคม โดยใช้สมาธิบำบัดเพื่อหาหนทางดับทุกข์ซึ่งพบว่าการปฏิบัติสมาธิภาวนาเป็นที่ตั้งของสติหรือการใช้สติกำหนดรู้ตัวซึ่งรูปแบบการทำสมาธิภาวนา ได้แก่ (1) การเจริญกรรมฐานตามหลักภาวนา 4 (2) การเจริญกรรมฐานตามหลักสติปัฏฐานสูตร และ (3) การเจริญภาวนาด้วยอานาปานสติ อย่างไรก็ดีการทำสมาธิภาวนาเป็นทางออกในการเสริมสร้างสุขภาพที่ดีรู้เท่าทันความกลัวต่อการระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ทั้งนี้เมื่อผู้ปฏิบัติมีจิตที่เข้มแข็งก็สามารถเยียวยาสุขภาพกายภายนอกได้

เอกสารอ้างอิง

กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2564ก). ระบบรายงานการประเมินสุขภาพจิตคนไทย 2563. [Online] https://dmh.moph.go.th/ebook/files/รายงานประจำปีกรมสุขภาพจิต%20ปีงบประมาณ%202563.PDF [20 ธันวาคม 2564]]

กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2564ข). รายงานจำนวนการฆ่าตัวตายของประเทศไทย 2563. [Online] https://www.dmh.go.th/report/suicide/stat_prov.asp [20 ธันวาคม 2564]

กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2564). สรุปข้อมูลการฉีดวัคซีนโควิด-19 ของไทยและอาเซียน ณ วันที่ 10 มีนาคม 2564. [Online] https://www.facebook.com/MHESIThailand/. [20 ธันวาคม 2564].

กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2564). รายงานสถานการณ์โรคเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา. กรุงเทพฯ: กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.

คูณ โทขันธ์, รศ. (2548). การพัฒนาจิต. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์.

ชูศักดิ์ ทิพย์เกสร และคณะ. (2551). พระพุทธเจ้าสอนอะไร แปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยเรียบเรียงจากเรื่อง WHAT THE BUDDHA TAUGHT โดย WALPOLA SRI RAHULA. พิมพ์ครั้งที่7 .โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

พระครูปลัดสัมพิพัฒนธรรมาจารย์ (ประเสริฐ มนฺตเสวี). (2555). อานาปานสติภาวนา. กรุงเทพฯ: หจก.ประยูรสาส์นไทยการพิมพ์

พระธรรมธีรราชมหามุนี (โชดก ญาณสิทฺธิ). (2553). วิปัสสนากรรมฐาน. กรุงเทพฯ : บริษัท ประยูรวงศ์ พริ้นท์ติ้ง จํากัด

พระธรรมธีรราชมหามุนี (โชดก ป.ธ.9). (2553). หลักปฏิบัติสมถะและวิปัสสนากรรมฐาน. กรุงเทพฯ : บริษัท ประยูรวงศ์ พริ้นท์ติ้ง จํากัด

พระธรรมปิฎก. (2538ก) พุทธธรรม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระธรรมปิฎก. (2538ข) พจนานุกรมฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพฯ บริษัทสหธรรมมิก จำกัด.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต). (2556). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่25,กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ผลิธรรมในเครือบริษัทสำนักพิมพ์เพ็ทแอนโฮม จำกัด.

พระพรหมโมลี (วิลาส ญาณวโร ป.ธ.9). (2545). วิปัสสนาวงศ์. กรุงเทพฯ : ดอกหญ้า

พระราชพรหมาจารย์ (ทอง สิริมงฺคโล). (2548). คู่มือการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานในแนวทางสติปัฏฐาน 4. พิมพ์ครั้งที่ 10. เชียงใหม่: ดาราวัลย์การพิมพ์.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เล่ม 13-25. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

วิริยังค์ สิรินธโร. (2548). พื้นฐานการทำสมาธิ. กรุงเทพฯ: บริษัทประชาชน จำกัด.

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2564). สภาวะสังคมไทยไตรมาสสาม ปีที่ 19 ฉบับที่ 4 เดือนพฤศจิกายน 2564. [Online] https://www.nesdc.go.th/main.php?filename=index [20 ธันวาคม 2564]

International Buddhist Society. (2564). ประโยชน์ของสมาธิภาวนา. [Online] https://www.ibsofficial.com/meditation2 [20 สิงหาคม 2564]

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2002-03-02

รูปแบบการอ้างอิง

ประกอบบุญ ร. (2002). สมาธิภาวนาเพื่อการพัฒนาจิตให้เป็นสุขท่ามกลางสถานการณ์โควิด-19. Interdisciplinary Academic and Research Journal, 2(2), 39–58. https://doi.org/10.14456/iarj.2022.12

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ